,GOEDEREN- EN BIJZONDERE OVEREENKOMSTENRECHT
DEEL I – ALGEMENE BEGRIPPEN VAN HET VERMOGENSRECHT
HOOFDSTUK 1 – VERMOGENSRECHTEN: PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RECHTEN
§1. INLEIDING
Boek 3 BW = goederenrecht -> inwerkingtreding: 1 september 2021
è Eerbiedigende werking
Persoonlijke of zakelijke rechten? = verbintenissenrecht of goederenrecht
à persoonlijk recht: synoniem vorderingsrecht
à zakelijke rechten worden via contracten gecreëerd = verwevenheid met verbintenissenrecht
à onderscheid in 1804 verabsoluteerd: afkeer feodaal regime
à vandaag geen strakke tweedeling meer, wél naar elkaar toegroeien van beide domeinen door de
rechtspraktijk = BELANGRIJK
Illustratie verwevenheid praktijk
VK ------------------------------------------------------------- K
Koop
à persoonlijke rechten: overdracht goed, betaling, ….
à hierbinnen ook zakelijke rechten: overgang eigendomsrecht
Belang onderscheid zakelijke en persoonlijke rechten
Persoonlijke rechten Zakelijke rechten
Bijzondere / Bv. volgrecht (infra)
kenmerken
zakelijke rechten
Verjaringsregime Art. 2262bis oud BW Art. 2262 oud BW: 30 jaar
- Contr. vorderingen: 10 jaar
- Buitencontr. vorderingen: 5 jaar Verkrijgende verjaring: recht claimen
door doorlopen termijn
Bevrijdende verjaring: pacta sunt servanda à bv. al jaren gedragen alsof je erfpacht
-> verb. niet opgeëist? SA bevrijd hebt: regulariseren uit rechtszekerheid
Territoriale Rechter woonplaats verweerder (art. 624, Onroerende zakelijke rechtsvorderingen
bevoegdheid 1° Ger.W.) bevoegdheid rechter plaats waar goed
+IPR- gelegen is (art. 629 Ger.W.)
aanknopingspunten
Publiciteitsregime / - Zakelijke rechten op
à relatieve werking persoonlijke rechten schuldvordering: op naam door
(art. 1165 oud BW en art. 5.103 BW) kennisgeving aan of erkenning
à kleine nuances door de SE (art. 1690 BW)
- Roerende zakelijke rechte: bezit
(art. 1141 BW)
- Onroerende zakelijke rechten:
hypothecaire publiciteit (art. 1
Hyp.W., art. 3.30 BW)
à absolute gelding zakelijke rechten
(erga omnes)
1
, Insolventie In faillissementsboedel Zakelijke rechten blijven buiten de
bedoel (infra)
VK -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- K
Koop met clausule eigendomsbehoud
à normaal eigendom- en risico overdracht
à zakelijk recht behouden: insolventie? -> volgrecht
à kan goed terugvorderen: revendicatie
§2. DE KLASSIEKE LEER: EEN SCHERPE TWEEDELING
Objectief criterium:
- Zakelijke rechten: RS -> RO
- Persoonlijke rechten: RS -> RS (persoonlijk recht kan bij wanprestatie ten uitvoer gelegd worden op
volledige vermogen debiteur (art. 7-8 Hyp.W.))
