ANALYTISCHE
KOSTENCALCULATIE
LESNOTITIES
2018-2019 (voor de
paasvakantie)
J. Huysman
,Instrumenten:
handboek : analytisch boekhouden en kostencalculatie – Bruggeman e.a. 14e
editie - intersentia
* aangeduide delen theorie grondig te kennen om oefeningen te kunnen maken
* op examen : enkel oefeningen
powerpoint : leidraad doorheen de lessen
* samenvatting van de theorie (volledige versie in boek !) die nodig is om de
oefeningen te kunnen maken
* wordt per hoofdstuk ter beschikking gesteld via Minerva
blended learning – flipping the classroom (oefeningen voorbereiden per les)
* beter huiswerk maken (uitleg zie later)
Examen:
Vraag 1 : full costing (1 geheel)
* onderdeel 1 : kostenverdeelstaat
* onderdeel 2 : extra-comptabel deel
* onderdeel 3 : intra-comptabel deel
Vraag 2 : ?
* ofwel ABC
* ofwel standaardkostencalculatie
Doelstelling cursus:
het zich eigen maken van alle technieken die nodig zijn om de kostprijs te
kunnen berekenen via de methodes van
* full costing
* Activity Based Costing (ABC)
* standaardkostencalculatie
Technieken → kostprijs
Elke onderneming is anders → niet volledig dezelfde technieken, plukken uit
verschillende methodes
wat is het probleem ? hoe oplossen ? techniek ?
vertrekkende van een nieuw productieproces
,via de geziene technieken de kostprijs kunnen berekenen door toepassing van
die technieken
Technieken onder de knie krijgen → zelf oefeningen maken,…
Wat is het probleem? Hoe oplossen?
Hoe doelstelling bereiken?
• aanwezigheid in de les
• studeren aangeduide theorie
• meewerken in de les (meedenken en vragen beantwoorden)
• lessen bijhouden en in voldoende mate voorbereid naar de les komen
• oefeningen voorbereiden
➔ blended learning
Situeren van de cursus in de opleiding
Algemeen boekhouden (wat?) registratie van al wat gebeurt in een bedrijf.
* rekeningen klasse 6 en 7 (wat?) Kosten en opbrengsten
* info uit rekeningen nodig om kostprijs te kunnen berekenen
* boekingsregels dubbel boekhouden (debet = credit)
→ analytisch boekhouden: * berekenen kostprijs en winst
* analytische boekhouding
Inhoud
- inleiding
- bouwstenen
* grondstofkost
* personeelskost
* afschrijvingskost
- full-costing
, * extra-comptabele analytische boekhouding
* intra-comptabele analytische boekhouding
* ABC (ook een deel van full-costing, maar kan je ook apart zien)
- standaard kostencalculatie
Hoofdstuk 1: inleiding
1. Waarom analytisch boekhouden?
Bedrijven maken producten → winst
Bedrijven werken met partners → wat wil die partner van ons weten?
Informatie over ons → er volgt een jaarrekening
Informatie uit jaarrekening → herwerkt, maar men wil liever een relatief getal en
in een context (oplossing: analytische boekhouding)
algemene boekhouding
wat : registratie kosten/opbrengsten en activa/passiva
voor wie :
- aandeelhouders : rendabiliteit
- financiële instellingen : solvabiliteit
- overheid : belastingen – tewerkstelling - ………
Activa/passiva gaan we minder onderzoeken → wel voorraden
Informatie in de juiste ‘vorm’ gegoten
,analytische boekhouding
wat : niet alleen welke kosten en opbrengsten
maar ook WAAR – WAARVOOR – VOOR WIE - ……
→ verantwoordelijkheden vaststellen
voor wie : het management
Jaarrekening (klasse 6&7) → is onvoldoende, beter analyseren
Wie is verantwoordelijk? Er is ook concurrentie…
Vragen → antwoord maar informatie van de jaarrekening is onvoldoende.
Analytische alleen voor onszelf bedoeld → niet voor concurrentie, bv. hoe komen
we tot kostprijs? Gaan we niet aan concurrentie zeggen.
Jaarrekening zelf moeten we wel publiek maken.
Beleidsboekhouden
wat : - direct costing (niet)
- differentiële kostencalculatie (niet)
- standaardkosten
- budgettering (3de jaar)
- investeringsanalyse (3de jaar)
niet alleen rekenen maar ook beslissingen nemen
voor wie : management
Managementinstrument
Niet alleen rekenen maar ook beslissingen maken
Hier: vooral rekenen en informatie verstrekken aan manager: manager moet dan
beslissingen maken,… gaan we niet bespreken
Direct costing en differentiële kostencalculatie niet kennen
Rekenwerk is dus niet echt het einddoel
2) Belang analytisch boekhouden
Wat doet een bedrijf?
Voor fao: deze definitie het minst geschikt, voor dit vak wel!
Dit is de definitie van een bedrijf: productiefactoren samenbrengen! Geboekt op
balans.
