Samenvatting
Samenvatting Filosofie en ethiek - hedendaagse cultuur
- Instelling
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
Deze samenvatting is gemaakt op basis van de powerpoints, eigen notities en bijhorende teksten.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: dotchina • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
FILOSOFISCHE VRAAGSTUKKEN UIT DE HEDENDAAGSE CULTUURB OEK : DE VERMOEIDE SAMENLEVING VAN B YUNG - C HUL H AN
Filosofische vraagstukken gaat in essentie over depressie. De World Health Organisation gebruikt het begrip
‘epidemie’ enkel als het een ziekte is die tot 50 procent van de wereldbevolking kan treffen, voor lange of korte
tijd. 1/10 (10%) van de Belgen neemt antidepressiva
De meerwaarde van vak binnen de opleiding is voornamelijk omdat je als sociaal werker zeker geconfronteerd
zal worden met het fenomeen, namelijk met burn-out of chronische vermoeidheid. Er wordt gefocust op de
maatschappelijke en culturele context maar er wordt ook ingegaan op de psychologie van het fenomeen.
D EPRESSIE EN MELANCHOLIE
De basisgedachte is dat ziektefenomenen die je louter medisch kunt beschouwen, treden niet zomaar op. De
historische, culturele en maatschappelijke context waarin ziektes optreden zijn ook van belang.
M AATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE CONTEXT
Het hedendaagse individu definieert zich niet binnen een sociale ruimte maar als een ondeelbaar ‘zelf’ dat in
min of meerdere mate succesvol en productief is. Het leven van het individu is een project waarvoor het als
lucide ondernemer alleen verantwoordelijkheid draagt en waarbinnen ‘gelukkig zijn’ en ‘genieten’ als ultieme
doelen gelden.
We leven in tijden van individualisering, je eigen individuele leven wordt beschouwd als een project, je
bent ondernemer van je eigen leven en bent zelf verantwoordelijk voor je geluk
Keerzijde: je moet verantwoordelijkheid dragen, ook als het mislukt moet je de gevolgen dragen
Dwang en druk om alle zaken te bereiken in het leven een soort verplichting tot geluk = een
supplementaire verplichting tot geluk
Depressie is term ontleend aan de economie en focust daarbij eerder eng op het individu als een organisme
met tekort aan de neurotransmitter serotonine. Hier verschijnt het depressieve individu als het meest
waarachtige individu, want volledig op zichzelf teruggeworpen en onthecht van betekenisvolle sociale
verbanden, tot biochemische processen herleid, is het meer een op zichzelf aangewezen ‘zelf’ dan wellicht ooit
gewenst.
Depressie als stilstand, achteruitgang
Er is iets mis met het individu dus pil toedienen
Het gaat om processen in het brein die door medicatie kunnen herstellen
De context wordt buiten beschouwing gehouden terwijl het probleem van een individu een bredere
sociale en culturele context heeft
ARTIKEL LEZEN ! De malaise van de laatmoderniteit, Bert van den Bergh !
D E LINK TUSSEN DEPRESSIE EN MELANCHOLIE
Depressie is van alle tijden. In het verleden was depressie ook aanwezig maar de verschijningsvorm was anders
en de verspreiding geringer. De oudste term voor depressie is melancholie.
Wat is melancholie?
Enerzijds in poëtische kant: charme, verbonden met nostalgie, mijmeren en reflectie
Anderzijds in psychiatrie: een ernstige vorm van depressie, psychotische depressie die zeer ernstig is.
Mensen voelen zich niet alleen leeg (depressie) maar ook doorzichtbaar en breekbaar (psychotische
depressie) dus de pathologische vorm van depressie.
Verschil tussen depressie en melancholie?
