Politicologie notities
Inleiding + LES 1
Actua
26 mei ’19: politieke verhoudingen
- Centrum verliest aan populariteit
- Extremen groeien (VB, PVDA)
- Leidende partijen (NV-A, PS) <-> NV-A verliest erg veel populariteit
Verschillen qua belangen tussen Vlamingen en Walen
- Migratie erg belangrijk bij Vlamingen <-> Walen minder
- Werkgelegenheid belangrijkste bij Walen <-> minder bij Vlamingen
Traditionele partijen verliezen aan belang
- Komen van 90% na de oorlog, nu nog amper 45%
Federale regering: VIVALDI (ECOLO, Open Vld, CD&V, Vooruit, CDH, Groen)
- Grootste partijen niet mee
- Sossen goed vertegenwoordigd
Vlaamse regering
- Zweeds
Moeilijke federale regeringsvormingen
- Oplossingen?
o Aanpassen kiessystemen
o Confederalisme
o Herfederaliseren
o Grootste partij levert premier
o Beter samenwerken
,Politicologie: Hoofdstuk 1 ‘Wat is politiek?’
Op zoek naar een beschrijving 1.2
Oorsprong begrip
- Komt van Griekse woord politika (collectieve zaken)
- Volgens Aristoteles is de mens een politiek dier, het onderscheidt ons van andere soorten
o Toch dit beeld beperkt tot enkel mannen
o Politikos (publieke mens) <-> idoitikos (privémens)
Bevolking op een territorium?
- Betrekking op een territorium
o De territorialisering van politiek = de staat
- Politiek is samenlevingsgebonden (aan de burgers en bevolking)
Van nachtwaker naar nanny
- 19e eeuw: beperkte zaken bezighouden minimal state
o Orde, bescherming grenzen, eigendomsrecht, …
- Nu: nanny state
o De politiek moet voor ons zorgen ‘welvaartsstaat’
Geschiedenis 1.3
Griekse periode
- De mens als politiek dier
o Iedereen was deel van een stadstaat en ook deel van de maatschappelijke orde
o Iedereen moest deelnemen aan de politiek (enkel de rijke mannen uiteindelijk)
Zoön politikon
o Als je niet deelnam, was je een idiotes
- Plato in Politeia: er is arbeidsverdeling
o Iedereen heeft zijn plaats in de SL
o Eigen job en functie om staat te doen draaien
o DUS deel groter geheel en moeten zich aan regels houden
o Vrije wil is ondergeschikt
o Enkele opgeleide wijzen staan aan de leiding
- Aristoteles zelfde visie
o We moeten eudaimonia nastreven
o Dit is het natreven van de goede zeden en normen
o Politiek draagt hiertoe bij
We hangen zo niet vast aan beperkingen van dagelijks privé leven
Politiek is de wetenschap die zoekt naar de goede samenleving
Machiavelli
- Il pricipe
- Techniek van de macht en het verwerven ervan
- In de periode van M °staten
o Begrip afgeleid van status regis, persoonlijk verwijzend naar de toestand van de vorst
o Later minder persoonlijk, want vorst zal staat niet meer zijn
, - Politiek (=macht) kreeg hier een amorele betekenis, naar het louter verdedigen van vijanden
Franse revolutie
- Politiek is het medium om ideeën te verspreiden
- Het einde van ideologische tegenstellingen is het einde van de politiek
Indelingen: essentially contested concept? 1.4
Politiek is een subjectieve wetenschap met vele onduidelijkheden en geen eenduidige taal
W.B. Gallie: essentially contested concept
- Verschillende stromingen hebben een verschillende opvatting van een begrip
- Iedereen geeft een andere interpretatie aan bv. Kunst, democratie,…
William Connolly: er is geen antwoord op de vraag ‘wat is politiek’
Oplossing: expliciteren en bewust zijn van relativiteit
Het is aan politicologen om de relativiteit zichtbaar te maken en de verschillende concepten uit te
rafelen
De relativiteit van indelingen: Schmitt en Easton
Carl Schmitt
- NSDAP, DUS zijn visie werd aangepast enkel de eerste versie is de te gebruiken
- Der Begriff des Politischen (1928): essentie politieke
- Essentieel/laatste onderscheid (cf. morele/esthetische/economische): vriend en vijand
o Politiek heeft eigen criteria, nl. het fundamenteel/laatste onderscheid
o Een aspect van menselijk handelen, dat overal te zien is
o Fundamentele onderscheiden:
Economisch: rendabel – niet-rendabel
Esthetisch: mooi – lelijk
Vriend – vijand
- Grote invloed (politiek is conflict)
- Antagonisme in het wezen van politiek: het benadrukken van tegenstellingen
o dus strijd behoort tot politiek
o <-> ook positieve functies aan strijd en conflict
existentieel, vb. democratie eist verschil
- Chantal Mouffe
o Conflict is goed in politiek
Een gezonde politiek is agonistisch
o Eigen aan de democratie
o Zonder conflict is er geen vooruitgang
o Er moet ruimte zijn voor verschillen
- Het gaat over de intensiteit van het conflict
- Conflicten kunnen de cohesie van een groep versterken en verstarring voorkomen
- Het bewaren van de integriteit van de staat tov dreiging staat centraal bij Schmitt
David Easton
- Vredevol overleven in wereld schaarste
, o Door schaarste aan waarden ontstaan conflicten
- Politiek als “bindende allocatie van waarden”
o Politiek is de bindende besluitvoering en acties van de OH
- Politiek maakt keuzes
- Ook bekend van zijn systeemtheorie
o Moet in staat zijn twee functies te doen
Gewaardeerde goederen toebedelen
En deze als bindend doen aanvaarden
<->indien niet lukt: stress, door geen
capac. Om input te leveren
Input:
- Signal input: verminderen begroting, verhogen
pensioenen,…
- Maintenance input: steun bevolking
- Steun is noodzakelijk
- Eisen: van de groep
o te gevarieerd: content overload; te groot: volume overload
- Politiek is een sociaal verschijnsel, d.w.z. dat het enkel kan bestaan in de verhoudingen en
interacties tussen mensen.
- Politiek betreft zaken die voor een groep of collectiviteit als geheel geregeld worden. In het
bijzonder heeft politiek betrekking op vormen van samenwerking en conflict m.b.t.
collectieve beslissingen, d.w.z. beslissingen die in naam van en voor de hele gemeenschap
genomen moeten worden om het samenleven via bindende regels te ordenen.
- Daartoe hebben zich specifieke instellingen en procedures ontwikkeld, alsook een politieke
cultuur.
- Essentieel voor deze gestolde vormen van besluitvorming en conflictbeheer is het gebruik van
macht en dus de ontwikkeling van machtsposities.
- Politiek heeft een inzet, het gaat om de competitieve realisatie van doelen en de
bescherming van belangen in een omgeving van schaarste en onverenigbare doelen en
criteria.
- Deze inzet en de manier waarop collectieve conflicten via politiek optreden geregeld worden
zijn het product van materiële omstandigheden maar ook van verschillende en
uiteenlopende, geïntegreerde
maatschappijanalyses, waarden en normen
en politieke strategie. De laatstgenoemde
instrueren politiek gedrag en ondersteunen
de creatie van belangen, doelstellingen en
oplossingen.
