De samenvatting is een combinatie van informatie uit de online hoorcolleges en de informatie uit de PowerPoints en bevat volgende hoofdstukken: Sociaal recht in het algemeen, loonberekening, RSZ-bijdragen, pensioenen, groeipakket, werkloosheidsverzekering, professionele risico's (arbeidsongevallen ...
Hoofdstuk 1: Sociale zekerheid in het algemeen
Afkortingen:
RSVZ = Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen
RSZ = Rijksdienst voor sociale zekerheid
ZIV = Ziekte- en invaliditeitsverzekering
Wat is sociale zekerheid
Sociale zekerheid / sociale verzekeringen (1e vangnet)
= geheel van maatregelen en instellingen met als doel voor elke burger voldoende bestaansmiddelen
waarborgen wanneer zijn bestaanszekerheid wordt bedreigd door bepaalde risico’s.
Dit is een eerste vangnet indien je niet kan werken
Hieronder valt o.a. gezondheidszorg, economisch beleid, defensiepolitiek, onderwijs, ...
Het bevat overheidsmaatregelen die de maatschappelijke zekerheid en veiligheid van burgers op het
oog hebben.
Traditionele takken die onder sociale zekerheid vallen SOORTEN SOCIALE VERZEKERINGEN
WERKNEMERS 7 takken ZELFSTANDIGEN 5 takken
Ziekte- en invaliditeitsverzekering Geneeskundige verzorging,
Rust- en overlevingspensioen arbeidsongeschiktheid en invaliditeit
Gezinsbijslag Moederschapsverzekering
Werkloosheidsverzekering Gezinsbijslag
Professionele risico’s bestaande uit Pensioen
o Arbeidsongevallenverzekering Faillissement
o Beroepsverzekering (vb: lawaai
tijdens werk waardoor je doof
bent)
Jaarlijkse vakantie (behandelen we niet
dit jaar)
Wat is sociale bijstand
Sociale bijstand (2de vangnet)
Dit biedt een bestaansminimum aan wie door de mazen van het net valt van de sociale zekerheid.
indien je niet voldoet aan de voorwaarden van sociale zekerheid, dan kan je beroep doen op
sociale bijstand
Wat valt hieronder:
Maatschappelijke integratie en dienstverlening
Inkomensgarantie voor ouderen (IGO)
Vlaamse sociale bescherming
Tegemoetkomingen aan mensen met een beperking
Sociale risico’s die bestaanszekerheid kunnen aantasten
Pagina 1 van 61
,Er zijn 2 manieren:
Bij inkomensvermindering sociaal risico kan tot gevolg hebben dat je je arbeidsinkomen
geheel/gedeeltelijk wegvalt
o Komt voor na een ongeval, zwangerschap, ziekte, werkloosheid, ouderdom
Bij uitgavensvermeerdering sociaal risico kan tot gevolg hebben dat het inkomen
onverwachts wordt aangetast.
o Komt voor bij medische kosten en opvoeden van kinderen: deze kosten worden
gedeeltelijk opgevangen
1.2 Geschiedenis van de Belgische sociale zekerheid
Middeleeuwen:
Standenmaatschappij armoede = straf van God, dit wordt niet gezien als sociaal probleem
Oplossing:
o Liefdadigheid
o Steun van familie
o Gilden (huidige vakbonden, belangenorganisatie van en voor mensen met hetzelfde
beroep, vorm van sociale zekerheid bij werkloosheid en overlijden)
e
Midden 19 eeuw
Voedselcrisis, stijgende voedselprijzen
Teloorgang huisnijverheid door opkomst fabrieken
Industriële Revolutie:
Kinderarbeid: veel onveiligheid en slechte omstandigheden, ...
Deze situatie verkrijgen we indien we geen sociale zekerheid hebben!!
Ontstaan eerste vakbonden
Coalitieverbod (1791-1866)
= verbod om samen te komen als werknemers
Maatschappijen van onderlinge bijstand worden gedoogd omwille van armoede
1842: eerste vakbond
Werkmansboekje = boek dat alle werknemers moesten hebben. Dit nam je mee op de eerste
werkdag en kreeg je terug als je stopte met daar te werken. Ondertussen kon de WG hier zaken in
schrijven tijdens de tewerkstellingsperiode. Om ergens anders te gaan werken, moest je dit boekje
opnieuw afgeven zodat de nieuwe WG kon lezen waar je gewerkt had en hoe je dit deed. Dit was
geen goed systeem want de WG kon schrijven wat hij wou.
1886 Eerste sociale maatregelen na grote sociale onrust WG moeten WN in geld uitbetalen
1901 Ghent Stystem = er is een tussenniveau tussen de overheid en de sociaal verzekerde zelf,
namelijk de vakbonden.
uitkeringen worden niet rechtstreeks betaald door de overheid, maar door de
vakbond als tussenpersoon
1944 Sociale zekerheid is een noodzakelijke basis voor vrede op LT.
Henri zonder sociale zekerheid is er sociale onrust (stakingen, betogingen, ...
