Sociale ethiek samenvatting
Inhoud
1 Introductiecollege................................................................................................................................3
1.1 Wat is ethiek: Demarcatie van het veld........................................................................................3
1.2 Leesopdracht: ‘Zo krijg je een empathisch kind, de basis van alles’..............................................4
2 College: Ethiek VS. Moraal...................................................................................................................4
2.1 Inleiding........................................................................................................................................4
2.2 Moraaltypen.................................................................................................................................5
2.3 Opdracht filmpje horseboy...........................................................................................................9
2.4 Mogelijke examenvragen..............................................................................................................9
3 College: Voor -en nadelen ethische theorie.......................................................................................10
3.1 Deontologische benadering ethiek.............................................................................................10
3.2 Gevolgethische benadering ethiek.............................................................................................11
3.3 Deugdethische benadering ethiek..............................................................................................12
3.4 Bespreking Gypsy blood documentaire.......................................................................................14
3.5 Mogelijke examenvragen............................................................................................................15
3.6 Kort filmfragment.......................................................................................................................17
3.7 Mindmap voor- en nadelen normatieve ethische theorie..........................................................18
4 Les + Docu ter voorbereiding casuïstiek.............................................................................................19
4.1 Casus bij documentaire + filmpjes en ethisch stappenplan........................................................19
4.2 Ethisch stappenplan concreet/theorie........................................................................................21
5 Ethische discussie (conditional) spanking..........................................................................................22
5.1 Juridische context van pedagogische tik.....................................................................................22
5.2 Pro-contra argumentatie in het kader van morele beoordeling ‘fysieke disciplinering’..............23
5.3 Onderzoek (meta-analyse) conditional spanking........................................................................26
5.4 Actualiteit 24/04.........................................................................................................................27
6 Presentietheorie en normatieve professionaliteit.............................................................................28
6.1 Vervolg deugdethiek...................................................................................................................28
6.2 Kenmerken van presentie...........................................................................................................29
6.3 Wat levert het op + kritiek + context?.........................................................................................30
6.4 Artikels rond de presentietheorie en normatieve professionaliteit............................................31
6.5 Examenvragen............................................................................................................................33
7 Van gevolgen tot deugd: ‘Why does evil exist?’.................................................................................34
1
, 7.1 Documentaire ‘Why does evil exist?’..........................................................................................34
8 Boekseminaries/samenvatting v/d hoofdstukken..............................................................................37
8.1 Hoofdstuk 1: Algemene inleiding................................................................................................37
8.2 Hoofdstuk 2: Kanttekeningen bij improvisatiesamenleving........................................................41
8.3 Hoofdstuk 3: Burgerschap en ontwikkeling.................................................................................43
8.4 Hoofdstuk 4: Het morele kompas...............................................................................................48
8.5 Hoofdstuk 5: Morele dilemma’s..................................................................................................50
2
,1 Introductiecollege
1.1 Wat is ethiek: Demarcatie van het veld
Ethiek vs. moraal
o Ethiek = Een weegschaal waarop we afwegen zien welke handelingen juist zijn en
welke niet. Een tak in de filosofie die zich buigt over de vraag ‘is een handeling juist
of onjuist’. Dit wordt bepaald door referentiekaders.
o Moraal = Mores = gewoonte, maar in ons idee uitgebreid tot het idee dat we ons
handelen laten bepalen door normen en waarden, die zijn ingegeven door
geschiedenis, cultuur, opvoeding, sociale context, politieke voorkeur, etc.
Welke moralen zijn er (zien in de volgende lessen)?
o Samenwerkingsmoraal
o Geweldsmoraal
o Reinigingsmoraal (vermijden van dingen dat besmet zijn)
o Hechtingsmoraal
o Beginselenmoraal
Normatieve theorieën (referentiekaders): Welke zijn er?
