Met deze samenvatting ben ik vanaf de eerste keer geslaagd voor mijn examen sociologie. Het hele boek is hierin samengevat samen met de lessen en de powerpoints.
1. OP ONTDEKKINGSTOCHT DOOR EEN BEKEND GEBIED
Emmanuel Joseph Sieyès
Hekelde dat de derde stand niet werd vertegenwoordigd in de maatschappij
>< volkssoevereiniteit
Politiek gekleurd standpunt sociologie; de leer die een rechtvaardige en revolutionaire inrichting
van de samenleving voorschreef (= normatief).
Auguste Comte
Beschrijvende, empirische wetenschap van de samenleving; taak van de sociologen om de
samenleving op een objectieve en empirische wijze te doorgronden.
Sociologen willen meer weten over hoe de mensen samenleven in allerhande sociale verbanden en
de kenmerken hiervan. Welke wetmatigheden sturen onze samenleving?
1.1. EEN BEELD VAN EEN TITEL
Samenleving = een speelveld met spelregels en spelers (samenlevingsspel)
- Spelregels: niet allemaal dwingend, vastgelegd in reglementen, inbreuken worden bestraft
(geboden, verboden en regels).
- Posities: veranderlijk en niet immuun voor de tijd, bevatten een taakverdeling
(= arbeidsverdeling).
- Rollen: er worden verwachtingen aan bepaalde posities gekoppeld; meestal dat ze hun taak
uitvoeren naar hun beste kunnen.
- Status: aan posities worden hoge of lage waarderingen gekoppeld; daarom zijn posities met lagere
waarderingen niet minder belangrijk.
- Constant communiceren en interageren
- (In)formele leiders: formele leiders komen via officiële kanalen op hun positie terecht en hebben
het meeste gezag (>< informele leiders)
- Ruimte rond het speelveld: achter de schermen wordt bepaald hoe deelnemers zich op het
speelveld gedragen.
- Positionaliteit: sociologen worden verondersteld neutrale waarnemers te zijn, hoewel ook zij
(onbewust) sympathieën/antipathieën zullen hebben. Alle gebeurtenissen moeten tot in detail
uitgesproken worden om een zo neutraal mogelijk beeld van de maatschappij te schetsen.
1.2. HET DAGELIJKSE LEVEN DOOR DE SOCIOLOGISCHE LENS
Sociologische lens = een professioneel instrument om een beeld te vormen van de structuur van de sociale
werkelijkheid (en hier betekenis aan weten te geven); best gehanteerd door iemand die sociologische
verbeelding bezit.
,Mills: het vermogen om te begrijpen dat iemands individuele ervaringen in verband staan met
maatschappelijke krachten en de ruimere historische context; zo worden 3 componenten van de
sociologische verbeelding onderscheiden…
- Geschiedenis: totstandkoming van een samenleving en de verandering ervan
- Biografie: bevolking van een samenleving
- Sociale structuur: werking van (dominante) instituties en hoe deze de maatschappelijke orde in
stand houden
Sociologische verbeelding houdt het vermogen in om van perspectief te wisselen door afstand te
nemen van de actuele afstand om een alternatief standpunt in te nemen.
1.2.1. SELECTIEVE WAARNEMING
Routineus denken en handelen is een middel om ons staande te houden in verschillende situaties en
maakt sociaal verkeer makkelijker; zo wordt onze waarneming selectief.
Fysische en sociale beperkingen: we bekijken de samenleving vanuit een bepaalde sociale positie,
waardoor we stukken informatie missen of juist makkelijker verkrijgen.
Belangen zijn er om te verdedigen. Welke belangen men verdedigt of welke interpretatie men eraan geeft,
hangt af van de positie die iemand inneemt in de maatschappij.
Kennis en informatie leiden tot de waarnemingen die we ontwikkelen over de samenleving; de informatie
die je hebt over een persoon of toestand, is bepalend voor wat je waarneemt.
Voorkeuren en afkeer van personen of toestanden beïnvloedt onze waarneming; deze zijn sociaal bepaald.
Socialisatieproces: een proces waarbij een individu zich in de omgang met anderen de cultuur van
zijn omgeving eigen maakt.
