Deze samenvatting omvat de leerstof van Klassieke Oudheid uit de syllabus van Olivier Loquet op de Odisee Hogeschool. Ik behaalde met deze samenvatting 15/20
,Inhoud
2. De Griekse Oudheid ............................................................................................................................ 3
H. 1200-750 v. Chr.: “De Donkere Eeuwen” / De vroege ijzertijd....................................................... 3
I. 750-500 v. Chr.: De archaïsche tijd .................................................................................................. 4
Demografische en economische veranderingen ............................................................................ 4
Politieke veranderingen .................................................................................................................. 7
J. 500-330 v. Chr.: De klassieke tijd ................................................................................................... 11
490-479 v. Chr.: De Perzische oorlogen ........................................................................................ 11
Vanaf 479 v. Chr.: Athene en Sparta ............................................................................................. 12
431-404 v. Chr.: De Peloponnesische oorlog ................................................................................ 13
404-336 v. Chr. .............................................................................................................................. 14
Vijfde en vierde eeuw v. Chr.: De Atheense bevolking ................................................................. 15
Ontwikkeling van Atheense democratie ....................................................................................... 15
Centrum van de Griekse klassieke cultuur: Athene ...................................................................... 17
Grieken ten westen van het Middellandse Zeegebied ................................................................. 18
K. 330-30 v. Chr.: De hellenistische tijd ............................................................................................ 19
Alexander de Grote ....................................................................................................................... 19
Romeinse bezetting ...................................................................................................................... 19
Rijksbestuur en steden ................................................................................................................. 20
Economie en samenleving ............................................................................................................ 21
Cultuur .......................................................................................................................................... 21
Joden............................................................................................................................................. 22
Hellenistische cultuur in het Romeinse en Parthische Rijk ........................................................... 23
Conclusie ....................................................................................................................................... 23
3. De Romeinse Oudheid ...................................................................................................................... 23
L. 753-265 v. Chr.: Vroeg Romeinse historie ..................................................................................... 23
Het westen van de Middellandse Zee ........................................................................................... 23
De oorsprong van Rome ............................................................................................................... 24
Het vroegste Rome en haar staat en samenleving ....................................................................... 24
509-265 v. Chr.: De Vroege Republiek en haar staat en samenleving .......................................... 25
509-265 v. Chr.: Romeinse expansie in Italië ................................................................................ 25
500-287 v. Chr.: Standenstrijd ...................................................................................................... 26
Het einde van de standenstrijd: nieuwe sociale verschillen ......................................................... 27
Sociale opbouw van de Romeinse samenleving ........................................................................... 29
M. 264-133 v. Chr.: Nog meer expansie en sociale spanningen ....................................................... 30
264-121 v. Chr.: Romeinse expansie ............................................................................................. 30
2
, Sociale spanningen ....................................................................................................................... 31
Italiaanse en Siciliaanse slavernij .................................................................................................. 32
Rome ............................................................................................................................................. 32
N. 133-30 v. Chr.: Een eeuw van Romeinse burgeroorlogen ............................................................ 33
Problemen en onvrede ................................................................................................................. 33
Gracchen ....................................................................................................................................... 34
Marius en zijn legerhervorming .................................................................................................... 34
91-88 v. Chr.: Bondgenotenoorlog................................................................................................ 35
88-82 v. Chr.: Eerste burgeroorlog................................................................................................ 35
79-49 v. Chr. .................................................................................................................................. 35
73-71 v. Chr.: Spartacus en de slavenopstand .............................................................................. 36
Caesar, Crassus, Pompeius ........................................................................................................... 36
Eerste driemanschap .................................................................................................................... 36
49-45 v. Chr.: Tweede burgeroorlog ............................................................................................. 36
44-30 v. Chr.: Nasleep ................................................................................................................... 37
O. 27 v. Chr. - 193 n. Chr.: Vroege Keizertijd .................................................................................... 37
Augustus ....................................................................................................................................... 37
Rome ............................................................................................................................................. 39
14-193 n. Chr.: De Vroege Keizertijd na Augustus ........................................................................ 40
Westelijke en oostelijke provincies .............................................................................................. 42
Ambacht, handel, landbouw ......................................................................................................... 43
P. 193 n. Chr.: De crisis van de derde eeuw en de Late Oudheid ..................................................... 45
Interne problemen ........................................................................................................................ 46
193-235 n. Chr.: De Sevéri ............................................................................................................ 46
235-284 n. Chr.: De soldatenkeizers ............................................................................................. 47
284-305 n. Chr.: Diocletiánus........................................................................................................ 47
306-337 n. Chr.: Constantijn de Grote .......................................................................................... 48
Romeinse Rijk na Constantijn ....................................................................................................... 49
Het West-Romeinse Rijk ten einde ............................................................................................... 50
2. De Griekse Oudheid
H. 1200-750 v. Chr.: “De Donkere Eeuwen” / De vroege ijzertijd
3
, Door de val van de Myceense beschaving rond 1200 v. Chr. stortte de paleiseconomie in. Het Lineair
B-schrift werd vergeten en de paleizen werden verwoest. In deze tijd kwam de Ionische
volksverhuizing op gang: veel Grieken verhuisden van Griekenland naar de westkust van Klein-Azië.