,Balans: cijfermatige voorstelling van bedrijf, nog geen kosten!!
Producten maken → voorraadwijziging = klasse 6
Geen productie = geen kosten (klopt niet helemaal)
Privébedrijven! Op de markt verkopen, vp moet groter zijn dan kp!
Kosten linken aan productieproces (beginpunt)
Kostencalculatie weerspiegeling van productieproces
Je moet goed weten hoe een product wordt gemaakt (wederzijdse pijl)
3) Kostendefinities
• kostensoorten : zie indeling resultatenrekening klasse 6
• kostenplaatsen : waar worden kosten gemaakt
• kostendragers : waarom worden kosten gemaakt
• periode kost : zie overlopende rekeningen
• kost in relatie met output :
vaste en variabele en totale kosten
• kost in relatie met toewijsbaarheid product
directe en indirecte kosten
• overige : historische, kas- en niet-kaskosten,
standaardkosten, ….
Kosten opdelen naar soort in de boekhouding (60,61,62,..)
Niet betaalde maar verbruikte kosten (periode kost)
Vast en variabel staat niet in jaarrekening
Flesjes water → grondstof → verpakking, verpakking = variabele kost
Grondstoffen = variabel.
Verpakking kan ook vast zijn (maar niet bij flesjes water)
Boekhouderskost = vast, gemiddeld variabel per eenheid
Bv. grondstofkosten = direct (opnieuw vb flesje water), bv. een dopje op de fles
ook, etiket ook
Bv. boekhoudkosten = indirect, niet doorrekenbaar, als je 1 product niet maakt
zal kost blijven
Loonkost is wel direct, secretaresse van het bedrijf is indirect
Direct en indirect wordt doorgaans gebruikt per eenheid, in principe kan je deze
door elkaar gebruiken
Kostenplaatsen en –dragers worden hier aan elkaar gelinkt
• productiekosten :
alle kosten die nodig zijn om het product te produceren worden
toegerekend aan de geproduceerde hoeveelheid
• verkoopkosten :
alle kosten die nodig zijn om het product te verkopen worden toegerekend
aan de verkochte hoeveelheid
,Boekhouder is bv. zowel productie- als verkoopkosten
Productiesysteem: JIT → productiekosten gelijk aan verkoopkosten
Meerderheid werkt niet met dit systeem dus beide kosten verschillen van elkaar.
Magazijn = geen verkoopkosten (enkel bij verkoop)
• totale verkoopkostprijs :
productiekosten + verkoopkosten slaan op de verkochte hoeveelheid
• overige :
historische
kaskosten en niet-kaskosten
standaardkosten of gebudgetteerde kosten
Productiekosten voor de verkochte hoeveelheid als je verkoopkosten eraan wil
toevoegen
Dezelfde grootheid!!
Historische kosten: van het verleden, je hebt pas iets gemaakt en gaat dan
calculeren (bv. in de confexie, truien)
Standaardkostprijs: je hebt niets gemaakt, je calculeert en begint dan te
produceren (is vaak niet echt mogelijk)
Kaskosten via de kas, niet-kaskosten passeert niet langs de kas (bv.
afschrijvingen)
4) Zetten verkoopprijs
Prijszetting = onderkant = kostprijs
‘De kostprijs’ hangt af van een methode → andere kostprijs is dan mogelijk
+ winstmarge = verkoopprijs, hangt af van concurrentie en consument (is
marketing)
5) Samenvatting
* zie schema boek p 23
* zie voorbeelden
, - opgave 1-1 : KN5 : boek p 426
- opgave 1-2 : cs2 : boek p 426
→ zie excel (hieronder)
P23 sorteren op soort
2 groepen directe kosten, al daaronder indirecte kosten
Beheerskosten = algemeen management (productie of verkoop?)
Direct is meestal variabel, de rest vast
Productiekosten → geproduceerde hoeveelheid
Verkoopkosten → verkochte hoeveelheid
Magazijn → enkel productiekosten, geen verkoopkosten
Werken met opgaves = gegevens
Informatie analyseren, bv. informatie over de grondstoffen
Grondstofkost! Verbruikte grondstofkost!, corrigeren: voorraadwijziging
Aankopen, eindvoorraad → verbruikte kost
, Kan ook met creditnota!
Bovenop lonen ook sociale lasten = totale loonkost
Fabrieksgebouw = productiekost, een gewoon gebouw niet!
Maar verdeelsleutel: productie en verkoop
Kosten selecteren → produceren
Productiekosten selecteren.
Directe loonkost = bv. helpen in een fabriek, maar bv. verpakking kan ook voor
verkoop zijn.
80% van de tijd met productie
Vaak kostprijs per eenheid
Vaak eenheden maar verschillende eenheden.. Onthou! Eindvoorraad wordt niet
altijd gegeven, moet je dan berekenen uit gegeven.
Als gegevens logisch zijn, worden ze niet gegeven.
Moraal van vorige oefening = wat hoort tot productie en wat hoort tot verkoop?
