Mediabeleid samenvatting
LES 1
DOELSTELLINGEN:
1. Inzicht geven in de specifieke mechanismen van mediabeleid.
2. Kennis verschaffen van de belangrijkste mediaspelers en instrumenten.
3. Daartoe een referentie- en analysekader aanreiken.
4. Kunnen relateren van actualiteit aan bredere
mediabeleidsproblematieken en referentiekaders.
DEEL 1: INLEIDING EN PRINCIPES
DE CONTOUREN VAN ‘MEDIABELEID’
Wat te kunnen na deze les?
Ø Verschil tussen mediabeleid, regulering en media governance duiden
en toepassen op bestaande beleidscontexten
Ø Duiden wat het model van Hallin en Mancini inhoudt
Ø Duiden wat de I, I en I-mix is
Ø Duiden wat multi-level governance is en toepassen op bestaande
beleidscontexten
Ø Duiden waarom een beleid nooit een rationeel eenduidig, maar
complex en conflict-gedreven proces is
Ø De diverse voorbeelden van mediabeleid linken aan de verschillende
onderdelen van de cursus
Wat is mediabeleid?
De klemtoon ligt vooral op het kader dat gecreëerd wordt door verschillende
overheden. Het gaat niet over de strategie van de mediaspelers zelf.
Voorbeelden:
• Wat wel en niet wordt toegelaten op televisie zoals porno.
• De GDPR-wetgeving: privacybescherming op Europees niveau is
een onderdeel van mediabeleid. Mediabeleid staat steeds vaker op
Europees niveau.
• Fonds Pascal Decroos: de ondersteuning van journalistiek en
kwaliteitsjournalistiek is een vorm van beleid.
Media = deontologie, ethiek en bescherming
, Kritiek op Tom Waes in programma ‘het verhaal van
Vlaanderen’, want hij sprak te veel tussentaal en plat-VL
Artikel over BBC kantoren in
India onderzoek naar corruptie, dit was niet zo toevallig, want BBC maakte een
docu over Indiase minister en hij zet nu BBC onder druk de media moet kunnen
functioneren zonder politieke en comm druk.
Artikel Bouchez geen NL door Waals schoolsysteem grap als kop
gebruikt artikel (pers reguleert zichzelf raad voor journalistiek)
Mediabeleid = mededinging
(Mededinging of concurrentie is de strijd tussen verschillende partijen om
schaarse bronnen of een doel te bereiken dat door zijn aard slechts voor enkelen
is weggelegd. In een concurrentiestrijd gaat de winst van één partij meestal ten
nadele van de anderen.)
Mediabeleid = ondersteuningsbeleid
We bevinden ons in een kleine markt die steunt op subsidies, taxmaatregelen,
steun voor promoties, ... Het is steeds een moeilijke afweging: waarom moet
een film zoals ‘de premier’ subsidies krijgen? Waarom moeten we zo veel
belastingsgeld investeren in een film waar slechts weinigen naar gaan kijken? Als
beleid: schipperen tussen de economische kant, maar ook kunst en cultuut.
Mediabeleid = pluralisme verzekeren
Mediabeleid = toegankelijkheid en universaliteit
Mediabeleid = economie, markt
1
, 1. WAT IS MEDIABELEID?
Wat is mediabeleid?
(versch mediabeleid naargelang de mediasystemen)
● Mediasystemen = geen logisch resultaat van bepaalde
communicatievormen.
● Mediasystemen = een constructie, gevormd door context, ideeën,
individuen
● Mediasystemen = de resultaten van machtsverhoudingen,
processen, dynamieken, specifieke waarden en structurele factoren.
o Mediabeleid wordt niet rationeel bepaald, maar is sterk gebonden aan
context, privébelangen en irrationele keuzes. Een mediabeleid is altijd
een compromis tussen meer economische objectieven en meer
culturele objectieven. Bv Hatespeech: is een compromis tussen vrijheid
van meningsuiting en anti-discriminatie.
- (Mediabeleid = geen rationeel beleid)
Landgrootte is ook van belang, filmbeleid in BE ziet er anders uit dan in UK
- Zonder subsidies voor VL film is er geen
- Scandinavische films (bv The Bridge) hebben breeder budget
culturele proximiteit heft ook invloed
DEF: “Policy-making is a process that concerns the interaction between different
actors, the institutional structures within which they work and the objectives
that they pursue” doelstellingen en belangen die ze najagen
Één visie op Mediabeleid = het uitwerken van bepaalde processen voor het
oplossen van problemen in het belang van het publiek
● Zie visie Harold Laswell: klemtoon op absolute objectiviteit,
geïnformeerde partijen die waardevrij handelen in het algemeen
belang. Ideale van een technocratie (rationeel) = alle experten
samen & ze zullen wel oplossing vinden
● Beleid gemaakt in officiële beleidsorganen, met niet 1 actor die het
hele proces domineert Gebasseerd op een aantal leidende
principes: transparantie, expertise, etc.
● Beleid aangepast als gevolg van veranderingen op technologisch of
economisch vlak (bv. Digitalisering, regulering sociale media,
regulering slimme wagens, etc.)
● Beleid als resultaat van pluralistisch proces met inspraak van
bepaalde partijen.
“Decisions about the media are made in the most transparent and accessible
ways with an emphasis on expert advice, open discussion and public
2
, participation” (Freedman 2008: 31) (theoretisch gezien kan elke actor een stem
hebben, in praktijk is dit anders vb. Van Thillo (DPG) vs. VL ouderenraad
- Filmbeleid = VL beleid ; Filmkeuring = Federaal
“policymaking in which a range of views is sought, the evidence is considered
carefully and a decision is reached based only on the merits of the specific
situation. Special interests are held at bay while the public interest remains
paramount” (Freedman, media policy fetishism)
ACTUA: Telenet (in mechelen) belangen v politieke partijen (investering) ;
Hoofdkantoor NF = Amsterdam werk & rijke mensen die geld uitgeven in NL ;
Ierland schrik vr Meta ; Luxemburg => RTL dus minder streng op
mediaconcentratie
Maar… Mediabeleid is:
• Geen mechanistisch, technocratisch en objectief proces
• Niet alle actoren nemen op dezelfde manier deel aan beleidspoces
(beperkte elite die sterker mediabeleidsvorming kunnen beïnvloeden)
• Verschillend naargelang de context
• Gevolg van (ideologische of politieke) keuzes
!NIETS is WAARDENVRIJ
!! “Policymaking (…) as a battleground in which contrasting political positions
fight for material advantage […] This struggle occurs throughout the policy
process […]” (Freedman 2008: 3) !!
“Media policy […] is a deeply political phenomenon” (Freedman 2008: 1)
Mediabeleid is ingebed in ideologische en politieke context
• bv. de contouren van neoliberalisme
cf. Gevolgen voor publieke omroepbeleid
cf. Gevolgen voor cultuursubsidies
cf. Idee dat vrije markt beste garantie is op pluralisme:
mededingingsbeleid MAAR: constante wisselwerking, niet eenzijdig
overgenomen (constante wisselwerking) = vaak ministers niet
oneens met vorige, maar leggen andere accenten!
Wat een ‘mediabeleidsprobleem’ is, is ook politiek (resultante mach,
conflict, etc.)
“How a policy issue area is identified is political… because it determines who
participates in decision making, the rhetorical frames and operational definitions
3
