EPIDEMIOLOGIE (PROFESSOR SOUBRY)
HOOFDSTUK 1 – INTRODUCTIE: HISTORISCHE CONTEXT, CONCEPTEN EN NUT VAN
EPIDEMIOLOGIE
INLEIDING
Epidemiologie
Legt focus op groepering van mensen, een populatie en niet op individu
< Grieks: studie bij het volk
Subdisciplines
HISTORISCHE CONTEXT EN DE KAPSTOK VAN DE MODERNE EPIDEMIOLOGIE
Studie van ziektes in groepen van mensen i.p.v. mens als individu
Ontwikkelt in jaren 1800
Vroegst gerapporteerde gegevens: 19e eeuw
Oorzaak van cholera-epidemie
Dr. John Snow en William Farr
Dr. Snow ontdekt verband tussen drinken van bronwater verontreinigd door
fecaliën en bepaalde buurten in Londen
o Gecontroleerde interventie uitvoeren: waterpompen in bepaalde
straten afsluiten
Kende de aard van besmetting toen nog niet
Snelle verbetring van de situatie in Londen
Deze aanpak lag mede aan de basis van de moderne
epidemiologie
o Een van de belangrijkste grondleggers van de epidemiologie
Moderne aanpak in epidemiologie
Hypothese opstellen over etiologie van een ziekte
Snow: stelde hypothese op na analyseren van aantal gegevens bv sterfte
volgens geografische ligging (woonst en plaats waterbron), verschillen tussen
regio waar uitbraak was en regio waar er bijna geen uitbraak was
o Hypothese leidde tot inzicht omtrent etiologie ziekte
Glass box theory
1
, o Nadenken over mogelijke processen die achter een ziekte kunnen
schuilen
o Uitgaande van logische verbanden => zo transparant mogelijke theorie
uitwerken
o Snow: geen glasheldere theorie, want er
werd geen biologische oorzaak
gevonden (bacteriële verwekker was
niet gekend)
Legde wel verbanden tussen
symptomen, geografische en
populatiegegevens
- Farr deed dit niet
William Farr
Stelde tabellen op waarbij hij associaties aantoonde tussen sterfte door
cholera en topografische hoogtes van de huizen
o Hoogte was geen mogelijke oorzaak van de ziekte => zijn theorieën
leidden niet tot een oplossing van de epidemie
o Maakte gebruik van black box theorie
Plaatst enkel mathematisch een mogelijke oorzaak (input)
tegenover cijfers omtrent ziekte of sterfte (output) zonder
achterliggende mechanismen in rekening te brengen of grondig
te bestuderen
Observationele epidemiologische studies
Moeilijk om conclusies te trekken omtrent oorzaak-gevolg relaties
o Daarom: zo gedatailleerd mogelijk model van (causale) mechanismen
of pathogenese van de specifieke ziekte bestuderen
Zo kan je ziekteproces beter begrijpen
Als je d.m.v. een experiment (zoals een interventie) een verandering kan
waarnemen in de uitkomst (outcome) => zekerder omtrent de oorzaak van
een ziekte
Epidemiologie is gegroeid uit feit dat mensen samenwonen
Verstedelijking, expansie van populaties, oorlog, natuurrampen zorgden
ervoor dat mens is beginnen stilstaan bij ontstaan van een ziekte in een volk
o Door oorzaak van ziekte te bepalen, verspreiding ervan in kaart te
brengen, subgroepen te identificeren die meest gevoelig zijn aan
gevolgen van blootstelling => ziekte onder controle krijgen of uitroeien
2
, Oorzaak is vaak verschillend, maar feit dat mensen in groepen samenwonen,
contact hebben met elkaar of elkaars levenswijze beïnvloeden => epidemie
op zich zal niet uittroeien, steeds confrontaties met nieuwe epidemieën
o Vorm van epidemie kan tijd, regio of groepsgebonden zijn
o Epidemie kan in grote mate uitbreiden => pandemie
Definitie pandemie (WHO)
Wereldwijde verspreiding van een (nieuwe) ziekte die voldoende ernstig is en
die een grote impact heeft op de gezondheid
Spaanse griep
WOI
Dagelijkse hygiëne is gevolg van de maatregelen die toen genomen werden
SARS
2002-2003 China (+ paar andere landen)
Ziektebeeld: atypische pneumonie veroorzaakt door RNA virus
(Coronaeviridae familie)
Bestrijden: contactonderzoek, bronopsporing, strikte isolatie en
hygiënemaatregelen
SARS-CoV-2
COVID-19
Genetisch verwant aan virus verantwoordelijk voor SARS uitbraak (2003)
Niet alle pandemieën of epidemieën gaan om infectieziektes
Obesitas, kanker, astma, psychische aandoeningen, vele chronische
aandoeningen => epidemiologen onderzoeken dit
Bij infectieziekte kent men meestal duidelijk de oorzaak => niet zo bij
chronische aandoeningen
Obesitas
Abnormale of buitensporitge vetophoping die de gezondheid schaadt
WHO:
o BMI ≥ 25: overgewicht
o BMI ≥ 30: zwaarlijvig = obesitas
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gnk27. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,39. Je zit daarna nergens aan vast.
