Literatuurpakket
Deel 1: “Spanje na 1975: de Europese roes” (p110-140)
- de weg naar de Transición: de Spaanse democratische overgang
kwam tot stand door:
1 verbreken van internationaal isolement na WO2
-> na WO2 mocht Spanje niet deelnemen aan VN: regime werd veroordeeld
-> Franco ging gebruik maken van het feit dat het internationale samenzwering was
tegen het land, met als gevolg dat het bleef kampen met armoede, werkloosheid en
woningnood
-> Koude Oorlog: 1953: VS installeert militaire bases in Spanje in ruil voor financiële
steun
-> Spanje wordt in 1955 toegelaten in de VN, maar niet bij EEG!
2. ontwikkeling economie
-> Jaren ‘60: economie in stroomversnelling door Opus Dei (modernisering maar
binnen, oude conservatief-katholieke normen)
-> los años de desarrollo: modernisering van Spanje, vb. industrialisering -
verstedelijking, toerisme, televisie,...
3….
-> Franco bleef de baas!
-> kloof tussen hem en de moderne samenleving, zelfs kerk uit onvrede (partijdigheid
tijdens burgeroorlog) - toch blijft het rustig, dictatuur blijft want volk had geen zin in
nieuwe oorlog!
-> Franco reageert hard: ontstaan van groepen binnen franquisme:
immobilisimo (harde lijn) - aperturismo (opening)
- de Movida: Spaanse socio-culturele beweging die ontstond in de eerste 10 jaren na
de dood van Franco in Madrid
1975: dood van Franco
1976: El país: krant
-> over het algemeen bleef het rustig (literatuur,...) - wel veel seksbladen!
1980: Spanjaarden willen hun schade inhalen: één en all seks, drugs en rock-’n-roll
-> ontstaan van la Movida madrilena: wilt hipper zijn dan Barcelona
,- echte Europeanen
jaren ‘80: socialisten hervormen en pakken economie aan - ook buitenlands beleid
met o.a. Lat.A!
+ reorganisatie strijdkrachten (aantal militairen met hoge rang naar beneden
gebracht + meewerken met NAVO op internationaal verband)
1986: toetreding Spanje EG
-> wilden ook nieuwe wetgeving: was moeilijk, Spanje was jarenlang geïndoctrineerd
door de kerk (zichtbaar in abortuswet en echtscheidingswet)
- 1992: triomfjaar van de socialisten?
-> 4 grote feesten (10 jaar socialistisch beleid)
->Wereldtentoonstelling in Andalusië (link met Columbus)
-> AVE-traject, sneltrein van Madrid naar Sevilla
-> Madrid verkozen tot Culturele Hoofdstad + opening museums
-> Olympische spelen in Barcelona (zien hier voor het eerst eigen identiteit
Catalonië!)
- De grote kater
begin jaren ‘90: eerste schandalen socialisten: enchufe (kruiwagenpolitiek) &
amiguisimo (vriendjespolitiek)
-> GAL-zaak: Grupos Antiterroristas de Liberación, mensen van ETA (terroristische
groep die onafhankelijk en socialistisch Baskenland wilde) gemarteld
-> Felipe Gonzalez - premier - krijgt karakteristiek ‘felipismo’
-> Spanjaarden hadden geen vertrouwen meer in hun politiek
- Generacion X: nieuwe trend in de literatuur vanaf de jaren ‘90
-> Madrileense roulette van Jose Angel Manas : jongeren voelen zich verwende
soort - hebben geen ideeën en idealen, dit wordt weergegeven in de literatuur en
herkennen ze zich in! (representatie van escapistische jongerencultuur met seks,
drugs, rock,...)
- Een tweede Transición
-> Generacion X jongeren wezen socialistisch beleid af
-> 1996: kondigt Partido Popular aan dat het tijd is voor een tweede Transición o.l.v.
de conservatieven: wonnen de verkiezingen
-> hadden geen absolute meerderheid dus moest samenwerken met andere partijen
(CiU - Convergència i Unió, centrumrechtse Catalaanse partij - werden toezeggingen
gedaan ivm financiële autonomie van Catalonië & Baskische PNV) - MAAR was
geen goede verstandhouding
-> PP kon het veel beter vinden met de kerk (abortus, homohuwelijken,...)
, -> PP zorgde ook voor privatiseringen van grote staatsbedrijven (felle kritiek: waren
mensen die aan de PP gelieerd waren, schandaal!) MAAR belastingen verlaagd,
prijzen geliberaliseerd, werkloosheid gedaald - Spaanse economie was één van de
snelst groeiende in Europa
-> sociale onrust bleef uit
2000: PP wint verkiezingen met absolute meerderheid
-> moeten geen steun meer zoeken bij CiU en PNV
-> Aznar en partij veranderde in politiek waarbij ze niet meer bereid waren om te
luisteren naar anderen politieke partijen: steunen Amerika en Engeland bij
binnenvallen van Irak (90% van Spanjaarden was tegen oorlog!)
-> economie bleef groeien en werkloosheid nam nog steeds af, maar 20% van
bevolking leeft op armoede grens en krijgen algemene staking
- 11 M
11 maart 2004: grootste aanslag (Madrid) sinds burgeroorlog in Spanje
-> gaven schuld aan de ETA, maar was meer waarschijnlijk dat dit het werk was van
Al Qaida (ook aanslagen op 9/11 gepleegd!)
-> verkiezingen: socialisten winnen - PP wilt niet aangeven dat aanslag werk is van
Al Qaida want zou hun stemmen kosten (veel mensen die niet wilden gaan stemmen
kozen voor PSOE uit verontwaardiging)
- Bambi
-> Zapatero - opvolger bij de socialisten, bambi (blauwe ogen)
-> zette zich in voor: vrouwenemancipatie ( parlement + troonsopvolging) +
abortuswet + huiselijk geweld + transseksuelen + terugdringen kerk (openbare
scholen)
-> zocht ook dialoog met de regio’s, organiseerde bijeenkomst voor alle ministers-
presidenten van de autonomias
-> ook beloofde hij troepen uit Irak terug te halen MAAR zou situatie met VS
verslechteren
-> optimisme over ETA, vertelde na staakt-het-vuren dat er een geheim
vredesoverleg had plaatsgevonden (was niet) - gevolgd door aanslag op luchthaven
in Madrid
-> Blijft vooral door PP dat Spaanse politiek verziekt is, waren tegen elk voorstel van de
PSOE en verdachten hun zelfs voor de aanslag op 11/03. Ze steunden ook een generaal die
zei dat het leger het recht had om in te grijpen wanneer de politiek het liet afweten (heeft te
maken met Catalonië: noemden zichzelf eigen natie)
-> conflict tussen 2 Spanjes was weer opgelaaid
