WERKEN MET GEZINNEN EN
JONGEREN 1
1) KIND- EN OUDERBEELDEN VS KINDERRECHTEN
Paradox (in opvoedingsadviezen doorheen de tijd):
- De weerkerende paradox: ‘opvoeden gaat vanzelf’ versus ‘opvoeden moet je ook wel leren’
- Door de boodschap en ondersteuning van opvoedingsadviezen worden ouders onzekerder
KOK (orthopedagoog)
Visie:
• In relatie staan van opvoeder-
opvoedeling
• Opvoeder die zich als persoon present
stelt (aanwezig zijn)
• Klimaat scheppen om
persoonlijkheidsgroei te bevorderen
• Situaties hanteren en kansen bieden
op zelfontplooiing
Kindbeeld en opvoeding – gezin – kinderen (voortdurend in beweging)
- 3 factoren: tijd, context, cultuur/plaats
- Visie = manier van kijken – bepalend voor manier van handelen en communiceren
- Elke samenleving of cultuur heeft verschillende en veranderende visies = maatschappijbeeld
- Visie op “mens zijn”= mensbeeld
- Mensbeeld = bepalend voor omgaan met anderen, bepalend voor manier waarop MAW’er
de cliënt benadert = hulpverlenersperspectief
- Heersende visie bepaalt dus ook mee de organisatie van de hulp- en dienstverlening
- Visies variëren naargelang, tijd, context, cultuur/plaats
Diverse kindbeelden doorheen de tijd:
1
,KINDBEELDEN DOORHEEN DE TIJD
Grieken en Romeinen elite – opvoeding + onderwijs
overdracht van kennis, goed gedrag, maatschappelijke verplichtingen
nauwelijks scholing voor meisjes
Middeleeuwen ‘kind zijn’ bestond niet
overgangsfase, hoge kindersterfte, veel ziektes, epidemie
geen aandacht voor kinderen/opvoeding
17de E ‘ontdekking van het kind’
kind zijn is geen overgangsfase
beelden van kinderen komen in de kunst
Verlichting onschuldig kindbeeld, belang van opvoeding en onderwijs
kindbeeld: onschuldig, nog te vormen, opvoedbaar voor een beter samenleving
Eind 19e E – 20ste E:
Industriële revolutie ‘kind in gevaar’ (o.a. door kinderarbeid) Kinderbescherming (kinderrechten: wet kinderarbeid – leerplicht 14j – jeugdbescherming)
opkomst experten discours en burgeroffensief Focus op hygiëne
(19de E) Sociale controle
Beschavingsoffensief
Jaren ‘60 – ’70 – ’80:
Moderne tijd (20ste E) psychologisch frêle kind, minder kindersterfte Opkomst beschermende wetgeving, NWK, psychologisering van de opvoeding
kind is onschuldig en hulpbehoevend Begin van immigratie en diversiteit
druk op ouders neemt toe Opvoeden als belang, overheid grijpt sterk in via uithuisplaatsing in instellingen jeugdhulp
Jaren ‘90 tot nu:
autonome blije kind Globalisering, toenemende diversiteit
variatie gezinsvormen en opvoedingsstijlen Ontzuiling, meer (morele) vrijheid maar ook meer keuzes
21ste E – Nu kind moet gelukkig zijn, maar over beschermd Experten discours en grote opvoedingsonzekerheid
= kind niet autonoom = PARADOX ! Vrouwenrechten
Kinderrechten, kind is autonoom subject
2
, Kinderrechten:
- Evolutie in de kijk op kinderen → kinderrechtenverdrag (1989)
- Verdrag is een bindend recht en wereldwijd geldend (kinderen zijn ook mensen, we moeten
ze van het begin erkennen)
- Alle rechten zijn even belangrijk, afhankelijk van elkaar voor een goede toepassing
INDELING KINDERRECHTEN
4 GROTE PRINCIPES 3 GROEPEN RECHTEN
• Non-discriminatie (art. 2) • Provisierechten: instanties die
• Belang van het kind (art. 3) kinderen helpen
• Recht op leven, ontwikkeling (art. 6) • Protectierechten: wet, bescherming
• Recht op inspraak, meningsuiting, (bv. tegen geweld)
participatie (art.12) • Participatierechten (uitdaging):
kinderen aan het woord!
Voorbeeld: kindermishandeling
- Protectie: regels tegen geweld op kinderen
- Provisie: instanties die je kunnen helpen (VC, 1712)
- Participatie: je verhaal delen EN serieus genomen worden
Enkele rechten:
- Vrije meningsuiting – privacy – onderwijs – spel, vrije tijd – gezondheidszorg
- Ouders zijn eerste opvoeder en moeten daarbij ondersteund worden
- Beleidsbeslissingen moeten het belang van het kind mee in overweging nemen
- Paradox (bij kind) = te beschermen wezen, kwetsbaar versus gelijkwaardige burger
Verschil tussen rechten en wensen?
- Kinderrechten is NIET ‘kinderen baas’
- Rechten hebben is nog NIET ‘ze zelf kunnen uitoefenen’
= handelingsbekwaamheid: ‘nog niet’ en ‘al wel’ = paradox
Kinderrechten en opvoeding
- Aandacht voor ouders in het IVRK (art 5 en 18)
- ‘Opvoeden is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen ouders en overheid: ouders hebben
recht om in hun taak ondersteund te worden’
- Artikel 3: belang van het kind
- Artikel 6: (evolutie in) ontwikkeling van het kind
- Misvatting dat kinderrechten ‘anti-ouder’ rechten zijn (vb. kindergeld, ‘kosteloos’ onderwijs,
medisch onderzoek op school, gratis opvoedingsondersteuning, uitgebouwd jeugdwerk)
3
