Samenvatting van het vak Methodologie van de sociale wetenschappen gegeven aan de KU Leuven. Deze samenvatting omvat alle informatie uit het handboek, de lesvideo's en de responsiecollege's. Ik behaalde met deze samenvatting een 15/20 in eerste zit.
Methodologie van de sociale wetenschappen
Deel 1 Algemene basisprincipes
Hoofdstuk 1: Inleiding
o Wetenschap bedrijven = gelijk toepassen van rigoureuze principes
Hoofdstelling boek
o De geïnteresseerde leek inwijden in deze methodologische voorschriften
en procedures
o Methodologie omvat:
Beheersing technieken van wetenschappelijk onderzoek
Wijze waarop hele proces van wetenschapsbeoefening functioneert
o Institutionele inbedding
o Wijze van organisatie en financiering heeft gevolgen voor
wetenschappelijke output
o Verschillende doelstellingen:
Kennismaken met de fundamenten en basisprocedures van
sociaalwetenschappelijk onderzoek
Discussies binnen het sociaalwetenschappelijke veld te volgen
Nodige vocabularium om over sociaalwetenschappelijk onderzoek te
kunnen praten (sociaalwetenschappelijke lingua franca)
o Tegelijk diversiteit van benaderingen en onderzoeksonderwerpen binnen
wetenschappen weergeven als de problemen die ermee verbonden zijn
Enkele voorbeelden
o Opwarming van de aarde
IPCC = Intergovernmental Panel on Climate Change
Duidelijke uitingen van wereldwijde bezorgdheid over veranderingen
in het klimaat
An inconvenient truth docu die ongerustheid door
klimaatverandering aanwakkert
The Great Global Warming Swindle docu die problemen ervan
mimimaliseert
Beide visies bediend van wetenschappelijk bewijsmateriaal en
gerenommeeerde experten, maar toch diametraal
tegenovergestelde conclusies
VRAAG: Leids wetenschap, dankzij gebruik van wetenschappelijke
methodes, dan niet tot ware kennis over de wereld? 2 partijen
niet evenwaardig
machtsverhouding, politieke inmenging, ideologische
assumpties en agressieve retoriek spelen grote rol
Merchants of doubt (2012) gebruik van tegensprekelijk debat
aanleiding tot grondige reflectie van wat wetenschappelijke kennis
nu precies inhoudt (= demarcatieprincipe)
o De ‘War against Crime” in New York
Van American Dream naar plaats van drugs en criminaliteit
Broken windows theorie (1980 Wilson&Kelling) crimineel
handelen als gevolg van een gebrek aan sociale normenen aan
controle om aan die normen te conformeren starten met kleine
criminaliteit aan te pakken
Toename verval buurt: Toename Verminderde
fysische en bekommernis deelname in
gedragsmatige persoonlijke handhaven orde in
achteruitgang veiligheid de buurt
Potentiële criminelen Verdere Toename criminaliteit,
van buiten buurt achteruitgang ordeloosheid,
, Wiliam Bratton en Giuliani hebben samen de broken windows
theorie in de praktijk gebracht inderdaad ook daling
misdaadcijfers
Is er een oorzakelijk of causaal verband tussen Giuliani’s beleid in de
jaren 1990 en de waargenomen daling van geregistreerde
criminaliteit 3 voorwaarden om dit na te gaan:
1. Er moet een statistich verband zijn tussen gebeurtenis A
en B
2. Gebeurtenis A moet voorafgaan aan gebeurtenis B
3. Het statistisch verband tussen A en B mag niet te wijten
zijn aan een derde gebeurtenis C die dat verband
teweegbrengt
o Botsende beschavingen
Islamfundamentalisme annex-terrorisme
Verschillende aanslagen kleuren maatschappij
Clash of Civilisations (1993) is een beroemd artikel van Samuel
Huntington
Onduidelijkheid hoe politiek er zal uitzien na Koude oorlog
Conflicten gekenmerkt door culturele en religieuze kwesties
Gebaseerd op anekdotisch bewijsmateriaal
Conflicten tussen 2 beschavingen krijgen steeds andere
invulling
Huntingtons hypothese getuigt van insteek die
onvoldoende rekening houdt met specificiteit van elk conflict
Zorgt zijn vaststelling er niet ongewild voor dat beschavingen
en het kijken naar de wereld in termen van beschavingen
pertinent en relevant wordt?
In welke mate spelen theoretische vooringenomenheden een
rol in de studie van de sociale werkelijkheid
o Polls bij verkiezingen verteken(en)d?
Verkiezingspolls of peilingen
Surveyonderzoek = een rondvraag bij een steekproef uit de
bevolking door middel van een enquete
Hoe goed is zo’n peiler echter als voorspeller voor de
verkiezingsuitslag
Vragen peilen naar methodologische kwaliteit van de
steekproeftrekking en de vraagverwoording van de enquete
verdient studie het predicaat ‘wetenschappelijk’
Soms ook non-respons
Veronderstelling dat weigeraars vergelijkbare kiesintenties
hebben als zij die wel hebben deelgenomen aan de peiling, is
niet noodzakelijk gerechtvaardigd en behoeft verdere analyse
Inductieve statistiek voor berekenen foutenmarges (alleen bij
toevalsteekproef)
Precies inzicht in de methodologische aspecten van een peiling
maakt het mogelijk een oordeel te vellen over de
wetenschappelijkheid, en dus de waarde, van verkiezingsonderzoek
o Een wetenschapper als bokser?
