Positieve psychologie
1. Positieve psychologie
Positieve psychologie is een belangrijke wetenschappelijke stroming binnen de psychologie
➔ De positieve psychologie legt de nadruk op wat de mens gelukkig maakt en kijkt naar
zijn/haar mogelijkheden
➔ Het is een aanvulling van de klassieke psychologie die zich voornamelijk bezighoudt met
problemen en afwijkingen
Martin Seligman is de grondlegger van het Nikki-principe (1997):
➔ Focus op sterke kanten i.p.v. zwakke kanten
→ Er moet even veel aandacht gegeven worden aan wat mensen gelukkig maakt als wat
mensen ongelukkig maakt
➔ Het Nikki-principe is de voorloper van de William Grant study (1937)
→ Wat zorgt ervoor dat mensen op een gezonde manier oud worden
Het basisidee van positieve psychologie:
Geluk is niet het gevolg van alleen de juiste genen of toeval, maar het is te vinden door het
identificeren + gebruikmaken van de sterke kanten die iemand al bezit
➔ Gezondheid betekent niet de afwezigheid van ziekte
→ Gezondheid = de aanwezigheid van welbevinden
De basisvraag van positieve psychologie:
Hoe kunnen we het beste uit onszelf en anderen halen?
➔ Focus op wat er goed gaat
➔ Leg de nadruk op de factoren die de draagkracht van de cliënt kunnen bevorderen
Zelfvertrouwen = geloven in jouw eigen kunnen, waar je goed in bent
→ Een positieve focus op sterktes + talenten kan het zelfvertrouwen doen groeien
Methoden om sterke kanten te identificeren:
VIA (values in action) Signature Strengths Test
➢ Seligman
➢ 24 sterke kanten ingedeeld in 5 deugden of karakterkrachten
→ Wijsheid en kennis, moed, rechtvaardigheid, zelfbeheersing en transcendentie
➢ Doel: universeel classificatiesysteem van deugden + sterke kanten
➢ Resultaat: 5 sterke kanten gerangschikt van meest naar minst op jou van toepassing
Strengths Finder
➢ Doel: ontdekken wat je talenten zijn + hoe je deze bewuster kan gebruiken in je werk
➢ Iedereen heeft een unieke combinatie van 34 talenten
➢ Resultaat: jouw 5 meest ontwikkelde talenten
, Talentenwijzer
➢ Ontwikkeld voor het hoger onderwijs
➢ Zo kan een stimulerend leerklimaat gecreëerd worden waarin studenten het beste uit
zichzelf kunnen halen
R2 Strengths Finder
→
➔ Niet-gerealiseerde sterke punten = de dingen die iemand energie geeft en goed presteert, maar
niet zo vaak gebruikt
→ Maximaliseer deze voor ontwikkeling, loopbaanontwikkeling en om doelen te bereiken
➔ Zwakke punten = de dingen die iemand moeilijk vindt om goed te doen en uitputtend vindt
→ Deze moeten zoveel mogelijk vermeden worden!
➔ Gerealiseerde sterke punten = de dingen die iemand energie geven waardoor hij/zij goed
presteert en deze vaak gebruikt
→ Deze moeten veel voorkomen in het takenpakket
➔ Aangeleerd gedrag = de dingen die iemand goed heeft geleerd te doen, maar waar je geen
energie van krijgt
→ Matig deze om burn-out te voorkomen door ze minder te gebruiken en meer vanuit sterke
punten te werken
Onderzoek:
▪ Linley, Nilsen, Gillet en Biswas-Diener (2010)
→ Mensen die meer gebruik maken van hun sterke kanten scoren hoger op zelfvertrouwen,
ervaren competentie, realiseren doelen en hebben een beter welbevinden
▪ Seligman en Csikszentmihalyi (2000)
→ Sterke kanten fungeren als buffer tegen psychische stoornissen
→ Optimisme als buffer voor depressie
▪ Sheldon, Jose, Kashdan en Jarden (2015)
→ Nieuwsgierigheid en volharding zijn 2 van de 10 belangrijkste sterke kanten bij het
bereiken van doelen en welbevinden
---> Nieuwsgierigheid om nieuwe dingen te willen leren
---> Volharding om het te blijven volhouden/doen
▪ Kleiman, Adams, Kashdan en Riskind (2013)
→ De combinatie van 2 sterke kanten verkleint het risico op suïcide
→ Bij volwassenen: volharding en dankbaarheid (buffers tegen ziekten + ze versterken elkaar)
▪ Ryan en Deci (2001): de zelfdeterminatietheorie
→ Wat hebben mensen nodig om gemotiveerd te geraken om dingen te ondernemen
→ 3 basisbehoeften:
Behoefte aan competentie → goed zijn in iets, trots zijn op wat je doet
Behoefte aan autonomie → controle op wat je onderneemt
Behoefte aan verbondenheid + acceptatie → we hebben nood aan mensen om ons heen
,2. Optimisme
Seligman: onderzoek naar depressie (’70)
➔ Experimenten met honden om het concept van aangeleerde hulpeloosheid te onderzoeken
➔ Hij plaatste honden in een speciale kooi waarin ze elektrische schokken konden krijgen
→ De vloer van de kooi was verdeeld in 2 delen:
Een deel waarin de honden de schokken konden vermijden door een eenvoudige