1.2.2. REFERENTIEKADERS
Referentiekader = de sociale bril
Eerdere waarnemingen zullen onze latere waarnemingen beïnvloeden; dit leidt tot verschillende
visies op dezelfde werkelijkheid.
- Vormt een geheel; geen aparte referentiekaders.
- Stabiel, maar niet onveranderlijk; situaties kunnen referentiekader beïnvloeden.
- Zoveel referentiekaders, als dat er individuen zijn.
- Gedeelde referentiekaders wanneer grote groepen individuen in dezelfde omgeving
opgroeien/werken; soortgelijke ervaringen ontstaan en leiden tot sterk gelijkende referentiekaders.
Onderscheid tussen zakelijke- en beleefde werkelijkheid; beleefde werkelijkheid stuurt sterker ons
handelen.
Leidt tot zichzelf waarmakende voorspellingen = self-fulfilling prophecy (pygmalioneffect)
Stereotypes = min of meer gefixeerde en vereenvoudigde voorstellingen over (de leden van) andere
groepen die in een bepaalde groep gangbaar zijn, zonder dat ze op feiten gebaseerd zijn.
- Vertonen kenmerken: vereenvoudiging, vertekening en veralgemening
- Positief of negatief, maar altijd significante maatschappelijke impact
- Hulpmiddel als het de complexiteit van de sociale omgeving vermindert
- Leidt vaak tot ontmenselijking bij herleiding tot een negatief gewaardeerd kenmerk
, De sociologische verbeelding vraagt dat we onze sociale bril afzetten. Het referentiekader
dat we delen met mensen die ongeveer dezelfde maatschappelijke posities, belangen,
kennis, ervaringen en voorkeuren hebben, legt onze sociologische verbeelding aan
banden. Onze sociale bril maakt onze waarneming selectief en voedt veroordelingen en
stereotyperingen. Sociologie streeft naar een onbevooroordeelde, neutrale beeldvorming
van de maatschappelijke realiteit en vereist daarom dat we zoveel mogelijk afstand
nemen van de ingesleten routines in het dagelijkse leven.
1.2.3. OVER SPORT
- Sociale verschillen (tussen dure en goedkope sporten)
- Sport is een drager van symbolische codes van cultuurverschillen
- Geen monopolie; alternatieve zienswijzen kunnen misschien meer verklaring geven, geen
tunnelvisie creëren op de sociologische verbeelding
- Beperkt houdbaar; sociologen moeten afstand nemen van ingesleten maatschappelijke routines
Nog altijd zullen resultaten van de sociologische verbeelding sporen bevatten van het
cultuurpatroon dat hier en nu geldt
Sociologisch inzicht in het menselijk denken en handelen is een product van de tijdsgeest
- Onbereikbare sporten werden toegankelijk voor het grotere publiek
- Voorheen manifest volkse sporten vinden ingang bij elites
Twee schijnbaar omgekeerde tendensen
Rangschikking van sporten volgens sociale status (en culturele dimensie ervan) stemt niet langer
overeen met de maatschappelijke realiteit
1.3. EEN STAP VERDER
Common sense impliceert volgende kenmerken:
- Op te vatten als losjes samenhangende kennis
- Gebaseerd op feiten, waarnemingen, ervaringen, inzichten en received wisdom, door elk van ons
verworven en opgestapeld tijdens onze levensweg
- Zingeving aan situaties waarmee we geconfronteerd worden
- Bedoeld voor praktische, onmiddellijke antwoorden
Onderscheid tussen wetenschappelijke aanpak en gezond verstand; op zoek naar verklaringen achter
zichtbare fenomenen.
Sociologie:
- Wil het ‘waarom’ van bepaalde situaties achterhalen of algemene wetmatigheden ontwikkelen die
op diverse toestanden van toepassing zijn
- Situeert verklaringen/wetmatigheden in sociale factoren ipv persoonlijke kenmerken
- Bouwt voort op systematische en empirische waarnemingen
1.3.1. ECHTSCHEIDING
Sociologisch gezien een onwenselijke situatie, want belangrijke repercussies;
- Alleenstaande vrouwen hebben hogere kans op armoede
- Kinderen lijden onder de scheiding en de kans op later zelf scheiden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmabrokken2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.