In dit document vindt je een samenvatting van het boek (verplichte literatuur) van klassieke sociologen en hun erfenis voor het vak klassieke sociologische theorie. Bovendien vindt u achteraan het document een uitgebreide begrippenlijst van het vak, deze bevindt belangrijke begrippen vanuit de less...
SAMENVATTING: KLASSIEKE
SOCIOLOGEN EN HUN ERFENIS
INLEIDING
Ideeën meest gewaagd op moment van ontstaan
o Ook voor de producten van de sociologische verbeelding
Sociologische verbeelding
o Subjectieve, existentieel gewortelde bedoeling
Geen twee sociologen denken hetzelfde over de sociale werkelijkheid
o Op dat vlak is sociologische traditie eerder verwant aan de filosofie dan aan positieve
wetenschappen
SAINT-SIMON EN COMTE – SOCIOLOGIE ALS EEN POSITIEVE WETENSCHAP
HET FRUSTRERENDE VOORBEELD VAN DE NATUURWETENSCHAP
Sociologie als ‘echte’ wetenschap?
o Nog geen precieze voorspellingen,… gedaan
Veel oneens gezindheid
GIAMBATTISTA VICO EN DE NUOVO SCIENZA
Jongere tijdgenoot van Newton
Vurige pleitbezorger van de humane wetenschappen
Dacht dat de sociale werkelijkheid door mensen wordt gemaakt
o Beter dan eender welk natuurkundig fenomeen verstaan, want alleen wat we zelf
scheppen kunnen we echt begrijpen
Toekomst van de humane wetenschap noemde hij ‘Nuovo Scienza’
o Nieuwe wetenschap
o Dacht dat die ooit verder zou staan dan de natuurkunde
Enige socioloog die niet onder indruk was van natuurkunde was Comte
o ‘Vader’ van de sociologie
COMTES MEGALOMANIE
Ambitie van Comte reikte ver
o Reorganisatie van alle wetenschappen op het oog onder supervisie van de sociologie
Sociologie als overkoepelende wetenschap
o Als enige wetenschap de ‘volledige mensheid’ als voorwerp
o Voor de sociologie bestond weggelegd voor religie en metafysica
Maar disciplines streefden naar samenhang, orde en overzicht
Nieuwe synthese nodig voor de moderne industriële tijd
o Niet gebaseerd op speculatie en verbeelding, maar op feiten
o Taak van de sociologie
1
, Erfgenaam van de religie en metafysica
Behoorden tot de kindertijd en de puberteit van de mensheid
o Moment van volwassenwording
Voelde zich een seculiere Mozes die mensheid binnenleidde in het beloofde land van de
wetenschap
Einde van zijn leven begon hij een ‘Cultus van de Mensheid’
o Met zichzelf als hogepriester
o Vieren dat positieve tijdperk was aangebroken
DE BUITENISSIGE LEVENSWANDEL DER POSITIVISTEN
Pleitbezorgers van positivisme in beginjaren extreme figuren
o Comte, Henri de Saint-Simon,…
o Koppige megalomane en uitzinnige figuren
o Leiden marginaal bestaan
Zoveel over voor hun ideeën dat ze er hun leven voor over hadden
Hun dromen gevolgd door een ontgoocheling
o Mislukte zelfmoordpoging bij Comte en Saint-Simon
Positivisme = wetenschappelijk totalitarisme
o Wil mensen en dingen te pakken krijgen
Hen op een juiste plaats zetten om optimaal te functioneren
Waan van positivisme onze harten en geesten veroverd
o Hun ideeën vandaag in onze geest
Idee dat feitenkennis onze koers moet bepalen
Idee dat kennis efficiënt handelen moet bevorderen
…
SAINT-SIMON, DE KAREL DE GROTE VAN DE WETENSCHAP
Comtes leermeester
Grootheidswaan
Nam deel als tiener aan de Amerikaanse revolutie
o Probeerde terwijl koning van Mexico te overtuigen voor het graven van het
Panamakanaal
Terug in Europa ging hij in zaken en erna verder studeren
Ontwierp plannen voor reorganisatie van het onderwijs en opvoeding in Frankrijk
Franse revolutie streefde naar broederlijkheid en tegen voorrechten v/d adel (zijn eigen stand)
o Werd opgesloten
Daar verscheen Karel de Grote in zijn droom
Na vrijlating startte encyclopedisch project
o Honger naar kennis
Alles wat er te weten viel zou in 1 hoofd samen komen, dat van hem
Synthese van alle wetenschappen
Huwelijksaanzoek aan Madame de Staël
o Volgens hem enige vrouw die zijn plannen zou begrijpen
o Het werd niets
2
