I. INLEIDING
1.1 Wat is sociale zekerheid?
Voor werknemers:
- Kinderbijslag
- Werkloosheidsuitkering
- Pensioenen
- Ziekte-uitkering
- Vakantiegeld (sz arbeiders alleen)
- Arbeidsongevallen (eerste 1903)
-Beroepsziekten
19e eeuw: nog geen sociale zekerheid
indien men niet kon werken door omstandigheden à geen inkomen!
Vrijwillige initiatieven bv. maatschappijen voor onderlinge bijstand (later ziekenkas)
Bv. lijfrentekas (zelf pensioensparen) had niet veel succes.
à Later gesubsidieerd door overheid
à 1944: Besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders
-SZ wordt verplicht
-Invoeren van RSZ
Doel: aan elke burger voldoende bestaansmiddelen te waarborgen wanneer zijn
bestaanszekerheid wordt bedreigd ten gevolge van bepaalde risico’s
• Bescherming tegen 7 sociale risico’s
• Via een door de overheid opgelegd herverdelingsmechanisme
Sociale risico’s kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
v Het inkomen te verminderen
àSociale zekerheid vangt dan het inkomensverlies op
v De uitgaven te vermeerderen
à Sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk) opvangen of terugbetalen
,Kenmerken van de sociale zekerheid
• Gesteund op solidariteit via herverdeling van de inkomsten
• Verplicht karakter
•Wie voldoet aan de gestelde voorwaarden is rechthebbende op sociale vergoedingen à
behoeftigheid speelt geen rol
SOLIDARITEIT
v Centrale begrip in ons sociale zekerheidssysteem
v Financiering via bijdragen op het loon van de werknemers
STEL: VANAF 18 bijgedragen aan sociale zekerheid maar nooit iets teruggekregen puur
hypothetisch: kan dit? JA!
v Verplicht karakter
v Financiering door bijdragen van werkgevers, werknemers en staat vult aan
Pensioenkosten gaan stijgen à vergrijzing
Toename burn-out à hoge kosten, hoge lasten
Je bouwt socialezekerheidsrechten op
SOCIALE ZEKERHEID >< SOCIALE BIJSTAND behoeftig speelt wél een rol
SOCIALE BIJSTAND
GEWAARBORGDE GEZINSBIJSLAG
gezinsbijslag: mama of papa moet werken. Stel niemand werkt maar wel kinderen? à
gewaarborgde gezinsbijslag
TEGEMOETKOMING AAN GEHANDICAPTEN
Permanente invalide uitkering
LEEFLOON
Geen werkloosheidsuitkering
INKOMENSGARANTIE VOOR OUDEREN
Geen of een te laag pensioen opgebouwd
Stelsels van sociale zekerheid
LOONTREKKENDEN ZELFSTANDIGEN AMBTENAREN (gunstiger)
Algemene verzekering Lage ziekte-uitkering Pensioen is hoger dan WN
Voor 7 takken en zelfstandigen
Laag pensioen Statutaire ambtenaren!
Minder sociale bijdragen Personeelsleden van
Betalen maar minder plaatselijke en provinciale
Beschermd (5 takken) overheden & anderen
,1.2. Structuur sociale zekerheid
Financiering via het loon van de werknemers aangevuld met overheidssubsidies
Worden zowel door werkgevers- als werknemersbijdragen gefinancierd:
• Ziekte- en invaliditeit
• Werkloosheid
• Pensioen
Worden enkel door werkgeversbijdragen gefinancierd:
• Gezinsbijslagen
• Jaarlijkse vakantie (voor arbeiders)
• Arbeidsongevallen en beroepsziekte
RSZ HERVERDEELT DE BIJDRAGEN OVER DE SOCIALE PARASTATALEN:
– Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV)
RIZIV betaalt niet rechtstreeks aan burger. Dit gaat via ziekenfondsen (mutualiteit)
Mutualiteit is een privéonderneming! Dient enkel als doorgeefluik.
– Rijksdienst voor pensioenen (RVP)
Zij beslissen zelf en doen de betaling zelf
– Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA): werkloosheid
Vakbonden of HVW (hulpkas voor werkloosheidsuitkering) zit ertussen.
Waarom? Historisch zo gegroeid. Wel veel kritiek op (nv-A)
Aanvraag werkloosheidsuitkering à bij vakbond (ABVV,ACV,ACLV)
Men moet niet aangesloten zijn bij een vakbond om toch een uitkering te krijgen. Dan krijg
je dit via HVW (wel een overheidsinstelling)
– Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV)
Vakantiegeld
– FAMIFED: gezinsbijslagen, kinderfondsen
Hangen aan sociaal secretariaat (privé)
– Federaal agentschap voor Beroepsrisico’s (FEDRIS)
Betaalt niet echt uit maar oefent toezicht uit op arbeidsongevallenverzekeraars.
- ARBEIDSONGEVALLENVERZEKERAARS
private verzekeraars à niet via overheid
, 1.3. Onderwerping aan de sociale zekerheid voorwerknemers
Wet van 27 juni 1969 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders: “RSZ-wet”
KB 28 november 1969: “uitvoeringsbesluit RSZ-wet”
à Van openbare orde: wet heeft voorrang op de wil van de partijen
Territoriaal toepassingsgebied
1. Het land waarvan de sociale wetgeving toepasselijk is art 3 RSZ-wet
- Werknemers die IN BELGIE WERKEN
– Voor een werkgever die in België is gevestigd
– Of voor een in het buitenland gevestigde werkgever die in België een exploitatiezetel
heeft waarvan de werknemer afhangt
Nationaliteit speelt geen rol
• Afwijkingen bij GRENSOVERSCHRIJDENDE TEWERKSTELLING mogelijk
– Tewerkstelling in landen waarmee België een overeenkomst heeft gesloten (→)
– Tewerkstelling in landen waarmee België geen overeenkomst heeft (→)
TEWERKSTELLING IN LANDEN WAARMEE BELGIË EEN OVEREENKOMST HEEFT GESLOTEN
• EU-verordening 883/2004
– Vervangt de vroegere verordening 1408/71
– Coördineert de socialezekerheidsstelsels van de landen binnen de Europese Unie om het
vrije verkeer van burgers te vergemakkelijken
• Bilaterale akkoorden
• Europees verdrag inzake sociale zekerheid
– Is in de praktijk enkel nog voor Turkije van belang
Geen overkomst met België à niet meer onder Belgisch recht
Vrijwillige aansluiting is mogelijk via Overzeese Sociale Zekerheid
Uitzondering: detachering van 6 maand (tijdelijk werken voor Belgische werkgever)
VERORDENING 883/2004
• Van toepassing voor tewerkstelling EER -onderdanen binnen EER als werknemer
• Principe: werklandbeginsel
– Slechts één enkele wetgeving van toepassing
– Dat is de socialezekerheidswetgeving v/d plaats van gewoonlijke tewerkstelling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emstchekouteff. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
