Macro-elementen en micro-
elementen
Mineralen en spoorelementen = stoffen nodig als bouwsteen voor groei en herstel van skelet
en lichaamsweefsels
Macro-elementen :
- tussen 0,01% en 1% vh lichaamsgewicht
- Ca,P,Mg,Na,K,Cl,S
- Behoefte in g of mg
- 4% vd lichaamsmassa
Micro-elementen = sporenelementen = oligo-elementen
- Fe,ZN,Cu,I,Se,Mn,Mb,Cr,Co
- In mg of μgg
- < 0,01% vd lichaamsmassa
Algemeenheden
Slechts gedeeltelijke absorptie na inname, afh van biologische beschikbaarheid
Verschillende manieren om homeostase te regelen:
Thv nieren -> aanpassing uitscheiding
Thv darm -> aanpassing resorptie
Hormonale regeling
Rol vitamines
Biobeschikbaarheid = vorm waarin het mineraal in je eten voorkomt, bepaalt ook of het
mineraal goed opgenomen wordt in het lichaam
Oorzaken van deficiënties:
Fouten in de voeding:
- Eenzijdige voedselkeuze
- Onaangepaste parenterale voeding (=voeding rechtstreeks via bloedbaan)
- Te weinig uit basisgroepen
- Te geraffineerde en restproducten
- Onvoldoende voedselinname
- Te weinig in bodem
Verhoogde behoefte (zwangerschap, groei)
Vermindere beschikbaarheid
Ziekte
, Calcium
Meest voorkomend anorganisch element ih lichaam : 1200-1600g
99% in beenderenstelsel en tanden ovv hydroxyapatiet en apatiet (voor hardheid en
tandglazuur)
1% extracellulair : belangrijke rol in metabole functies
Bronnen
- In moedermelk : 32mg calcium/100ml => 240mg/dag voor zuigeling
2/3e wordt ervan geabsorbeerd
- Zuivelproducten (behalve roomboter)
Volle en magere koemelk: 120mg/100ml
Harde kaas: 500-1000mg/100g
- Groene groenten
- Hard mineraalwater
Bv hépar: 119mg/l spa: 4,5mg/l
- Noten en zaden
- Volkorenproducten en peulvruchten
Balans en homeost
Efficiëntie van darmabsorptie hangt af van:
- Actieve vorm van vit D
- Calciuminname
- Leeftijd
- Duur darmtransit (=hoe snel voedsel passeert in darm)
Absorptie gebeurd meest efficiënt in duodenum
Absorptie door 2 mechanismen:
Actief (afh van vit D)
Ca bindt aan calbindine
Productie calbindine in enterocyten gestimuleerd door calcitriol
transport via enterocyt naar bloedbaan
bij geringe hoeveelheden Ca in voeding, Ca absorptie afh van actief proces
Passief (onafh van vit D)
In jejunum, ileum en beperkt in colon
Geval wanneer hoge hoeveelheden Ca in voeding en tragere transittijd
Via tight junctions naar bloedbaan
Absorptie varieert tussen 1à en 40%
Absorptie % stijgt:
Bij beperkte inname en voldoende vit D
Zwangerschap en lactatie
Absorptie % daalt:
Weinig vit D inname
Hoge calciuminname en voldoende vit D
Ouder dan 60 jaar -> minder aanmaak van calcitriol in nieren