, Loïc Wacquant, etnograaf, wil de transformatie van het sociale leven
in zwarte getto’s in enkele grootsteden van de VS in kaart brengen
(2004 Body & Soul. Notebooks of an apprentices boxer)
Intigreerde zichzelf in boksclub
Sparren = nabootsen echt gevecht in de ring
Mannen zoeken toevlucht in boksclub waar sociale afkomst,
inkomen, ras,… niet relevant is
Observerende participatie = sociale wetenschapper krijgt toegang
tot de leefwereld van een anders zeer moeilijk bestudeerbare
populatie van binnenuit beschreven
Kwalitatief onderzoek = verzameling van benaderingen binnen de
sociale wetenschappen die niet hoofdzakelijk gebruikmaakt van
cijfermateriaal en bijbehorende statistische analyses, maar zich
bedient van andere vormen van data verzamelen
o Verbanden tussen gamen en agressie
Steeds realistischere virtuele spelwerelden
Mogelijke negatieve affecten van blootstelling aan geweld in
videogames op persoonlijkheidsontwikkeling, het gedrag en
schoolprestaties
Hoe proberen ze onderzoeksmatig inzicht te verwerven in de
affecten van de media? media-effectenonderzoek
Geen consensus over effect van gamen op agressie bij
kinjderen
Wat zijn precies geweldadige games? Of agressie?
Geweld niet enige reden waarom gamers voor dit soort
spellen kiezen
Wijze waarop agressie wordt gemeten verschilt per studie
Zijn de gebruikte indicatoren betrouwbaar?
Veralgemeningsfouten
Betekenisverschuiving
Niet geoorloofd om op basis van crossectioneel survey-
onderzoek zomaar causaliteit vast te stellen
Weinig rekening gehouden met intermediare
variabelen die het verband mediëren of met
kenmerken die het verband modereren
Onduidelijk op welke termijn effecten gesitueerd
o Korte termijn (slaken van kreet)
o Verandering persoonlijkheidsstructuur gamer
In hoeverre zijn bevindingen uit artificieel
laboratoriumonderzoek veralgemeenbaar
Naturalistische validiteit van onderzoek = mate waarin je
bevindingen uit een gecontroleerde, artificiële context kan
doortrekken naar real life contexten
Envergure
Wetenschappelijke aanpak
o Wetenschap: een specifieke benadering
Wat wetenschappelijke kennis meer heeft dan lekenkennis, is dat
wetenschappelijke inzichten gebaseerd zijn op het toepassen van
regels en procedures die de kwaliteit en het waarheidsgehalte van
die inzichten maximaliseren
Bezitten van kennis
Inzicht in heel arsenaal theorieën over bepaald probeem
, Wetenschapsbeoefening wordt door reeks onderliggende normen en
waarden gestuurd (intellectuele eerlijkheid, persoonlijke integriteit
of kritische zin)
Systematisch toepassen van regels en procedures ligt niet op
voorhand vast
Verschillende keuzes moeten gemaakt worden
Methodologie behelst het hele proces van
wetenschapsbeoefening: van institutionele inbedding van
wetenschap over de epistemologische veronderstellingen tot de
werkelijke onderzoekspraktijk.
Methoden verwijzen naar het geheel van specifieke technieken
die je in wetenschappelijk onderzoek gebruikt om
onderzoekseenheden te selecteren, er gegevens over te
verzamelen, die gegevens te analyseren en de resultaten te
rapporteren
o Alternatieve bronnen van kennis over de werkelijkheid
Persoonlijke ervaringen, populaire media en ideologische
overtuigingen of waarden
Overgeneraliseren
Veralgemening
Selectieve observatie verwijst naar het feit dat je speciaal gaat
letten op bepaalde mensen of situaties en van daaruit
veralgemeningen maakt
Informatie uit Massamedia bestaat uit zowel wetenschappelijke als
ronduit valse info
Op bepaalde vlakken is de media erg selectief
Religie is een voorbeeld van een ideologisch systeem dat de visie op
de werkelijkheid stuurt
Binnen de wetenschappelijke gemeenschap bestaat onenigheid over
het belang van onderzoek naar intelligentieverschillen tussen
mensen met een verschillende etnische achtergrond
Wat te verwachten van methodologie?
o Bouwstenen van de methodologie:
Theorie of theoretische inzichten gebaseerd op empirische data of
gegevens uit de werkelijkheid waarover die theorieën een uitspraak
willen doen
Micro-theorie: (inter-)individuele niveau
Meso-theorie: op niveau van bedrijven of organisaties
Macro-theorie: op niveau van het maatschappelijk systeem
Data of gegevens over de werkelijkheid. Hiermee kan je uitmaken of
theoretische inzichten overeenstemmen met de werkelijkheid of niet
Empirische data = alle data is gegrondvest in zintuigelijke
waarneming
Kwantitatieve data = cijfers allerhande, statistieken,…
Kwalitatieve data = verwijzen naar gegevens in de vorm
van teksten, objecten of foto’s
Responsiecollege
o Oefeningen
Zoek een artikel dat verwijst naar onderzoek en beschrijf de
methodologie: vb. "Deze Vlamingen mijden de media: 'sommige
groepen voelen zich niet vertegenwoordigd'"
Studie aan de VUB in artikel: 2/3 vlamingen die soms nieuws
mijdt
Wat met de methodologie van het ondezoek?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlottemarien. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
