Levensbeschouwelijke breuklijn – H4: Oorlog,
economische depressie en contestatie van de
democratie (1914-1944)
Uitgangspunt:
AES
Exit katholieke meerderheid (consensus)
Schoolstrijd?
Koning zegt dat katholieken met liberalen en socialisten moeten regeren soc en lib
misschien evenveel of meer macht dan de katholieken? men sluit een deal (onderwijs is in
verschillende stukken getrokken; zie verder)
Katholieke regering 1914:
o Subsidies katholiek basisonderwijs
o Leerplicht tot 14 jaar
o Verplichte cursus katholieke godsdients of zedenleer in officiële school
Wet van 1919: trève scolaire (“schoolbestand”) (legde de basis van een
pacificatiemechanisme)
o °PACIFICATIE altijd compensatie geven aan de andere kant (geen van de 2
grote levensbeschouwelijke blokken mocht unilaterale beslissingen nemen
zonder compensatie)
o subsidiëring voor katholieke scholen + hogere lonen onderwijzers (sociaal) <->
in ruil voor meer financiële controle op katholieke scholen + de minister van
Wetenschappen en Kunsten (verantwoordelijk voor de inspectie) moest
socialist of liberaal zijn ('ongelovige'); MAAR: met katholieke ‘waakhond’ in
kabinet
minister van Wetenschappen en Kunsten bevoegd voor onderwijs
(hoger onderwijs + secundair onderwijs + overheidsonderwijs + lager
onderwijs) (niet kabinet van onderwijs want kath zijn tegen centraal
kabinet)
katholiek addertje:
landbouwscholen vallen onder Ministerie van Landbouw (=
katholiek)
technisch onderwijs: soms onder katholiek kabinet, soms onder
socialistisch
er zijn dus 3 verschillende ministers voor onderwijs
politiek Camille Huysmans (minister)
o meer (uitbreiding) rijksmiddelbaar onderwijs (afdelingen bij bestaande
scholen)
o controle op (strikte toepassing) taalwetgeving onderwijs (2/3 NL in
Rijksmiddelbaar)
o mystiek huwelijk (= akkoord) met van Cauwelaert (soc) (Antwerpen, 1921)
zal VC aan de macht helpen
in verbond wordt overeengekomen dat de stad Antwerpen toch geld
kan geven aan de katholieke middelbare scholen
Pacificatie en trève scolaire
gesubsidieerde vrijheid (kath)
o doorbraak (aanvaard, VZW-wet in 1921 binnengehaald verzuiling zal zich
verder kunnen doorzetten, sociale component)
ideeën voor permanente commissies
o conflicten voor parlement, weg van meerderheidsprincipe
o werken met gelijkaardig idee als voor de sociale partners; de problemen
technisch maken, zorgen dat ze vooraf worden voorbereid + kennen de
contouren van de deal die we gaan kunnen sluiten
discussies
o katholieke voorsprong in technisch onderwijs (ander ministerie) <->
socialisten (rekrutering ACV)
o rechtse liberalen dromen van Parti de l’Ordre (= fusie met katholieken)
(Belgisch nationalistisch, tegen BWP en Vlaamse Beweging)
levensbeschouwelijke BL is niet meer zo absoluut, omdat katholieken moeten
samenwerken met de niet-katholieken
Crisis in 1932
(soort van terugmatch van de schoolstrijd van 1879)
BWP en liberalen stellen subsidies katholiek onderwijs in vraag
1932: Katholieke Partij komt op voor de “schone ziel van het kind” en zeggen dat de
staatsscholen goddeloos zijn (“soc en lib gaan samen het katholieke schoolkind
aanvallen”)
1934-1937: secundaire scholen naar centrale overheid
beperken gemeentelijke/provinciale grendels
verdubbeling aantal leerlingen
Er komt een debat over het aantal staatsscholen dat men max mag oprichten (kath
akkoord over bestaan rijksonderwijs, maar mag geen concurrentie aandoen aan kath
onderwijs) impact op nieuwe vormen van onderwijs die gaan komen
Conclusie
enerzijds pacificatie, anderzijds regelmatig nog grote conflicten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkelievens2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,66. Je zit daarna nergens aan vast.
