Kennismaking met de Spaanstalige wereld
0 Intro & Afbakening
Definitie “Spaanstalige wereld”: taalkundig gebied
Latijns-Amerika: spreken ze Frans, Portugees en Spaans
Spaans-Amerika
-> taalkundige termen
Zuid-Amerika
-> geografische term
!Talen Spanje: Spaans, Baskisch, Catalaans, Galicisch
!Taalverhoudingen Spaans-Amerika
Puerto Rico, Cuba: enkel Spaans als taal, de inheemse bevolking heeft niet overleefd (o.a.
door ziektes, etc.)
Argentinië, Chili: inheemse bevolking in minderheid door uitmoorden door regering
!Spaanstalige gemeenschap VS: spreken niet enkel en alleen Spaans, voelen zich wel
allemaal verbonden met Spaanse gemeenschap
!Mogelijke definities:
Culturen en samenlevingen gevormd onder Spaanse/Castiliaanse invloed: vb. de Filipijnen
1 Eerste kennismaking - Spanje
Reliëf & klimaat (vooral ter informatie, eens lezen):
heel wat bergketens, Meseta - hoogvlaktes
Politieke/staatkundige indeling:
1936-1939: burgeroorlog, gewonnen door het rechtse kamp
1939-1975: dictatuur o.l.v. Franco
1975 (dood Franco): huidige staatsstructuur van Spanje gevormd
Republiek omvergeworpen -> dictator Franco (plan monarchie, niet uitgevoerd) ->
monarchie met parlement (Cortes)
!Ook een federale staat met gemeenschappen (opteert voor kleinere gemeenschappen om
nationalisme niet in de hand te werken), provincies - belangrijke steden, municipio -
gemeentelijk niveau
,Foto: Sanchez - premier
!Internationaal: jaartallen zijn later als België, lid van de VN na 2de WO doordat Spanje
bondgenoot was van Duitsland en Italië - de rest omdat ze niet democratisch waren
Economie:
Levante: waar de zon opkomt
!Kaartje niet kennen
1960: Franco beseft dat er meer welvaart nodig is om zijn eigen positie te vrijwaren, zet vol
in op dienstensector en toerisme -> regering plant economie hier rond -> heeft succes
!Opmerking: heeft indirect Franco zijn regime op het spel gezet (vestiging nieuwe ideeën)
Crisis 2008: heeft grotere gevolgen in Spanje dan in andere Europese landen
(hoge hypotheek -> hoge afhankelijkheid van banken)
!Mileurista: mensen die leven met een loon van 1000 euro
Desahucio: “uithuiszetting” -> wet zegt dat huis bezit is van de bank maar tegelijkertijd moet
je je lening blijven afbetalen
Demografie:
!Laag geboortecijfer -> compensatie door migratiecijfer
!Kaartje: geeft evolutie weer van bevolkingsgroei
Blauw: vacia - leeggelopen, mensen trekken weg -> geen diensten meer vb. winkels,...
Evolutie van Spanje als emigratieland -> immigratieland
veel Spaans-Amerikaanse landen, geen taalkloof (wel varianten) ->voordelen
arbeidsmogelijkheden
Grafiek: daling immigratie sinds crisis 2008 - vanaf 2013 keren mensen terug naar land van
origine - vanaf 2016 terug stijging
2 Eerste kennismaking - Spaans-Amerika
Geografie:
!18 landen
Landengte (istmo): verbinding tussen 2 continenten
Archipel: eilandengroep
,Reliëf:
!Rio de la Plata / de zilverrivier (gebied rond de trechtermonding tussen 2 rivieren, Uruguay
en Argentinië) - Cono (kegel) Sur (zuiden), verwijzing naar zuidelijke tip van Z-A
Politieke indeling:
!Individuele Republieken - hoogste gezag is de natie (NIET zoiets als EU,...)
WEL: OEA & UNASUR - komen voort uit economische samenwerking, geen zwaar gewicht
op politieke besluitvorming
Puerto Rico - apart statuut, behoort tot VS maar maakt er geen deel van uit (voormalige
kolonie van Spanje, zijn onafhankelijk geworden door oorlog tussen VS en Spanje -
protectoraat) - ook tweetalig
Economie:
!Diversiteit door verschillende landen
Tendensen:
Landbouw: grote factor in alle landen
Mijnbouw: grotere factor dan bij ons (ontginnen maar niet verwerken!)
Informele economie: geen contracten (voorbeeld bij ons: slachtwerk)
-> Minder industrie en diensten dan in Europa
Mercosur: gemeenschappelijke markt van Z-A, stellen grenzen open en schaffen
belastingen af bij invoer en export
+ CAN (associated members van Mercosur en omgekeerd)
-> 2 gemeenschappen gaan zich vermengen -> mogelijkheid van UNASUR
Venezuela: olieproducerende natie - met deze opbrengsten ging men investeren in
onderwijs, gezondheidszorg,...extreem links, politieke en economische tegenstanders (heeft
geen andere economie meer dan olie) - geschorst lid Mercosur door te autoritair in verband
met mensenrechten
NAFTA: Mexico - bouw fabrieken en werkgelegenheid voor laaggeschoolde arbeiders, maar
dus ook slechte werkomstandigheden, slechte milieuwetgeving,...
Demografie:
!Bevolkingsaantal: bij benadering: staat niet vast -> veel staten, veel mensen die geen legale
status hebben in VS maar ook niet wonen in hun land van oorsprong
!Spreiding
, - Concentratie in steden: ook in Spanje, maar in S-A op veel grotere schaal: vb.
Argentinië
verstedelijking jaren ‘70 -> heel snel en op zeer grote schaal -> gevolgen: slechte
leefomstandigheden, niet-gestructureerde wijken, gebrek aan werkzekerheid,...
!Hoog geboortecijfer S-A <-> Laag geboortecijfer Spanje
!Evolutie van S-A als immigratieland -> emigratieland
Emigratie naar VS, maar ook naar Europa (zie voorbeeld Spanje jaren ‘90)
kaart: veel migranten trekken ook naar omliggende landen of gaan door Mexico naar VS!
Motieven
- !Geweld geldt vooral voor centraal Amerikaanse landen (Salvador): worden gegijzeld
door criminele organisaties (bendes) -> domineren het sociale leven (drugstrafiek,...).
3 Prehistorie tot Romeinse periode
“Protohistorie” (1200-200vC):
!Iberisch (Ebro) schiereiland: Portugal, Spanje, Andorra
was rijk aan grondstoffen (metalen) -> economisch interessant voor andere rijken
!Belangrijkste bevolkingsgroepen
- Kelten - overal in Europa aanwezig, Indo-Europese groep (N&W schiereiland)
- Iberen - niet zeker van oorsprong, maar geen Indo-Europese groep (O schiereiland)
KAART - Baskische bevolkingsgroep (vandaag: enige taal die nog overblijft van niet Indo-
Europese talen)
!Belangrijkste kolonies:
- Feniciërs (Libanon) -> handelsvolk, stichten oudste steden Cadiz & Malaga
havens = hun handelspost om grondstoffen te verhandelen met rest van MZ
- Grieken -> richten zich op oostkust
- Carthagers (Tunesië) -> wel uitbreiding van het rijk, gaan stuk van het binnenland
koloniseren
-> Steden waren belangrijk voor handel, maar droegen niet bij tot het vormen van 1 cultuur
(nog altijd verschillende bevolkingsgroepen over schiereiland)
Het Romeinse Hispania:
-> willen wel gebiedsuitbreiding (einde: Europa & stuk van Azië)
-> reeks oorlogen tussen Rome en Carthago: punische oorlogen (zie kaartje!)