Kritiek
1. Persoonlijke rechten kunnen ook betrekking hebben op goederen
Bv. als ik een goed uitleen, krijgt de ontlener een persoonlijk recht op dat goed
Bv. huurrecht of verkoopsbelofte
2. Dematerialisering goederenrecht
= zakelijke rechten hebben steeds vaker betrekking op onlichamelijke goederen, waaronder
persoonlijke rechten
Bv. aandelen, schuldvordering of cessie: eigendomsrecht op schuldvordering
à voorkeur term goederen i.p.v. zaken: goederen ruimer dan zaken
3. Zakelijke rechten doen ook rechtsverhoudingen tussen personen ontstaan
Bv. verhouding vruchtgebruiker en naakte eigenaar
à tegenwerpelijkheid belet niet dat rechten in onderlinge rechtsband op identieke wijze afdwingbaar
zijn, ongeacht hun zakelijke of persoonlijke aard
§3. DE LEER VAN HET PERSONALISME
Subjectivering zakelijke rechten: zakelijke rechten worden steeds meer gedefinieerd in termen van subject-
subjectverhoudingen
à personalisme (Planiol) = een rechtsverhouding kan enkel bestaan tussen rechtssubjecten, nooit tussen een
rechtssubject en een goed
à gedachte dat zakelijke rechten een verbintenisrechtelijke band doen ontstaan
Verschil in draagwijdte tussen persoonlijke en zakelijke rechten
o Persoonlijk recht: verbintenis ten laste van één persoon, de debiteur
= relatief recht
o Zakelijk recht: complement van universele passieve verbintenis: ieder moet zich onthouden van een
inbreuk op zakelijk recht
= absoluut recht
Kritiek
à interne en externe kenmerken vermogensrecht met elkaar verweven (slecht): uit het feit dat persoonlijke
rechten een rechtsverhouding tot stand brengen tussen twee bepaalde rechtssubjecten, is ten onrechte afgeleid
dat persoonlijke rechten geen gevolgen hebben in de verhouding tot derden
è Onderscheid is slechts gradueel
2
, è Derdemedeplichtigheid: niet ingaan tegen persoonlijke rechten -> het bestaan van vorderingsrechten is
tegenstelbaar
Onderscheid op vlak van tegenwerpelijkheid vloeit voort uit publiciteit
à zakelijke rechten tegenstelbaar door vervullen publiciteitsmaatregel (wel gradueel onderscheid: roerende
goederen, onroerende goederen, …)
è Verkrijging te goeder trouw a non domino niet mogelijk voor onroerende goederen, wel voor roerende
goederen (art. 2279 oud BW)
à persoonlijke rechten enkel tegenstelbaar aan derden die kennis hebben van bestaan rechten = te kwader
trouw (verkrijger handelt in realiteit vaak ter goeder trouw)
§4. DE LEER VAN HET NEOPERSONALISME: HET ONDERSCHEID TUSSEN EIGENDOM EN BEPERKTE
VERMOGENSRECHTEN (KWALITATIEVE VERBINTENISSEN)
Neopersonalisme (Ginossar): eigendomsrecht is meest verheven recht, dat de indeling tussen zakelijke rechten
en persoonlijke rechten overstijgt
Eigendomsrecht is transcendent, overschrijdt de opsplitsing tussen zakelijke en persoonlijke rechten
à beperkt zakelijk recht, bv. opstal, vruchtgebruik, … heeft altijd betrekking op goed waarvan een ander de
eigendom heeft
Kinderen -> blote/naakte eigenaar: moeten rekening houden met rechten vruchtgebruiker
Erfpacht & opstal -> onroerend goed
à hebben rechten, maar eigenaar onroerend goed: bezwaarde eigendom >< zuiver eigendomsrecht
à heeft verbintenis om kwalitatieve rechten te dulden
à verkoopt eigenaar eigendom?: nieuwe eigenaar zal vruchtgebruiker, erfpacht, opstal, … verder moeten dulden
Zakelijke rechten > kwalitatieve verbintenis vs. persoonlijke rechten > persoonlijke verbintenis
o Kwalitatieve verbintenis = de verbintenis van (meestal) de eigenaar van het goed om de beperkingen op
zijn recht te eerbiedigen, aangegaan qualitate qua = als eigenaar van het goed waarop het zakelijk recht
betrekking heeft
o Beperkt zakelijk recht = bundeling van bevoegdheden die door de eigenaar moeten worden
geëerbiedigd omwille van zijn hoedanigheid van eigenaar
ð Gevolg: rechtsopvolger onder bijzondere titel gehouden tot nakoming
à verkrijgt hoedanigheid van schuldenaar, omdat hij hoedanigheid van eigenaar overneemt
Persoonlijke rechten aan enkel over op algemene rechtsopvolgers1 en rechtsopvolgers onder algemene titel2
à niet op rechtsopvolgers ten bijzondere titel3
SA zakelijk recht staat in voor verbintenis met goed >< SA persoonlijk recht met vermogen
1
Volledig vermogen persoon overnemen
2
Abstract breukdeel vermogen overnemen
3
Iemand die een goed uit een vermogen krijgt ingevolge overdracht
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmad'hont1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,66. Je zit daarna nergens aan vast.