handeling te verrichten (bv. op een hendel drukken)
Een deel waarin ze geen controle hadden over de schokken
➔ In de 1ste fase van het experiment kregen de honden schokken, maar ze konden deze
schokken vermijden door een bepaalde actie uit te voeren
➔ In de 2de fase van het experiment kregen de honden schokken die ze niet konden vermijden,
zelfs als ze probeerden te ontsnappen
→ Na deze herhaaldelijke blootstellingen aan onvermijdelijke schokken vertoonden de
honden aangeleerde hulpeloosheid
---> Zelfs als er later een mogelijkheid was om de schokken te vermijden door een actie te
ondernemen, vertoonden de honden geen interesse of poging om te ontsnappen
---> Ze hadden geleerd dat hun acties geen invloed hadden op de situatie, en dit leidde tot
een gevoel van hulpeloosheid
→ De honden die wel probeerden te ontsnapten van de schokken vertoonden aangeleerde
optimisme
➔ Aangeleerde hulpeloosheid = de neiging van individuen om te geloven dat ze geen controle
hebben over gebeurtenissen in hun leven (zelfs wanneer ze dit wel hebben)
➔ Aangeleerde optimisme omvat het ontwikkelen van het vermogen om de wereld vanuit een
positief oogpunt te zien
→ Door negatieve zelfpraat uit te dagen en pessimistische gedachten te vervangen door
positievere, kunnen mensen leren optimistischer te worden
➔ Wat we verwachten bepaalt voor een deel wat er met ons gebeurt
Attributiestijlen:
= Factoren waaraan mensen goede en slechte gebeurtenissen toeschrijven en welke
verklaringen ze ervoor geven
= De neiging van individuen om oorzaken toe te schrijven aan gebeurtenissen of situaties
Negatieve gebeurtenissen bij pessimistische mensen:
➢ Stabiel → ze denken dat de negatieve gebeurtenissen lang zullen doorgaan
➢ Globaal → ze denken dat de effecten van neg. gebeurtenissen invloed zal hebben in
veel gebieden van hun leven
➢ Intern → ze steken de schuld op zichzelf
, Negatieve gebeurtenissen bij optimistische mensen:
➢ Tijdelijk → ze geloven dat negatieve gebeurtenissen voorbij gaan / tijdelijk zijn
➢ Specifiek → ze geloven dat de effecten van de neg. gebeurtenissen niet op alle
domeinen van hun leven een invloed hebben
➢ Extern → ze wijten de oorzaak aan de situatie of anderen dan hunzelf
Positieve gebeurtenissen bij pessimistische mensen:
➢ Tijdelijk → ze denken dat het slechts tijdelijk succes is
➢ Specifiek → ze zullen er weinig aan hebben in andere situaties
➢ Extern → ze vinden dat de positieve gebeurtenissen meer te danken zijn aan de
situatie dan aan hunzelf
Positieve gebeurtenissen bij optimistische mensen:
➢ Stabiel → de positieve gebeurtenissen zullen lang doorwerken
➢ Globaal → de pos. gebeurtenissen zullen ook invloed hebben op andere situaties
➢ Intern → ze wijten de pos. gebeurtenissen aan hunzelf + zijn trots op hunzelf
Een pessimistische denkstijl leidt tot hulpeloosheid
➔ Pessimisten hebben de neiging hebben om negatieve gebeurtenissen te zien als stabiel,
globaal en veroorzaakt door hun eigen tekortkomingen (intern)
→ Dit kan leiden tot een verwachting van hulpeloosheid, waarbij individuen het gevoel
hebben dat ze weinig of geen invloed hebben op hun omgeving en weinig kunnen doen
om de situatie te verbeteren
---> Dit patroon van denken kan bijdragen aan gevoelens van stress, angst en depressie
Wat bepaalt of iemand een optimistische of pessimistische instelling heeft?
25% genetische aanleg
Succes- en faalervaringen en de reacties van ouders + leeftijdsgenoten hierop
Hechting → zorgt voor veiliger gevoel + met faalervaringen kunnen omgaan
Duurzame, affectieve relaties → hoger optimisme
Traumatische ervaringen → lager optimisme
Fitzsimons (2007): onderzoek naar verwachtingen
➔ Als je iets verwacht is de kans groter dat het gaat gebeuren
➔ Optimisme is aan te leren op 2 manieren:
Het aanleren van een optimistische attributiestijl
→ Leren je attributiestijl aan te passen van een pessimistische naar een optimistische
Het toepassen van de ‘Best-mogelijke-zelf-interventie’
→ Individuen worden aangemoedigd om zich voor te stellen hoe hun leven er in de
toekomst op zijn best uit zou kunnen zien, inclusief persoonlijke prestaties, relaties
en welzijn
→ Door zich bewust te worden van en te focussen op positieve toekomstige mogelijkheden,
kunnen mensen hun optimisme vergroten en gemotiveerd raken om stappen te zetten om
deze positieve toekomst te bereiken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nimarnatin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,93. Je zit daarna nergens aan vast.