1
, Depressie: klinisch gegeven – men moet min 6 weken symptomen moet hebben vooraleer depressie
is
Melancholie: eerder droeve bui, zonder dat het zich verder zou strekken (na enkele uren/ dagen
voorbij)
De Griekse oorsprong van het woord is zwartgalligheid bedroeft. Zwarte gal was één van de vier affectieve
disposities van de mens, afhankelijk van het overschot aan een bepaald lichaamsvocht (humores).
De andere waren (vgl Hippocrates van Kos – 460-370)
→ Bloed: het sanguinische type te veel aan bloed: vrolijk type, enthousiast
→ Gele gal: het cholerische type te veel aan gele gal: boos, geïrriteerd, woest
→ Slijm: het flegmatische type te veel aan slijm: iemand die niet snel van zijn stuk wordt
gebracht, iemand die vertraagd en zich niet snel uit zijn lood laat slaan
Aristoteles (384-322)
Aristoteles verkondigde dat melancholie een kenmerk is van geniale, bevlogen mensen. “Waardoor komt het
dat alle mannen die uitzonderlijk zijn geweest in de wijsbegeerte of politiek of literatuur of kunsten,
melancholici blijken te zijn? Melancholie is dus een breder en positiever begrip is dan depressie.
In de middeleeuwen: acedia
In de middeleeuwen was de hoofdzonde der hoofdzonden de traagheid of acedia. Het kan omschreven worden
als onvoldoende het goede willen. (= zonder voldoende inzet om positief te zijn). Het was een zonde die vooral
monniken trof omdat zij altijd ’s middags last hadden van die traagheid.
’s Middags: op het moment dat de zon het hoogste staat en de schaduwen het kortste zijn, voelen de
monniken zich het slechtst, wordt hun geest ook overschaduwd
Dit is het gevaarlijkste moment om overvallen te worden door die sombere gedachten.
Acedia = soort van somberheid die optreedt bij bep groepen waarbij ze zondige gedachten hebben
(voorb: seksualiteit) en ze kunnen hun gedachten daar niet van verzetten
Traagheid= niet voldoende voor het goede kiezen = u onvoldoende inzetten om positief te zijn
Acedia in de middeleeuwen = wanhoop, onvoldoende streven naar of onvoldoende vertrouwen hebben in de
redding door het geloof. Andere synoniemen zijn ‘traagheid’ of ‘gebrek aan zorg (voor zichzelf/ anderen)’. Vaak
gaat acedia gepaard met afleiding door het kwade en fantasieën van sombere en/ of seksuele aard.
M ELANCHOLIE IN DE VROEGMODERNE TIJD
Begin van de 16de eeuw: vroegmoderne tijd
Kunst: periode van de renaissance
Melancholie van kunst, wetenschap en spirituele (volgorde is belangrijk)
De typerende kenmerken van deze gravure zijn duidelijk te zien, namelijk:
→ Isolatie van de figuur
→ Figuur is engelachtig (tussen mens en God)
→ Figuur is een androgyn (tussen vrouw en man)
→ Verwijzingen naar wetenschap en wiskunde
→ Catastrofe heeft al plaatsgevonden
Wat zien we?
Door de kleding zou je kunnen denken dat het een vrouw is, maar het kan ook een man zijn = androgyn
figuur. Het is een gevallen engel
Ontwikkeling techniek: instrumenten maken om te meten en de idee dat je het meten met een soort
precieze, in een bepaalde mate kan gaan voorspellen. Ideeën halen uit de wiskunde, wetenschap,
scheepsvaart, .. methoden ontwikkelen om perspectief in het schilderij aan te brengen
Duiding schilderij?
2
, De mens is doorheen de tijd meer gaan begrijpen vd wereld en de wereld gaan beheersen door de
technieken die ze ontwikkelden. Dit zorgt voor meer controle van de mens over de wereld. Kennis is
macht. Maar hoe meer je kan, hoe meer verantwoordelijkheid je moet nemen.
Voorb genetica: kernenergie, genetische manipulatie, maar ook op voorhand weten als kind aan bep
aandoening zal lijden. Ouders voor gerecht brengen (Amerika) “Wrm mij laten geboren als je het
wist?”
