Het vak "Spraakpathologie en taalontwikkelingsstoornissen" wordt gegeven door Eddy Hoste en Leen Ponnet. Dit is opgedeeld in 2 delen, waaronder het deel taalontwikkelingsstoornissen. Het vak behoort tot een nieuw curriculum.
0.1 VISIE OP TAALVERWERVING
Sociaal interactionistische visie
Zowel aangeboren mogelijkheden als omgevingsfactoren zijn belangrijk
Belang van rijk en gevarieerd taalaanbod
Belang van sociale interacties voor leren van taal
Taalverwerving is
Product van de vroege sociale interacties tussen kinderen en hun geliefkoosde verzorgers
o Een natuurlijk gevolg van deze interacties, als communicatiepogingen kind worden
beantwoord
o Indien verstoring in sociale interacties
Kans op problemen met taalverwerving
Verschil tussen taal en communicatie:
Taal is een middel om te communiceren.
4 redenen waarom en wanneer we als mens een taal nodig hebben:
Gevoelens uiten
Kennis opdoen
Behoeften en verlangens uitdrukken
Contacten leggen/ vrienden maken
Hoe kunnen mensen zich op andere wijze dan met woorden uitdrukken?
Gebaren (non-verbale communicatie)
Wenen
Kijken
Wijzen
Naast gesproken taal is de belangrijkste communicatievorm (voor ons) berichten sturen.
Communicatie:
Van Dale: Communicatie = uitwisselen van informatie
Carpentier: Communicatie = de middelen waarmee mensen met elkaar omgaan en/of zich tot
elkaar gedragen. Het is een proces van overbrengen van info van de ene persoon naar de
andere. Er is steeds een zender en een ontvanger.
Doel = invloed uitoefenen op onze omgeving
0.2 TAAL
1
, Olod spraakpathologie en tos 1
Taal is een middel om te communiceren
Via taal kunnen we:
Ervaringen uitwisselen
Van gedachten wisselen
Kennis opdoen
Denken
Onze wensen en gevoelens uiten
Taal bestaat niet alleen uit woorden (verbaal)
Taal kan ook non-verbaal zijn:
Gebaren
Lichaamshoudingen
Bewegingen
Intonatie
Tekenen
…
Functies van taal (Scheper & Burger, 2013) KAN OP EXAMEN
Het creeëren van sociale verbondenheid
Het uiten en begrijpen van emoties, behoeften en ideeën
Het sturen en organiseren van het denken
Het verwerven van kennis en informatie
Het markeren van culturele identiteit
0.3 VOORWAARDEN VOOR SPRAAK- EN TAALONTWIKKELING
Taal = ‘multi-dimensioneel gebeuren’
Wil een kind vlot leren spreken en een taal verwerven dan moet er aan een aantal voorwaarden
voldaan zijn!
o Persoonlijke factoren:
Kind moet zich kunnen openstellen
Goede cognitieve mogelijkheden
Goed verlopende emotionele ontwikkeling
Goed gehoor
Goed zicht
Goed werkende spraakorganen
Taalaanleg
o Externe factoren
Stimulerende omgeving
Rijk en gevarieerd taalaanbod
Omgeving moet voldoende aandacht stimulerend zijn
Taal is een vanzelfsprekend verlopend proces. Lezen is iets wat moet geleerd worden.
0.4 KINDGEBONDEN (PERSOONLIJKE) FACTOREN VOOR SPRAAK- EN
TAALONTWIKKELING
Aangeboren taalvermogen = taalaanleg
Belang kritische periode voor taal of toch niet?
Kind leert het beste een taal op de leeftijd
van 0-7 à 8 jaar.
2
, Olod spraakpathologie en tos 1
Een probleem binnen 1 ontwikkelingsdomein zal invloed hebben op een ander ontwikkelingsdomein
Welke invloed heeft een taalprobleem op de cognitieve ontwikkeling?
o Invloed op kennis?
Wat als een kind niet voldoende zijn emoties kan uiten?
o Woedeuitbarstingen -> Leidt tot ontwikkeling van gedragsproblemen
Niet kunnen communiceren leidt tot veel andere problemen.
0.5 NIET-KINDGEBONDEN (EXTERNE) FACTOREN VOOR SPRAAK- EN
TAALONTWIKKELING
Taalaanbod = taal die kind vanaf zijn geboorte hoort
Brede omgevingstaal = taal die het kind opvangt vanuit de omgeving
Voorbeeld: radio, televisie, gesprek van andere mensen
Child directed speech = taal dat rechtstreeks tegen het kind wordt gesproken
o Motherese
o Fatherese
Invloed culturele context
0.6 DIMENSIES VAN DE TAALONTWIKKELING
Passieve of receptieve taal = taalbegrip
Actieve of productieve taal = taalproductie
Begrip gaat productie vooraf
0.7 TAALDOMEINEN EN COMPONENTEN
Metalinguïstiek = nadenken over taal
(van een ander en je eigen taal)
Oefening
3
, Olod spraakpathologie en tos 1
Uiting Recepti Actie Fonol Morf Sema Prag Synta Met
ef f o o n ma x a
kind zegt “koppi” ipv X X
“koffie”
Steven noemt elke X X
bejaarde dame “oma”
Tim zegt: “Ik heb 2 X X
voets”
Kind wijst naar een appel X X
als mama zegt “peer”
Kind begrijpt dat hij moet X X
luisteren als papa iets
zegt
Kind zegt: “Koffer staat X X
open van de auto”
Kind zegt: “Balvoeten” X X X
Kind blijft zitten als X X
mama zegt: “Sta eens
recht”
Kind kent verschil niet X X
tussen “beer” en een
“peer”
Kind wijst naar pop als X X
het een “pop” wil krijgen
van mama
Kind zegt “keet” tegen X X
“kleed”
Kind zegt “tiktak” tegen X X
een klok
Kind neemt rode bal ipv X X
de blauwe bal wanneer
men erom vraagt
Als kind ’s avonds in zijn X x
bed ligt, dan vraagt het
zich af waarom een radio
“radio” heet
Steven is een voorbeeld van overbereik
Tiktak is een voorbeeld van een onomatopee
0.8 FASEN IN DE TAALONTWIKKELING
Hoe zouden volgende kinderen duidelijk maken dat ze met een bal willen spelen?
Kind van 1 jaar
o Door te wijzen, volwassene brengen naar het voorwerp
Kind van 2 jaar
o 2-woord uiting (“bal spelen” of “spelen bal”), telegramwoordstijlen (“ikke bal spelen”)
Kind van 3 jaar
o Zin van 4-7 woorden (“ik wil bal spelen”)
Kind van 5 jaar
o Vlot uiten in zinnen (“mama, gaan we met de bal spelen?”)
Fasen:
Préverbale of voortalige fase (0-12 m)
De vroegtalige fase (1j-2,5j)
De differentiatiefase (2,5j-5j)
De voltooiingsfase (vanaf 5j)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marengoethals. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,56. Je zit daarna nergens aan vast.