Fuss Ontwerp van Overeenkomst tot Sociale Solidariteit
o Vrucht van geheim overleg tussen WN en WG om ideeën uit te wisselen
om het economisch sociaal leven na de oorlog terug op gang te krijgen
Pagina 2 van 61
, o Systeem van verplichte sociale verzekering voor ALLE WN’s
o 5 sectoren toen:
Rust- en overlevingspensioen
ZIV
Werkloosheid
Gezinsbijslagen
Jaarlijkse vakantie
Inning bijdragen door nationale reparitiefonds (latere RSZ)
o Globale bijdrage van 23.05 (8% ten laste van de WN is nu 13.07%!)
Optrekken uitkeringen tot redelijk niveau
o Bij arbeidsongeschiktheid: 60% van het loon, verminderd tot 50% na 1
jaar
o Gezondheidszorgen werden uitgebreid tot gezinsleden
Pensioenen werden opgetrokken tot 50% van het gemiddeld loon
Na Verandering visie op de taak van de sociale zekerheid van bestrijding armoede
1945 naar behoud welvaartsniveau.
Sociale uitkering wijzigen van éénzelfde bedrag naar percentage van het eigen
loon
Pensioenstelsel
o Van kapitalisatie naar repartitie
Kapitalisatie = pensioensbijdrage op een eigen rekening zetten en
dan krijg je dit als je op pensioen gaat. je spaart voor jezelf!
(houd risico’s in bij bv een beurscrash, je hebt dan geen pensioen
als de beurs crasht).
Repartitiesysteem = WN van dit moment betalen een bijdrage in
een pot en deze wordt nu gebruikt voor gepensioneerden. Je
spaart niet voor jezelf, er is een herverdeling.
ZIV: afspraken over tarieven van artsen omdat er een terugbetaling aan vast hangt.
Artsen kunnen zelf kiezen wat ze vragen om te betalen, de terugbetaling van het
ziekenfonds blijft €25 ongeacht wat de patiënt betaald bij de arts.
1952 Algemene koppeling van de lonen en uitkeringen aan de consumptieprijsindex
om de zoveel tijd worden de lonen automatisch geïndexeerd bij inflatie
! dit is enkel in België, in onze buurlanden kennen ze dit NIET
1994 Invoering Bijzondere Bijdrage voor Sociale Zekerheid (BBSZ)
2012 Niveau van loonplafond daalt
Niveau van het percentage daalt
als je langer werkloos bent, dan val je op een vaste uitkering
2019 Taks shift: taxering verleggen arbeid goedkoper maken en het geld ergens
anders vandaan halen
door de taxen te verhogen op bepaalde producten, kan je de taks op arbeid
verminderen
1.3 Kenmerken
1) Solidariteit
Centraal begrip in ons sociale zekerheidssysteem
Pagina 3 van 61
, o Tussen werkenden en werklozen
o Tussen jongeren en ouderen
o Tussen gezonden en zieken
o Tussen mensen met en mensen zonder inkomen
o Tussen mensen met en zonder kinderen
Financiering via bijdragen op het loon van WN’s
Wordt gewaarborgd door:
o WN betalen bijdragen in verhouding tot hun loon
o Financiering door de gemeenschap
o Sociale partners beslissen mee over het systeem
2) Verplicht karakter
Sociale verzekeringen zijn verplicht
o Er is geen keuze om al dan niet deel te nemen aan sociale verzekeringen & enkel
persoonlijke verzekeringen te nemen DIT GAAT NIET
o Je kan ook NIET kiezen om geen bijdrage te betalen aan de takken die je niet nodig
zou hebben JE BETAALD VOOR ALLE TAKKEN VERPLICHT
1.4 stelsels van sociale zekerheid (3)
1) Stelsel van loontrekkenden
algemeen stelsel
o bescherming voor alle klassieke takken
bijzondere stelsels
o specifieke stelsels voor mijnwerkers en zeelieden
aanvullende sociale zekerheid/bestaanszekerheid
o sectorale / ondernemingsstelsel
2) Stelsel van zelfstandigen
Verzekering voor 5 takken ZZN moeten zelf bijdragen betalen
o Geneeskundige verzorging, arbeidsongeschiktheid en invaliditeit
o Moederschapsverzekering
o Gezinsbijslag
o Pensioen
o Faillissement
Aansluiting en bijdragebetaling via sociale verzekeringsfondsen voor ZN onder toezicht vna
RSVZ
3) Stelsels voor ambtenaren
Plaatselijke en provinciale overheden via RSZ
Andere ambtenaren: rechtstreeks verzekerd via tewerkstellende overheid zelf
Zijn wel via algemeen stelsel van de loontrekkenden verzekerd voor gezondheidszorg
1.5 Structuur van sociale zekerheid
De RSZ wordt gefinancierd door de WN en WG bijdragen + door de overheid
RSZ verdeelt dit geld onder 6 takken van sociale zekerheid.
Pagina 4 van 61
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zohermans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,86. Je zit daarna nergens aan vast.