o Deontologisch referentiekader: Je doet omdat het in de wet, arbeidscode,... Staat
geschreven als een verplichting of een verbod. (Bv. In België mag er in scholen geen
lijfstraffen meer zijn)(Vb. Pedagogische tik mag dus hierbij NIET)
o Gevolg ethisch referentiekader: U kijkt naar de gevolgen van een handeling zijnde er
positieve of negatieve effecten. De wetenschappelijke literatuur laat evidence based
zien dat bepaalde handelingen niet oke zijn. (bv. Pedagogische tik wat in praktijk vaak
pak slaag is, al dan niet met voorwerpen, heeft als resultaat een negatief effect zoals
asociaal gedrag van het kind, mentale problemen enzovoort)
o Deugdethische referentiekader: Deugd betekent dat je extreme probeert te
vermijden en in de uitzondering van de deugdethiek heb je bijvoorbeeld zorgethiek:
De relatie tussen mensen is erg belangrijk en je gaat uit van vertrouwen en zorg in je
relatie met de ander. (bv. Pedagogische tik kan je moeilijk ervanuit gaan dat je relatie
met het kind optimaal blijft want het kind zijn gedrag wordt door de tik nog meer
problematisch door de angstcultuur die je creëert)(tik wordt vaak gegeven uit
onmacht van de ouders en hierdoor handelt die in woede)(Een deugdzaam persoon
is in controle en handelt evenwichtig dus de straf moet ook in verhouding staan met
de verkeerde handeling v/h kind)
David Hume: ‘Belang van het empathisch vermogen’
o Het cement van de samenleving en één van de belangrijkste bouwstenen van ethiek.
Omdat empathie stelt u in het vermogen zich voor te stellen wat de ander zich
overkomt en tegelijkertijd zich voor te stellen dat u zich ook had kunnen overkomen
of gebeuren (Aristoteles). Dit vermogen is dus de basis van het ethisch handelen
omdat we zo willen handelen in principe dat we de ander niet in een positie brengen
waar we zelf niet zouden willen in zijn. (Belang van het empathisch vermogen tekst
op toledo)
Hoe gebruikt men de verschillende weegschalen?
o Een moraal waar de geschiedenis van een volk een handeling goedkeurt, dit heeft
binnen de ethiek geen enkel belang. Het is niet dat iets juist is omdat het al 100 jaren
een traditie is.
3
, 1.2 Leesopdracht: ‘Zo krijg je een empathisch kind, de basis van alles’
Empathie bestaat uit verschillende onderdelen:
o Een cognitieve component, die eerste is in het vermogen je te verplaatsen in het
perspectief van de ander
o De affectieve component, is het vermogen mee te voelen met een ander
Sommige mensen hebben geen empathie (geen theory of mind)
Emotiespel:
o Het is een klassespel waar je de emoties zet zoals verdrietig, blij, boos, verbaasd.
o Vb. In de klas op de grond kwadrant tekenen met emoties stellen en dan de vraag
stellen ‘Je verjaardag komt dichterbij, hoe voel je je hierbij?’ De meeste kinderen
liepen naar het vakje blij maar sommige ook naar angstig omdat kinderen in armoede
vaak geen cadeaus krijgen of geen traktatie kunnen veroorloven.
o Emotiespel, op deze manier kan het kinderen tonen dat niet iedereen hetzelfde voelt
bij een bepaald onderwerp. Een oefening in het verplaatsen naar een ander toe.
2 College: Ethiek VS. Moraal
2.1 Inleiding
De pedagogische tik (vorige les)
o Word vaak gegeven door een onmacht van uit de ouders.
o Wat heeft moraliteit hiermee te maken?
Het is het geheel van gedragingen waar mensen zich soms een groep in de
gemeenschap vinden gevoed door religie, cultuur,...
Normatieve theorieën: bv. Er zijn landen waar er in de wetgeving opgegeven staat
dat een pedagogische tik pedagogisch verantwoord is. Wel op een voorwaarde dat
hetgeen tekende littekens of verwondingen achterlaat.
Er zijn tegenwoordig veel rationele elementen waaruit blijkt dat deze ‘tik’ toch wel
gevolgen heeft voor het kind (deugdethiek, gevolgenethiek)
Moraal
o Gevoel
o Instincten
o Oud in evolutie (zie hersenen)
Er zijn 6 moralentypen
1. Hechtingsmoraal
2. Geweldsmoraal
3. Reinigingsmoraal
4. Samenwerkingsmoraal
5. Beginselsmoraal
6. Transhumane moraal
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leengoovaerts1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,06. Je zit daarna nergens aan vast.