In Griekenland zelf nam de bevolking dus af en verarmde de materiële cultuur. Daarnaast vielen de
Doriërs het gebied binnen en vestigden in het zuidwesten van Klein-Azië, Kreta en de Peloponnésus.
De kennis over deze maatschappij moeten we halen uit archeologie en uit de
epen Ilias en Odyssee van (waarschijnlijk) Homérus. Het eerste epos bevat het verhaal over de strijd
van verschillende Griekse koningen tegen Tróje of Ilion. Het tweede epos verhaalt over de held
Odysseus, die terugkeert na de inname van Troje. De Trojaanse oorlog vond volgens het verhaal
plaats in de bloeiperiode van de Myceense cultuur, maar elementen verwijzen eerder naar Homerus’
eigen tijd (achtste eeuw v. Chr.), zoals de belangrijke rol van steden (de vroege Griekse stadstaten).
De Griekse edelen moesten telkens laten zien dat zij hun huishoudens konden beschermen. Hieruit
ontstond de Griekse mentaliteit met het sterke competitie-element.
Vooral de periode 1100-900 staat bekend als “de donkere eeuwen” omdat hier zo weinig over
bekend is. Vooral dankzij archeologische vondsten groeit onze kennis echter steeds meer. Cyprus lijkt
een centrale rol gespeeld te hebben in de handel met het oostelijke Middellandse Zeegebied. Hier
waren Feniciërs en Grieken gevestigd.
I. 750-500 v. Chr.: De archaïsche tijd
In de achtste eeuw v. Chr. ontstond een nieuwe Griekse cultuur. De Archaïsche Griekse periode valt
samen met het Nieuwassyrische rijk, het Nieuwbabylonische rijk en het Perzische rijk. De Griekse
steden kwamen enige tijd onder Perzische heerschappij te staan in de zesde eeuw. Ook Fenicische
handelaren brachten de Mesopotamische en Egyptische cultuur naar Griekenland, waardoor de
Griekse cultuur oosterse invloeden bevatte.
Demografische en economische veranderingen
In de achtste eeuw herstelden de materiële cultuur en nederzettingen zich. Dit is te zien aan de
monumentalisering van de gebouwen. Uit de grafcultuur is af te lezen dat er zich een elite
profileerde. Van de tiende tot de vijfde eeuw v. Chr. vond er een gestage bevolkingsgroei plaats. Dit
is voornamelijk toe te schrijven aan veranderingen in de landbouw, zoals de ontginning van nieuwe
landbouwgrond en een groei van het aantal soorten gewassen. Veeteelt werd minder belangrijk. Er
was ook een groei van de handel en piraterij op zee.
De polis
In de achtste eeuw ontstond ook de polis, waarmee gedoeld wordt op een samenlevingseenheid
alsook een organisatievorm. Polis wordt vaak vertaald als stadstaat, maar het gaat ook om het
grondgebied in de omgeving van de stad en haar burgers (de polítai). De polis heeft een betrekkelijk
klein grondgebied met een meestal urbaan administratief centrum. Daar was het centrale heiligdom
van de stad en de ágora, de verzamelplaats van de volksvergadering en het marktplein. In de
stadsstaat bevond zich meestal ook een akrópolis, een verhoogd terrein waar men zich bij gevaar
tijdelijk kon vestigen. Het bestuur is in handen van functionarissen met eigen taken die aangewezen
worden door een verkiezing. Behalve in Sparta verdween overal de koning. Er ontstond
een aristocratie: een groep grootgrondbezittende edelen die hun voorrechten gebaseerd hadden op
afstamming. Men dacht veelal in termen van een oikos (huishouden met gezin en afhankelijke
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinvanmieghem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
