RECHTSBEGINSELEN
1. ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN HET RECHT
Het recht is ontstaan sinds de mensen samenleven
— Mensen maken afspraken over het samenleven en willen ook dat deze voor iedereen bekend zijn en
worden nageleefd
ü Afspraken over van iemand zijn of haar bezit
ü Afspraken omtrent relaties
— Oorspronkelijk waren het afspraken tussen individuen maar naargelag het democratisch gehalte van
een samenleving hebben reële vertegewoordigers (wetgevende macht) een sterkere of minder sterke
invloed.
ü Romeinse raak: enkele patriciërs zetelden in de senaat, het gewone volk had geen inspraak
Het afdwingen van afspraken (straffen)
— Vroeger bestonden straffen uit fysiek geweld (doodstraf, lijfstraffen, …) werd bepaald door leden van
een groep.
— Nu: gecivileerde dwang bestaat uit alternatieve straffen die worden beoordeeld door de rechtbanken,
de mensenrechten speelde hier ook een grote rol. maatschappelijk bepaald (in sommige landen
wel nog doodstraf en in andere landen dan weer niet)
Belgisch recht
— Gebasseerd op code Napoleon geboorte van ons rechtsysteem
— Samensmelting
Romeins recht: tot op dag van vandaag nog veel invloed. Heel wat principes sijpelen door in
ons recht wat zich vertaalt in de vele Latijnse rechtsspreuken
Kerkelijk recht: rol van Romeinse recht overgenomen na val van Romeinse rijk, kerk nam
groot deel van de staatsorganisatie over
Gewoon recht
— Modernisering onder invloed van
Mensenrechtenverdragen
Toenemende internationale wetgeving
Gewijzigde inzichten op vlak van economie, ethiek, religie, maatschappijvisie, …
1
,2. WAT IS RECHT
Definitie
— Recht is een geheel van afdwingbare regels die door de samenleving tot stand komen met als doel
de sameleving te ordenen.
— Een geheeld van regels = veelheid van bronnen en recht (wetten,rechtspraak,gewoonte, …)
Geheel van afdwingbare regels
— Het afdwingen gebeurt via rechtbank
Straffen bij misdrijven
Dwingen iets te betalen
Dwingen iets te doen
Verbieden iets te doen
— Het is voor iedereen van toepassing
Door de samenleving tot stand komt
— Oorspronkelijk onderderlinge afspraken
— Nu via vertengenwoordiging
Met als doel samenleving te ordenen
— Zonder recht is er veel chaos en geld het recht van de sterkste
— Rechtvaardig is het niet om deze mening voor iedereen anders is
— Vrouwe justitea
Blinddoek: rechtspraak zonder aanzien des persoons. De feiten en daden worden
veroordeeld en gehoord.
Weegschaal: afweging van de bewijzen en getuigenissen voor die in het voordeel of nadeel
van de verdachten spelen
Zwaard: vonnis dat wordt uitgesproken
3. BRONNEN VAN HET RECHT
Bronnen
— Ontstaan van regels en waar we ze vinden
— Worden besproken in hiërarchise volgorde, bij tegenstrijd heeft de hoogste bron voorang
1. Wetgeving
2. Gewoonte Bindend
3. Algemene rechtsbeginselen
4. Rechtspraak
5. Rechtsleer Niet-bindend
2
,3.1 WETGEVING
4 onderscheiden
— Internationale verdragen
— Grondwet Internationale verdragen
— Wetten, decreten, ordonnaties en besluiten
— Provinciale & gemeentelijke verordeningen of regelementen Grondwet
Wet Decreet - ordonnanties
Wetgeving in volgorde van belangrijkheid
Koninklijk besluit
1. Internationale verdragen Besluit gemeenschap/
2. Grondwet gewest regering
Ministerieel besluit
3. Wetten,decreten en ordonnaties
4. Koninklijke besluiten
5. Ministriële besluiten Provinciaal reglement
6. Proviciale verorderingen of reglementen
7. Gemeentelijke verorderingen of regelementen Gemeentelijk reglement
INTERNATIONALE VERDRAGEN
Pas van kracht na ratificatie interne rechtsorde
— Onderhandeling
— Ondertekenen
— Goedkeuring door parlement
— Bekrachtiging door uitvoerende macht
— Publicatie in staatsblad
— Inwerkingstreding
Supranationale wetgeving
— Verordeningen: bindend besluit dat in de hele Eu van toepassing is
— Richtlijnen
— Aanbevelingen
Geen ratificatie
2 soorten internationale verdragen
Bilaterale verdragen Multilaterale verdragen
Verdragen tussen meerdere landen
In België van kracht indien geratificeerd
Verdragen tussen 2 landen
(partij worden van internatioanele verdrag)
ü Kindontvoering
ü Universele verklaring voor rechten
van de mens
3
, GRONDWET
Wat is de grondwet
Belangrijkste nationale wet van België (staat dus boven wettten)
Omvat
Bepalingen met betrekking tot Belgische staatsinrichting
Fundamentele rechten en vrijheden voor burgers – (sociale) grondrechten
Directe werking
Volledig en duidelijk genoeg om zonder nadere uitvoeringsmaatregelen te worden toegepast
ü Vrijheid van verenigingen
ü Vrijheid van vergaderingen
Geen directe werking
Onvoldoende duidelijk om te worden toegepast
Moet geconcretiseerd worden in wetten, decreten, …
ü Sociale grondrechten
Gaat uit van wetgevende macht/parlement wet decreet & ordonnatie
Materiële betekenis
Elke algemeen verbindende rechtregeld die uitgaan van een bevoegde overheid
Koninklijke besluiten (KB)
Ministriële besluiten (MB)
Besluiten van gemeenschappen en gewesten
Besluiten van provincie, gemeenten en internationale verdragen
3.2 GEWOONTE
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Saar16. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.