Toegepaste verpleegkunde 4: wondzorg (1-2-3-5-6)
1 Anatomie en fysiologie van de huid
Functies v.d. huid: lichaas beschersen tegen de buitenwereld
- Bescherming tegen koude, hite en irritate
- Bescherming tegen druk, stoten en fricte
- Bescherming tegen efecten van chemische substantes
- Bescherming tegen invasie van bacteriin en virussen
- Bescherming tegen verlies van warmte en vocht
- Verdediging tegen invasie MO
- Absorpte vn acteve bestanddelen
- Zweetsecrete
- Thermoregulate
- Gevoelsorganen voor waarneming druk, vibrate, tast, pijn en temperatuur
Structuur van de huid:
- Epidermis: opperhuid
Dit is de buitenste laag, deze is niet glad en heef jne groeven. Daardoor is deze elastsch. Hier zijn geen
bloedvaten aanwezig. De aanvoer van voedingsstofen en O2 gebeurt via dermis. De hoornlaag is de laag van
dode cellen.
- Dermis: lederhuid
Deze bestaat uit 2 lagen: de papillaire laag en de reticulaire laag. Bij de papillaire laag bevaten papillen
capillairen, terminale zenuwen en lymfevaten. De retculaire laag bevat collageen en elastne, wat de huid
trekvast en elastsch maakt. Ook bloedvaten, zintuigcellen, haarfollikels, talg- en zweetklieren zijn hier
aanwezig.
- Hypodermis: onderhuid
Deze verbindt de dermis met onderliggende fascia, met daaronder vet, bot, kraakbeen of spieren
1
, 2 Wonden en wondgenezing
Een wonde, wat is dat?
Een pathologische toestand waarbij weefsels onderling van elkaar zijn gescheiden of vernietgd tgv:
- Fysiek, mechanisch of thermisch geweld
- Een fysiologisch of pathologische stoornis
Wanneer de weefsels gescheiden zijn heef men het over een gesloten wonde. Bij vernietgde weefsels gaat het
om een open wonde
Fasen van wondgenezing
Er zijn 4 overlappende fasen:
- Ontstekingsfase (A)
- Granulatefase (B)
- Maturatefase (C))
- Litekenvorming (D)
A. Ontstekingsfase:
Acute ontstekingsreacte en opruiming van dood weefsel en bacteriin
1. Vasuculaire respons: vasodilatate, daling capillaire druk, toeneming vocht, RBC) en plaatjes vanuit
bloedbaan naar wondgebied bloeding
2. Vasoconstricte: (bloedstolling) plaatjes produceren brogeen en chemotactsche stofen
3. Inflammatefase: opruiming van dode cellen via fagocytose afraakproduct wordt opgenomen via
lymfestelsel of via pus uitgestoten
Symptomen bij een gesloten wonde: zwelling, roodheid, warmte, pijn
Symptomen bij een open wonde: wondvocht en bloed, nadien stolsel en pijn
B. Granulatefase
Vorming van nieuw bindweefsel en nieuwe bloedvaten
1. Producte collageen en elastne zorgt voor het vormen van een nieuw netwerk
2. Endotheelcellen aan uiteinden beschadigde capillairen: rood korrelig aspect (=granulateweefsel)
3. Nieuwe vorming capillairen voor aanvoer van O2 en voedingsstofen neovascularisate
2
, C). Maturatefase
Of remodelleringsfase: bescherming tegen vochtverlies en indringende MO
1) Bindweefselreorganisate: eerder gevormd collageennetwerk reorganiseert waardoor de
weefselsterkte toeneemt
2) Wondcontracte: wondranden trekken samen
3) Epithelialisate: vorming van nieuw epitheeleilandjes dmv celdeling zodra eilandjes met elkaar in
contact komen stopt de celdeling
Opgelet: bij gehechte wonde gebeurt de epithelialisate binnen de 24 uur!
D. Litekenvorming
Maturate van collageen
1) Eerste weken: zacht en fragiel weefsel
2) Na een maand: hard liteken
3) Nadien: opnieuw soepel, zachter en wit
Schesatische weergave van het wondgenezingsproces
1) Vaculair antwoord
2) Bloedstolling
3) Inflammate
4) Vorming van nieuw granulateweefsel
5) Epithelialisate
6) C)ontracte van het liteken
Verschillende types wondgenezing
1) Primaire wondgenezing: bij zuivere wonde, zonder (majeure) necrose, zonder contaminate of vreemde
lichamen. Wonde hechten? Snelle epithelialisate
2) Genezing per secundam: bij wonde met necrose, gecontamineerd en/of geïnfecteerd, met evt vreemd
lichaam. Decontaminate nodig, verwijderen necrose: tragere wondgenezing
3) Regenerateve wondgenezing: bijvoorbeeld donor-sites of grafs (enkel de opperhuid is beschadigd)
3 Beïnvloedende factoren op wondgenezing
Factoren eigen aan de wonde?
- Type, diepte en uitgebreidheid vh letsel
- Locate vd wonde
- Eigenschappen weefsel id wonde en omgeving
- Lokale bloedvoorziening
- Graad microbiologische belastng
Voedingstoestand vd patiint
Concositante aandoeningen: vasculaire insufciinte, stofwisselingsziekten, bindweefselziekten,
oncologische aandoeningen, ziekten immuunsysteem, enz.
3