Moderne tijd
In de moderne tijd wordt de mens steeds meer meester over de werkelijkheid, maar voelt die zich op hetzelfde
moment van die werkelijkheid uitgesloten.
Wiskunde is de taal van de natuur maar daardoor verliest de natuur aan betekenis. Maar waarom nu
wiskunde? Kunstenaars waren toen wetenschappers of onderzoekers. Ze hadden het gevoel iets verloren te
zijn, dat iets onherstelbaar gebroken is.
Natuur heeft specifieke taal, namelijk: wiskunde. Ze hebben een manier gevonden om de natuur te
lezen maar daarin verliest de mens de band met de natuur. Het gevoel dat ze iets verloren zijn.
T WINTIGSTE EEUW : S IGMUND F REUD
Sigmund Freud wordt geassocieerd met driften en de psychoanalyse. De psychologie probeert zo
wetenschappelijk mogelijk te zijn, ookal weet men relatief weinig van de mens.
De laatste twintig jaar werd er gebruik gemaakt van de DSM (een boek met alle mogelijke aandoeningen). Dit
werd gebruikt om alle vormen van psychologie te bekritiseren, denk bijvoorbeeld aan de psychoanalyse. Dat
boek werd omschreven als wetenschappelijk, waardoor de term ‘wetenschappelijk bewezen’ met een korrel
zout genomen moest worden.
F REUD : R OUW EN MELANCHOLIE
Het is belangrijk om de tekst ‘Rouw en melancholie’ van Sigmund Freud bij dit deel van de samenvatting te
nemen, dat maakt het volgen makkelijker.
“Nadat de droom ons gediend heeft als voorbeeld in het normale van de narcistische zielsstoornissen, zullen wij
nu de aard van melancholie pogen op te helderen door haar met het normale affect van rouw te vergelijken.”
→ Dromen maken ons angstig maar we vergeten die na één uur.
→ Tekst geeft de grote interesse van Freud voor dromen weer.
→ De psychoanalyse vertrekt vanuit het marginale (de dingen die we naar de marge van ons leven
schuiven). Denk daarbij aan dromen, fantasieën of versprekingen. Het is volgens Freud belangrijk om
aandacht te geven aan dingen waar personen geen controle over hebben.
→ Van het marginale van de droom naar het bewustzijn.
“De koppeling van melancholie en rouw wordt volgens mij door het algehele beeld van beide toestanden
gerechtvaardigd.” (tweede alinea)
→ Men had melancholie nog nooit eerder met rouw vergeleken.
→ Freud vond een eerste gelijkenis tussen rouw en melancholie: dat rouw een teken is van verlies.
→ Rouwen wordt beschreven als het pijnlijke gevoel bij het verlies van iets of iemand, wat als normaal
beschouwd wordt. Het mechanisme missen om te rouwen, wordt als abnormaal beschouwd. Tijdens
het rouwen heeft men geen interesse in normale activiteiten, ervaart men een gevoel van leegheid en
een gebrek aan initiatief. Het gedrag wijkt dus af van het normale gedrag.
→ Verwerken van het verlies doet men binnen de rouwperiode. Dan neemt men de tijd die hij/zij nodig
heeft om het verlies te verwerken of er mee om te gaan. Het is een soort arbeid, een rouwarbeid.
→ DSM stelt de kritische vraag hoe lang de rouwperiode mag duren: er wordt gesproken over
pathologisch rouwen als de rouwperiode langer duurt dan 6 weken. Dit is heel choquerend aangezien
een rouwperiode van 1 jaar vroeger normaal was. Er lagen een aantal elementen aan de basis van de
verandering van het rouwproces, onder andere:
! De invloed van de eerste wereldoorlog. Er zijn toen heel wat mensen gestorven en men had
geen tijd om alle doden te begraven en de nabestaanden op een correcte manier op te
vangen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shaunypoelman1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen