Ondersteuningsmodellen- en praktijken
Onderwijsleeractiviteit ->
1) Brede beeldvorming
2) Kinderen & jongeren met gedrag en emotionele problemen
3) ADHD
4) Communicatiestoornissen
5) Specifieke leerstoornissen & DCD
6) ASS
7) Delinquente jongeren
Brede beeldvorming/diagnostiek
Diagnostiek = systematisch verzamelen & ordenen van informatie, testgegevens &
observaties aangaande het functioneren van het kind, met als mogelijke
doelstellingen:
- Classificeren ziekte, stoornis of syndroom
- Inventarissen symptomen, hun aard & hun graad
- Indicatiestelling nodige zorg & ondersteuning
- Creëren toegang tot specifieke revalidatie- of zorgprogramma’s &/of
zorgvoorzieningen
- Creëren toegang ondersteunende financieringssystemen
Soorten
Onderkennende/ classificerende diagnostiek
- Nagaan -> kloppen vermoedens wel? Is er een gedragsprobleem?
- Hoe nagaan? Via verkennende interviews & vragenlijsten
- Welk gedragsprobleem? Classificeren probleem door te zoeken naar
overeenkomst met vergelijkbare problematieken bij andere kinderen.
- Geen zicht op indicatiestelling
Verklarende diagnostiek -> inzicht oorzakelijke factoren
- Welke condities doen probleem ontstaan?
- Welke condities helpen het probleem in stand houden?
- Welke condities versterken het probleem?
(be)handelingsgerichte diagnostiek ->
, - Inzicht oorzakelijke factoren
- Hoe met probleem samenhangende factoren beïnvloeden zodat problemen
verminderen?
- Indicatiestelling staat centraal.
- Indicatiestelling = zoeken naar meest gepaste behandeling voor problematiek
van client.
- Diagnostiek als middel voor advies.
Wie?
Type & doelstelling diagnostiek afhankelijk van opdracht & regelgeving
Al dan niet ingebed in ruimere organisatie
Verschillende financieringsmodaliteiten
Bv: centra geestelijke gezondheidszorg, centra voor ontwikkelingsstoornis,
kinderpsychiatrie, onthaal- en behandelingscentra,…
Knelpunten
Toegankelijkheid:
- Wachtlijsten
- Regionale spreiding
- Kennis aanbod
- Betaalbaarheid
Rupturen in traject door wachtlijsten diagnostiek & zorg/ondersteuning:
- Drop-out
- Crisissituatie
- Toename problematiek
Nagenoeg geen samenwerking:
- Kwaliteit & vertrouwen tussen verschillende diensten
Geen coördinatie aanbod
Multidisciplinaire diagnostiek
- Betrokkenheid verschillende disciplines
- Diagnostiek binnen expertisegebied
- Resultaten doorgeven
Interdisciplinaire diagnostiek
- Meerdere disciplines
- Diagnostiek binnen expertisegebied
2
, - Resultaten bespreken, verbanden zoeken
- Expertisegebieden heen
Trans disciplinaire diagnostiek
- Meerdere disciplines
- Diagnostiek over expertisegebied heen
Verloop diagnostisch proces (gedragsstoornissen bij kinderen & jongeren)
1) gezamenlijk intakegesprek waarin motivatie, verwachtingen, probleem & visie aan
bod komen van kind samen met ouders of verzorger
2) ontwikkelings-, familie-, & gezinsafname & inventaris via interview.
3) gesprek met kind/jongere & observatie
4) informatie via andere bronnen
5) gebruik gestandaardiseerde vragenlijst
6) (cognitief) psychologisch onderzoek
7) weging info & besluitvorming diagnose waaruit behandel advies komt
8) adviesgesprek
Ontwikkelingsanamnese = in beeld brengen levensloop kind/jongere met bijzondere
aandacht voor factoren die rol kunnen spelen in ontstaan & in stand houden
symptomen.
Hieronder valt
- Zwangerschap (navraag gebruik drugs, nicotine, alcohol, medicatie, duur &
verloop)
- Ontwikkeling functies (motoriek, taal, zindelijkheid, slaap, aandacht,
impulsiebeheer…)
- Interactie & (hechtings)relatie met vader/moeder
- Interactie & relatie broer/zus
- Interactie & relatie leeftijdgenoten
- Potentiële ontwikkeling interfererende gebeurtenissen (psychotrauma bv:
sterfgevallen, misbruik…)
Gezinsanamnese = verkrijgen info over functioneren & kenmerken gezin.
Hieronder valt
- Samenstelling & geschiedenis gezin
- Socio-economische status, opleiding ouders, contact familie & omgeving
- Functioneren ouders als persoon (ziekten of stoornissen)
- Ouders als opvoeders, opvoedingskenmerken navragen (mate van
ondersteuning -> belangstelling & affectie tonen. Mate van regulering ->
consequent hanteren regels & afspraken)
- Familiale belasting voor: aandachtstoornissen, impulsiviteit & hyperactiviteit
3
, - Aanwezigheid schaamte/schuldgevoelens bij ouders over problematiek
- Voorkomen van agressie, lichamelijke mishandeling & seksueel misbruik
Classificatie = raamwerk met gestandaardiseerd begrippenapparaat voor
beschrijven menselijk functioneren & problemen die daarbij kunnen optreden om
tot een systematische ordening te komen.
Waarom classificeren?
- Onderbrengen in categorieën = orde scheppen, structureren
- Wetenschappelijk onderzoek & klinische praktijk vooruithelpen
- Gemeenschappelijke taal hanteren
Classificatie binnen psychopathologie -> communicatiemodel met oog op:
- Voorkomen & verspreiden stoornissen = epidemiologie
- Ontstaan stoornissen = etiologie
- Ontwikkeling stoornissen = pathogenese
- Beloop stoornissen = prognose
- beïnvloedbaarheid stoornissen = preventie/therapie
soorten classificatie
descriptieve classificatie = stoornissen geclassificeerd door “ goodness of fit” tussen
klinisch beeld patiënt & diagnostisch prototypes = prototypisch diagnostiek -> wordt
niet meer gebruikt
categoriale classificatie = stoornissen verdeeld gebaseerd op 1 of meer
sleutelkenmerken die onveranderlijk aanwezig zijn bij alle leden van dezelfde
categorie. Onderscheid in categorie: ziek of gezond, stoornis of geen stoornis. Geen
ruimte voor nuance.
dimensionale classificatie = stoornis besproken a.d.h.v meer of minder voorkomen
bepaalde eigenschappen op continuüm ( individu neemt plaats in tov normgroep bv:
angstig, agressie, depressieve gevoelens,…)
4