Een volledige samenvatting van module 2 uit het boek Leren in maatschappelijk onderwijs. De samenvatting bevat ALLE belangrijke termen, definities, voorbeelden etc. alle overbodige info werd eruit gelaten. Veel succes! :)
LEREN IN MAATSCHAPPELIJK BETROKKEN ONDERWIJS
MODULE 2 – Historisch overzicht van de pedagogiek en het onderzoek naar leren
Lezen
Inleiding: naar een wetenschapshistorische benadering van de pedagogische theorie en praktijk
Sigebertus Rombouts: Leerboek Historische Pedagogie: belangrijkste ontwikkelingen in de geschiedenis van
opvoeding en onderwijs vanaf de klassieke oudheid tot de 20 e eeuw
Kennis van het verleden = opstap naar vormgeving van de onderwijspraxis:
Ze leert hem het succesvolle van het succesloze, het juiste van het verkeerde onderscheiden, behoedt daardoor de
misgrepen en wijst veilige wegen – Rombouts, 1934
Vroege historisch-pedagogische studies: “leermeester”; een gids der waarheid waaruit de onderwijzer inspiratie
kan putten
Een history for the presenteen geschiedenis ten dienste van het heden dus, waarbij het verleden al snel verwerd
tot een a posteriori legitimering van het tegenwoordige pedagogische handelen
Denken over de relatie van het verleden tot de hedendaagse pedagogische praxis = sterk geëvolueerd
Studie of kennis van het verleden helpt niet in het ‘verbeteren’ van het onderwijs, maar zet aan tot een
problematisering van wat we vanzelfsprekend gaan vinden
Revalorisatie van het contemporaine pedagogische debat over leren en onderwijs
De pedagogiek (koepelterm) = systematische manier van denken over opvoeding en onderwijs, en de ontwikkeling
van het onderzoek daarover
De Verlichting = startpunt van de uitbreiding van onderwijssysteem naar volksklassen, en de ontwikkeling van de
pedagogiek als wetenschappelijke discipline
= startpunt voor verschoolsing (Johann Friederich Herbart) = belangrijke bijdragen tot de
systematisering van het pedagogische handelen, en de ontwikkeling van de pedagogiek als
wetenschapsdiscipline
Reformpedagogiek = kind centraal in onderwijs (= brede waaier aan methodes) Nieuweschoolbeweging
Katholieke pedagogiek tijdens interbellum erg invloedrijk in Vlaanderen
Na WOII: idee van de pedagogiek als ‘gesloten normatief stelsel’ verlaten gevolg van het feit dat pedagogiek
steeds meer vanuit experimenteel-analytisch denkkaders dachten
Belangrijke leertheorieën
Behaviorisme: systematisch bestuderen van uiterlijke gedragingen
Informatieverwerkingsbenadering: leren bestudeerd door te pogen tot de denkprocessen achter het
waarneembare gedrag
Constructivisme: kennis door de lerende zelf actief geconstrueerd, eerder dan passief verworven
“Situated cognition”-stroming: leerproces bekeken als verweven in socioculturele setting, waarbij de manier
waarop geleerd wordt in informele leeromgevingen kan verschillen van de manier waarop geleerd wordt in
formelere, schoolse leeromgevingen
1
, Kennis als deugd: de Verlichting en de socialisatie van de massa
De Verlichting = 17e eeuw, voorloper van de boekdrukkunst
= intellectuele en politieke stroming die maatschappelijke vernieuwing predikte
Immanuel Kant, 1724-1804; vertegenwoordiger: proclameerde in essay ‘Beantwoording van de vraag: wat is
verlichting’ de dageraad van een nieuw mensbeeld en een nieuwe samenleving
Centraal: de rede
De Verlichting propageerde/verspreide een samenlevingsmodel gebaseerd op het principe van gelijkheid tussen
mensen en de vrijheid van het individu illustratie: De Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger
(1789)
Jan Amos Comenius als voorloper van de Verlichting
Uit onmondigheid bevrijden = richten op de rede en het verstand ontwikkelen
Gebaseerd op principe van Franse Revolutie; onderwijsvernieuwingsvoorstellen lanceren die tot een massificatie
van het onderwijs en de introductie van een didactiek uitgaan van gelijkheid leiden
Jan Amos Comenius/Komensky (1592,1670): gids van Verlichtingsdenken over opvoeding en onderwijs, bevond
zich tussen de humanistische traditie en de Verlichting
Door tijdsgeest en persoonlijke ervaringen; de mens wat het spoor bijster geworden en alleen God kon weg naar
vrede en blijdschap tonen
Veel humanistische denkers: opvoeding en onderwijs inzetten om verloren gegane eenheid met God opnieuw tot
stand brengen en mens op het lichtend pad brengen
Volgens Comenius: Volksverheffing door onderwijs via werelds onderwijsmaterie en niet langer via
hoogstaande klassieke werken. Zaakonderricht en aanschouwelijkheids-onderwijs essentieel; onderwijs diende om
de werkelijkheid aanschouwelijk te maken
Basis voor Comenius visie: ‘Pansofie’ = epistemologische houding die ervan uitgaat dat alles samenhangt met en
doordrongen is van een goddelijke gerichtheid en bepaaldheid
Gevolg: schoolse kennis moet niet worden opgesplitst en afzonderlijk worden aangeboden want de essentiële
kennis wat voor alle kengebieden hetzelfde en diende te verwijzen naar de universele ordeningsprincipes waar de
werkelijkheid mee doordrongen was
i.p.v. aristocratische opvoedingsideaal van humanisme => idee van volksschool: onderwijs als ‘algemene kunst om
aan allen alles te leren’, met expliciet onderscheid tussen manier waarop adel en armen opgevoed moesten worden
Overtuigd dat natuur en mens doordrongen van goddelijke gerichtheid (mens geschapen naar voorbeeld van God)
opvattingen over onderwijsvorm en verhouding leerstof en lerende; waarschuwing = overladen van kind met
leerstof, net zoals een jonge vogel niet in één keer grote brokken voeren maar in behapbare stukjes leerstof
De verschoolsing van de samenleving: opvoedend onderwijs in de lange 19e eeuw
Grote invloed van Verlichting op pedagogische theorievormen (vb.: gelijkheidsprincipe en idee van de volksschool)
= ‘verschooling’ van de samenleving in 19de eeuw; leren op school gebeuren en school kreeg centrale plaats in de
socialisering van de massa
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinevanmuysen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
