Dit document omvat alle hoofdstukken omtrent publieke economie uit het boek 'wegwijs in economie'. Het vak bespreekt verschillende theorieën, grafieken, definities etc. Voor de duidelijk omvat het document volzinnen met voldoende informatie, grafieken ter verduidelijking, fictieve situaties om the...
,Publieke economie
Deze cursus laat studenten in de bachelor bestuurskunde kennismaken met economische argumenten waarom
overheden ingrijpen in de economie. Het publiek economisch begrippenkader wordt geïntroduceerd en allocatieve,
distributieve en stabiliserende motieven voor overheidsingreep worden overlopen. Daarnaast worden de gevolgen
van overheidsingrepen uiteengezet en wordt aandacht besteed aan overheidsfaling
Evaluatie: 25% werkstuk + 75% schriftelijk examen
Inhoud
Les 1 – inleidende info.....................................................................................................................................................3
A - Inleiding..................................................................................................................................................................3
B - Stel: geen overheid/staat.......................................................................................................................................3
DE RUILECONOMIE..................................................................................................................................................4
EFFICIËNTIE (3 MANIEREN)......................................................................................................................................5
WELVAARTSTHEOREMA..........................................................................................................................................6
H19 – externaliteiten.......................................................................................................................................................6
A – inleiding.................................................................................................................................................................6
B – manieren om externaliteiten te analyseren..........................................................................................................6
1 PIGOU – EXTERNALITEITEN IN EEN MARKT..........................................................................................................6
2 MARKT VAN DE VERVUILING/EXTERNALITEITEN..................................................................................................8
3 DOEL VAN DE OVERHEID......................................................................................................................................8
4 (POSITIEVE) EXTERNALITEITEN IN EEN MARKT..................................................................................................10
C- Coase theorema....................................................................................................................................................10
D – Internaliteiten.....................................................................................................................................................10
E – merite en demeritegoederen..............................................................................................................................11
H20 – Publieke goederen..............................................................................................................................................11
A – twee kenmerken van goederen...........................................................................................................................11
B – probleem bij publieke goederen..........................................................................................................................12
C – optimale voorziening privaat en publieke goederen...........................................................................................12
D – evaluatie publieke goederen...............................................................................................................................13
E – kenmerken van goederen....................................................................................................................................14
1 – COMMON POOL GOEDEREN/GEMEENSCHAPPELIJK BRONNEN......................................................................14
2 – CLUBGOEDEREN...............................................................................................................................................14
F – Hoe beslissen tot voorziening van publieke goederen.........................................................................................14
1 – KEA................................................................................................................................................................... 14
2 – MKBA...............................................................................................................................................................15
3 – WAARDERINGSMETHODEN VOOR NIET-MARKTGOEDEREN............................................................................16
4 – SOOTEN WAARDEN..........................................................................................................................................17
5 – WAARDERINGSMETHODEN.............................................................................................................................17
1
,H18 – Mededingingsbeleid............................................................................................................................................19
A – De overheid als bewaker van competitie............................................................................................................19
B – (Meting van) competitie?....................................................................................................................................20
C – Efficiëntie?...........................................................................................................................................................20
Rationaliteit, rationeel keuzemodel, speltheorie en behavioural economics................................................................21
A – rationeel keuzemodel..........................................................................................................................................21
1 EXPECTED UTILITY MODEL..................................................................................................................................21
2 PROSPECT THEORY.............................................................................................................................................22
B – behavioural economics (gedragseconomie)........................................................................................................22
1 GEDRAGSVERTEKENINGEN.................................................................................................................................22
2 KRITIEKEN...............................................................................................................................................................24
C – rationaliteit – speltheorie....................................................................................................................................24
H7&23 – Gevolgen van beleidsinstrumenten................................................................................................................25
