SAMENVATTING
VERBINTENISSENRECHT
TITEL II
HOOFDSTUK I
Een verbintenis (B): rechtsband tussen 2 of meer personen (rechtssubjecten) op grond waarvan
de ene persoon (schuldeiser) vd andere persoon (schuldenaar) in rechte de uitvoering van
een (geld waardeerbare) prestatie mag eisen
AFDELING 1
Verbintenis: doet rechtsband ontstaan tss rechtssubjecten
• Actieve zijde: schuldeiser (crediteur)
• Passieve zijde: schuldenaar (debiteur)
synoniemen: juridisch afdwingbare verplichting, vorderingsrecht, persoonlijk recht,
schuldvordering
partij zijn bij contractuele verbintenis? à handelingsbekwaamheid vereist
buitencontractuele verbintenis à al bij wilsbekwaamheid
(dier ≠ rechtssubject ≠ rechtsobject, art. 3.38-3.39 BW MAAR vermogensrecht op analoge wijze
als dat van de roerende goederen)
• Rechtspersonen à enkel rechtsbekwaamheid uitoefenen via organen
vs
PERSOONLIJK RECHT ZAKELIJK RECHT
• Rechtsband tss rechtsobject en
• rechtsband tss rechtssubjecten
rechtssubject
• (kunnen ook indirect rechtsobject
• (kan ook tss rechtssubjecten,
hebben, huurder, voorkooprecht)
erfpachtgever en erfpachter)
• Tegenwerpelijkheid: geldt enkel tss
• Tegenwerpelijkheid: geldt tov iedr à
partijen à gn publiciteitsvoorschriften
door publiciteitsvoorschriften
dus nt iedr heeft kennis hiervan
• Eigendom
• Mede-eigendom
• Zakelijke gebruiksrechten
(erfdienstbaarheden, vruchtgebruik,
erfpacht, opstal)
• Zakelijke zekerheidsrechten
è NUMERUS CLAUSUS
1
, AFDELING II. IN RECHTE AFDWINGBAAR?
Bij juridische verbintenis à wnr SA deze nt nakomt heeft SE een remedie = verschil met
beleefdheidsregels & morele verbintenis
Art. 5.1 BW: uitvoerbare titel (bv verbintenis uit authentieke, notariële akte) à geen rechterlijke
uitspraak nodig, anders uitvoering eisen
Uitzondering: natuurlijke verbintenis (B)
• juridisch bindend
• nt in rechte afgedwongen (= onderscheid morele verbintenis)
• toch uitgevoerd? à gn onverschuldigde betaling (bv bij verjaarde schuld) en geen
terugvordering à nu natuurlijke verbintenis = afdwingbare verbintenis
o bij gedeeltelijke betaling à SE mag hele bedrag nu vragen via actio
vb: verjaarde schuld, weddenschappen, onderhoudsgeld
AFDELING III. WAT ZIJN DE BRONNEN VAN EEN
VERBINTENIS
Bronnen:
- rechtshandeling
- oneigenlijk contract
- buitencontractuele aansprakelijkheid
- uit de wet
rechtshandelingen (B): zijn handelingen die ertoe strekken rechtsgevolgente doen ontstaan
ð meerzijdige (contract)
ð eenzijdige
soms ook ongewild rechtsgevolgen
ð quasi-contracten
o vermogensverschuivingen die de rechter wilt corrigeren (zaakwaarneming)
ð quasi-delicten
o foutaansprakelijkheid, kwalitatieve aansprakelijkheid, risicoaansprakelijkheid
bindende kracht aan RH die de wet nt als bron v verbintenis aanschouwt?
