Volledige samenvatting van het vak Arts & Maatschappij. Bevat de onderdelen medische psychologie, medische sociologie, ethiek en diversiteit. Gebaseerd op de inhoud van de powerpoints, de bijhorende cursusteksten en notities van tijdens de lessen.
Praktische filosofie: ethiek, politieke filosofie, sociale filosofie
ETHIEK
= studie van het domein van de moraal vanuit het oogpunt van de vraag naar de fundering van moreel goed &
kwaad en van de grondslag van normen & waarden (= moraalfilosofie)
Moraal = geheel van overtuigingen over goed & kwaad + daarmee samenhangende regels & principes
Grondlegger: Aristoteles (& Socrates)
Niet-normatieve takken
• Moraalwetenschap / descriptieve ethiek: moraal beschreven vanuit menswetenschappen
→ Kohlberg, Gilligan: stadia van ontwikkeling van moraliteit bij kinderen
• Meta-ethiek: ‘waarom & hoe zijn mensen moreel?’
Normatieve takken
• Normatieve ethiek: basisprincipes van moraal rationeel formuleren, theorie over samenhang
goed/kwaad en specifieke morele waarden/normen
• Toegepaste ethiek: medische ethiek, bio-ethiek → analyse & opheldering van concrete morele
dilemma’s & kwesties in specifieke domeinen van menselijk handelen in de samenleving
→ oplossing/regulering van dilemma’s & kwesties obv argumentatie, discussie, dialoog
WAAROM ZIJN WE ONTVANKELIJK VOOR MORALITEIT ?
Hobbes: egoistic prudence → mensen moesten strijden om te overleven
Sociale contract: voordeel voor elk individu om zich te schikken naar ethische regels/normen
De Waal: eerlijkheid & altruïsme (= voorwaardes voor moraliteit) komen vaak voor bij dieren
Menselijke moraliteit: religie & taboe spelen rol → niet bij niet-menselijke dieren
,BIO-ETHIEK
= verzamelplek voor verschillende disciplines, dialogen, organisaties die zich bezig houden met ethische,
juridische, sociale vragen die worden opgeroepen door vooruitgang in geneeskunde, wetenschap en
biotechnologie (– O’ Neill)
= theorieën die de vraag ‘wat is moreel goed?’ proberen te beantwoorden
UTILITARISME
Consequentialisme = morele theorie die acties evalueert obv hun gevolgen die er waarschijnlijk uit volgen
Utilitarisme: ‘grootste goed voor het grootste aantal mensen’ moet doel zijn van elk handelen
Bentham: kosten-batenanalyse = afwegen van kosten & baten van bepaalde handelingen
→ hedonistische calculus om baten (genot) te berekenen
Genot als basis → bepaald door intensiteit, duur, mate van zekerheid, gevolgd door tegengestelde gevoelens
Nozick: ervaringsmachine geeft je het genot dat je zou hebben bij een bepaalde ervaring
Hedonisme stelt dat dit evenwaardig is aan het genot wanneer je de ervaring echt hebt
Mensen prefereren de echte ervaring, ipv de illusie van genot
Mill: utiliteitsprincipe = handelingen zijn juist in verhouding wanneer ze geneigd zijn om geluk te bevorderen en
verkeerd waneer ze het tegendeel van geluk (genot, afwezigheid van pijn) bevorderen
Kwalitatieve verschillen: geestelijk genot (intellectuele activitiet) > fysiek genot (sport)
20ste eeuw:
Preferentieutilitarisme: niet genot maar (bevrediging van) voorkeur staat centraal
Handelingsutilitarisme: elke actie wordt afzonderlijk behandeld
vs
Regelutilitarisme: handeling wordt beoordeeld obv algemene regels die geluk zouden maximaliseren
, + –
• Ethisch progressief: iedereen die geluk kan ervaren • Opofferen van minderheden
is relevant voor morele consideratie • Speculatief: betrekking op toekomstige uitkomsten
• Gebaseerd op gezond verstand • Gedane beloftes
• Interessant voor beleid • Persoonlijke relaties
• Supererogatorische conclusies: meer dan wat
moreel strikt noodzakelijk is (Singer)
DEONTOLOGIE
Regels volgen omdat het onze plicht is, intentie is van belang
- Sommige daden zijn slecht, ongeacht goede gevolgen
- Sommige daden zijn goed, ongeacht slechte gevolgen
- Goede daden om verkeerde redenen (genot ipv plicht) zijn niet-ethisch
Verschil met regelutilitarisme: regels volgen voor voordelige gevolgen, ongeacht de intentie
→ daad is goed als het goede gevolgen heeft
Kant: rede & autonomiteit (verlichting)
2 vormen van moeten:
Hypothetische imperatief: als je X wil, moet je Y doen
Categorische imperatief: je moet Y doen / je mag Y niet doen → morele wetten
• ‘Handel steeds volgens dergelijke gedragsregel waarvan je wilt dat die een universele wet wordt’
→ Als een ethisch recht van toepassing is op een individu, is het van toepassing op alle anderen
• ‘Handel steeds zo dat je het menszijn, zowel in je eigen persoon als die van elk ander nooit louter als
middel beschouwt maar steeds tegelijk als doel’
+ –
• Respect & autonomie • Wat met conflicterende plichten?
• Goede intenties • Wat met rol van emoties
• Je plicht doen • Wat met daden met slechte gevolgen?
• Wat met dieren: subjecten van het leven (– Regan)
THEORIE VAN RECHTVAARDIGHEID
Over rechtvaardige maatschappij → rechtvaardigheid & eerlijkheid
Rechtvaardigheid: iets wat men verdient / nodig heeft / recht op heeft
→ distributieve rechtvaardigheid: meest aangewezen verdeling van bronnen onder leden van de samenleving
Rawls: egalitaire theorie, gebaseerd op gedachte-experiment
We moeten onszelf achter een ingebeelde sluier van onwetendheid plaatsen (= originele positie)
We weten niet wie we zouden zijn in de maatschappij → welke maatschappij zouden we dan willen?
Equal liberties for all
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inebeirynck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €34,98. Je zit daarna nergens aan vast.