A – Inleiding...............................................................................................................................................................25
B – Indirecte belastingen en subsidies.......................................................................................................................25
INDIRECTE BELASTINGEN.......................................................................................................................................25
PRIJSELASTISCH.....................................................................................................................................................26
PRIJSINELASTISCH..................................................................................................................................................27
SUBSIDIES..............................................................................................................................................................28
C – prijsinterventie....................................................................................................................................................28
MAXIMUMPRIJS / PRIJSPLAFOND..........................................................................................................................28
MINIMUMPRIJS / PRIJSBODEM.............................................................................................................................29
D – Quota.................................................................................................................................................................. 29
E – Optimale belastingen...........................................................................................................................................29
TWEE INTUÏTIES.....................................................................................................................................................30
H22 – Publieke keuze en sociale keuze.........................................................................................................................30
A – Normatieve welvaartstheorie..............................................................................................................................30
B – Publieke keuzetheorie.........................................................................................................................................31
VERKIEZINGEN.......................................................................................................................................................31
STEMPROCEDURES................................................................................................................................................31
C – Verkiezingen en het onmogelijkheidstheorema van Arrow.................................................................................31
D – Theorie van de mediaankiezer............................................................................................................................32
E – De budget maximaliserende ambtenaar van een overheidsdienst (Niskanen)....................................................33
F – De wet van Wagner..............................................................................................................................................33
G – De wet van Baumol.............................................................................................................................................33
H – Pal of ratchet effect.............................................................................................................................................33
H21 – Ongelijkheden en herverdeling...........................................................................................................................34
A – beoordeling van ongelijkheden...........................................................................................................................34
2
, 1 WAAROM AANDACHT VOOR ONGELIJKHEID HEBBEN?......................................................................................34
2 DISCRIMINATIE...................................................................................................................................................34
B – Hoe ongelijkheid meten?.....................................................................................................................................35
1 HOE NU GAAN METEN?......................................................................................................................................35
2 PROBLEMEN MET METING VAN ONGELIJKHEID.................................................................................................36
C – Armoede..............................................................................................................................................................36
1 HOE ARMOEDE METEN?.....................................................................................................................................36
D – Herverdelingsbeleid............................................................................................................................................36
Les 1 – inleidende info
A - Inleiding
Publieke economie = allocatie + distributie + stabilisatie
Redenen voor grote groei van de staat:
- Door oorlogen de oorlogseconomie overheidsbestedingen stijgen enorm (70%)
- Beloftes aan het volk zorgen voor een graduele toename van de overheid
Er zijn 2 visies op de relatie tussen het individu en de staat:
Organische visie Mechanistische visie
- De maatschappij wordt gezien als een natuurlijk - Overheid wordt gemaakt door individuen
organisme - Individuen hebben doelen, maar sommige
- De maatschappij heeft doelen (worden door de worden makkelijker collectief gerealiseerd
staat bepaald). Het gevoerde beleid dient deze Bv veiligheid publieke economie
te bereiken
B - Stel: geen overheid/staat
= we zouden te maken hebben met een ongereguleerde economie (geen rechtshandhaving, eigendomsrechten …)
- Via de speltheorie wordt aangetoond dat een minimale staat noodzakelijk is en voor verbetering zorgt voor
alle aanwezigen
De markt zou wel aanwezig zijn maar er zijn voorwaarden nodig om een markt te laten werken
- Men moet een marktevenwicht zien te bereiken zorgt voor de hoogst mogelijke maatschappelijke
welvaart
Werkt via het consumenten- en producentensurplus
De invisible hand zorgt ervoor dat er geen overheid nodig is om tot een evenwicht te komen, maar …
Er moet sprake zijn:
1 marktefficiëntie
= het perfecte evenwicht zien te vinden tussen V & A
2 pareto efficiëntie
= het is onmogelijk om nog beter te doen / om een beter evenwicht te vinden
1 & 2 = markten en pareto-efficiëntie
- Marktpartijen beschikken over goederen en zijn in staat deze te ruilen. Ze zullen deze enkel vrijwillig ruilen
indien ze er beide op vooruit gaan en er dus door die handel een pareto-verbetering ontstaat.
STEL : 2 MARKTEPARTIJEN MET VERSCHILLENDE WELVAARTSNIVEAUS
Beide partijen zullen enkel ruilen indien hun welvaart (nut) er op
Vooruit zal gaan.
3
- Stel: punt a is initiële punt
- Alle punten die in het gearceerde deel liggen zijn
Bereikbare verbeteringen tov. A via handel
- Ieder punt (bv. b) die op de rode lijn ligt binnen dat deel is
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elise-bossuyt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