- Erkenning vh verbod van ongerechtvaardigde verrijking
- Erkenning van rechtmatig vertrouwen à als wil nt is uitgedrukt maar wel de indruk heeft
gewekt (vb: schijnvertegenwoordiging), als werkelijke en uitgedrukte wil nt samenvallen
- Verbintenis door eenzijdige wilsuiting
2
,HOOFDSTUK II: SOORTEN VERBINTENISSEN
AFDELING I. TWEEDELING: RESULTAATSVERBINTENIS EN
INSPANNINGSVERBINTENIS
INSPANNINGSVERBINTENIS RESULTAATSVERBINTENIS
• SA verplicht een bepaald resultaat te
• SA verplicht alle zorg te verstrekken ve
bereiken
voorzichtig en redelijk persoon om een
bepaald resultaat te bereiken • Resultaat nt bereikt? à fout SA
vermoed TENZIJ overmacht bewezen
• SE moet fout/onvoorzichtigheid v. SA
door SA
bewijzen
Garantieverbintenis (B): resultaat moet sws bereikt worden, zelf in geval van overmacht
Indien nt vermeld RV of IV à gemeenschappelijke bedoeling moet worden. Nagegaan adhv
gemeenrechtelijke interpretatieregels, anders aard van prestatie bekijken
AFDELING II. VERBINTENIS OM DOEN, VERBINTENIS TOT
GEVEN, VERBINTENIS TOT NT-DOEN
Verbintenis om iets te geven:
• = verbintenis om zakelijk recht te vestigen / over te dragen
• Altijd resultaatsverbintenis vr SA
• door loutere wilsovereenstemming!!! à consensualisme
• meteen uitgedoofd na het geven
Verbintenis om iets te doen:
• = verbintenis om materiële handeling te stellen
• Inspanningsverbintenis of resultaatsverbintenis
Verbintenis om iets nt te doen:
• Onthoudingsplicht in hoofde SA
• Vb: vertrouwelijkheidsverplichting of niet-concurrentieverplichting
• Altijd resultaatsverbintenis
3
, TITEL III. VERBINTENISSEN UIT RECHTSHANDELING
HOOFDSTUK I. TYPOLOGIE VD CONTRACTEN
AFDELING I. BENOEMDE, ONBENOEMDE EN GEMENGDE
CONTRACTEN
ð Meerzijdige RH: gebaseerd op de wil van twee of meer partijen = contracten, overeenkomsten
ð Eenzijdige RH: gebaseerd op de wil van 1 partij
Algemene regels (gemeen recht) < bijzondere regels à Bijzondere wet primeert op de algemene
wet!!
Benoemde contracten:
o Zijn onderworpen aan bijzondere regels (in of buiten het BW)
o grote wilsvrijheid MAAR wetgever toch door frequentie v deze contracten een wettelijk
regime uitgewerkt à geldt dus wnr partijen hier nt van afgeweken zijn
§ wordt vermoed de gemeenschappelijke bedoeling te weerspiegelen
§ in aanvulling en afwijking op het algemeen verbintenissenrecht
à gemene verbintenissenrecht slechts v toepassing in de mate dat het
bijzondere regime er nt uitdrukkelijk van afwijkt
HIËRACHIE:
1. dwingend recht & Openbare Orde
2. contractuele clausules
3. suppletieve wettelijke bepalingen uit het bijzondere contractenrecht
4. suppletieve regels uit het gemeen verbintenissenrecht
Onbenoemde contracten:
o gn bijzonder wettelijk regime
o vaak recentere contracten waar wetgever nog gn aandacht aan heeft besteed
o regels van gemeen verbintenissenrecht op toepassen
§ franchisingcontract
§ sponsoring contract
§ factoringscontract
Gemengde contracten:
o kenmerken v verschillende benoemde contracten
§ leasing, koop & aanneming
- sui generis-contract: overgangsfase in afwachting tot scherper oplossing
- absorptieleer: regels die van toepassing zijn op het voornaamste component vh contract
à op hele contract toepassen
- combinatieleer: diverse componenten vh contract afzonderlijk vb: (parking of huur?)
à Nieuwe Burgerlijk Wetboek: componenten onder dezelfde categorie onderworpen of wnr
categorieën verschillen vh de hoofdorde vh contract à alles toch aan die categorie onderworpen
4