, Filosofie: werklustig zijn (idee dat de mens moet werken)
Bracht veel werken uit (stroom van plannen)
o Benaderde verschillende mensen (bv Napoleon, andere machthebbers,…) en probeerde
hen te bekeren tot de ‘positieve filosofie’
WAANZIN ALS ERETITEL – DE ONTDEKKING VAN ‘LE PRINCIPE ORGANISATEUR’
Kennis van natuurwetten kon dienen als geneesmiddel voor de mensheid volgens Saint-Simon
o Wetenschap was al zover gekomen
Fysico-politiek
o Zou grondslag vormen voor organisatie van het leven
o Wet van de zwaartekracht zou ook grondslag moeten zijn van de maatschappelijke orde
Resultaat: herinrichting van de Europese samenleving
Natie evenredig aan zwaartekracht beperkt blijven in omvang en invloedsfeer
Saint-Simon vatte nieuwe kennis op als een soort waanzin
o Veel mensen noemde hem/zijn ideeën krankzinnig
Beschouwde als compliment
o Kennis die hij op het oog had was grootste waanzin van allemaal
Wou alle kennis samenbrengen
Weinig wetenschappers tot instaat
de
18 eeuw periode van revolutie en onrust nood aan organisatie
o Organiserend principe
Saint-Simon: ‘positieve filosofie’ in het leven roepen
Doel: maatschappelijke orde in overeenstemming brengen met de
kosmische orde
Kennis verspreiden, verbeteren en toepassen en samenvatten tot één
groot geheel
o Beschouwde dit idee als zijn grote ontdekking
POLITIEK ALS WETENSCHAP VAN PRODUCTIE
‘Regering’ vervangen door een ‘bestuur’
o Een bestuur dat niet toevertrouwd zou zijn aan de elites zoals de regering
o Bestuur uitgeoefend door de natuurlijke leiders van de maatschappij, de leiders van de
productie
o Parlement moest hervormd worden
Drie kamers
1ste kamer: Kamer van Uitvinding
2de kamer: Kamer van Onderzoek
3de kamer: Kamer van Uitvoering
Saint-Simon dacht aan combinatie van directe democratie en wetenschappelijk despotisme
SAINT-SIMONS GEDACHTE-EXPERIMENT – LE PARABOLE
Volgens hem hervorming van regering en parlement niet genoeg
o Hele samenleving hervormen
3
, Doel: werk goed combineren
o Het land zien als één grote organisatie, één groot bedrijf
Tijdperk van de organisatie
o Waarbij geleerden, kunstenaars en bedrijfsleiders het land in handen moeten nemen
ARBEID EN LIEFDE
Doel reorganisatie: nijvere samenleving, vestiging van een industriële samenleving in de echte zin
van het woord
Arbeidzaam leven voor lagere volksklassen
o Door goed voedsel, onderwijs
Rationele en efficiënte werkverdeling
o Saint-Simon ijverde hiervoor
o Werk wetenschappelijk organiseren
Met een beloning evenredig aan het werk dat je deed
Geen liefdadigheid en armenzorg meer
o Groots mogelijke hoeveelheid arbeid geven aan de armen
Maar maatschappij verhard niet
Liefde zou in het geheel niet verdwijnen
Zou het hoofdbestanddeel van arbeid zijn
o Mensen moeten elkaar liefhebben, helpen en ondersteunen
o Altruïsme (volgens Comte later)
In 1 klap samenleving verlost van armoede (lastigste probleem)
TOUT PAR L’INDUSTRIE, TOUT POUR ELLE
Saint-Simon tot utopistische socialisten gerekend
o Predikte niet veel socialisme
Was niet tegen private eigendom en sprak niet over revolutie
o Stelde een vraag over eigendom hoe het kon worden hervormd om de productiviteit te
verhogen
o Protesteerde tegen een maatschappij die de hardwerkende onvoldoende beloond
Maar zweeg over grove ongelijkheden en hoe die ongedaan maken
DE SAINT-SIMONISTEN
Aanhangers van hem in Frankrijk, Duitsland en Engeland gingen een stap verder
o Bepleitten afschaffing van privaat bezit
o Halfmystiek geloof in samenwerking en mensenliefde
Mensen moeten beseffen dat ze van elkaar afhankelijk waren
Een soort sekte
SAINT-SIMON TUSSEN ZELFOVERSCHATTING EN ZELFMEDELIJDEN
Zijn financiële middelen waren uitgeput
o Schreef veel bedelbrieven, maar bleven onbeantwoord
Vond hij onbegrijpelijk
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julieeee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,45. Je zit daarna nergens aan vast.
