Volledige samenvatting van het vak Intellectuele Rechten uit de 2e bachelor rechten aan de KU Leuven. Door enkel deze samenvatting te leren behaalde ik een 15/20.
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
§1 Wat zijn intellectuele rechten?
= verzamelbegrip van verschillende private subjectieve rechten
Binnen private subjectieve rechten:
- persoonlijkheidsrechten (extra-patrimoniaal): niet verhandelbaar, te nauw verbonden met de
persoon
- vermogensrechten (patrimoniaal): verhandelbaar, behoren tot het vermogen (bv intellectuele
rechten)
§2 Plaats van intellectuele rechten binnen het economisch recht
A. Het principe vd vrijheid van ondernemen (art II.3-II.4 WER)
Het Franse decreet D’Allarde van 1791 bevestigt het recht voor ieder individu om naar goeddunken elke
handel te drijven of elk beroep, bedrijf of ambacht uit te oefenen
Dit wordt nogmaals bevestigd in artikelen II.3 en II.4 WER
B. Het principe vd vrije mededinging mits inachtneming vd eerlijke gebruiken
De vrijheid van ondernemen impliceert dat verschillende personen eenzelfde soort handel mogen drijven
en hun waren of diensten mogen aanbieden binnen eenzelfde markt
Vrije mededinging houdt het recht in om voorbeelden van anderen te volgen (bv vrijheid van kopie en
vrijheid van nabootsen)
Er zijn echter wel grenzen: vrije mededinging mag niet dergelijke proporties aannemen dat de samenleving
er nadeel van gaat ondervinden
De regelgeving over de (on)eerlijke marktpraktijken in boek VI WER fungeert hierbij als een
correctiemechanisme
C. De intellectuele rechten als uitzondering op de vrijheid van mededinging en kopie
Intellectuele rechten moeten worden gezien als uitzonderingen op de vrijheid van mededinging
Intellectuele rechten zijn exclusieve rechten: ze verlenen aan de houder ervan een soort monopoliepositie
m.b.t. de exploitatie van zijn creatie
Anderen kunnen geen gebruik vd creatie maken zonder toestemming vd houder vh recht (= verbodsrecht)
Intellectuele rechten zijn ook onderworpen aan het verbod op rechtsmisbruik
§3 De sector van de intellectuele rechten
A. Overzicht
Binnen de intellectuele rechten onderscheidt men twee subcategorieën: industriële rechten en
auteursrecht:
1
, - industriële rechten: merkenrecht, octrooirecht, recht op industriële tekeningen en modellen,
kwekersrecht …
- auteursrecht: verleent niet enkel bescherming aan werken van letterkunde, muziek en beeldende
kunst, maar ook aan audiovisuele werken, artistieke tekeningen en modellen,
computerprogramma’s, naburige rechten …
Men moet niet steeds een keuze maken tussen één van deze rechten: er zijn veel mogelijkheden tot het
cumuleren van rechten ten aanzien van eenzelfde product
B. Gelijkenissen
Alle intellectuele eigendomsrechten maken deel uit van het fundamentele eigendomsrecht en worden dus
als grondrechten beschermd
De uitoefening vd intellectuele rechten zal echter steeds moeten worden afgewogen tegen de bescherming
van andere grondrechten (bv recht op privacy)
Alle intellectuele rechten hebben een immaterieel voorwerp: scheppingen vd menselijke geest
Alleen prestaties die het banale of het reeds gekende overstijgen, worden beschermd als scheppingen vd
menselijke geest
Alle intellectuele rechten zijn exclusiviteitsrechten en dus verbodsrechten erga omnes (de goede trouw van
een inbreukpleger is niet van belang)
Intellectuele rechten zijn tijdsgebonden: de exclusiviteit en het verbodsrecht gelden slechts gedurende een
bepaalde termijn
Na het verstrijken vd beschermingsduur, vallen de beschermde prestaties in het openbaar (publiek) domein
Intellectuele rechten vertegenwoordigen een economische waarde: ze zijn vatbaar voor overdracht of
kunnen in licentie worden gegeven
Het niet respecteren vd exclusiviteit betekent dat er sprake is van inbreuk
Intellectuele rechten worden gekenmerkt door het territorialiteitsbeginsel: het exclusieve recht geldt
slechts binnen de grenzen vd Staat (of groep van Staten zoals EU) die dat recht verleent
WIPO = World Intellectual Property Organisation: gespecialiseerde instelling vd VN om intellectuele
eigendom te bevorderen
C. Verschilpunten
Een eerste verschil tussen de intellectuele rechten is de finaliteit vd beide beschermingssystemen:
- bij het auteursrecht wordt de toekenning van exclusieve rechten verantwoord vanuit een culturele
finaliteit: het stimuleren vd creatie van werken levert een culturele en sociale bijdrage voor de
gemeenschap
- bij industriële rechten wordt de toekenning van exclusieve rechten verantwoord vanuit een
economische finaliteit: merken en octrooien hebben betrekking op producten die in het
economische leven worden verhandeld en er dus worden ingezet als onderdeel van het systeem
van mededinging
Een tweede verschil is de wijze waarop het recht ontstaat:
- bij het auteursrecht ontstaat het recht automatisch door een rechtsfeit: de creatie van een werk
(geen formaliteiten)
2
, - bij industriële rechten is een rechtshandeling vereist (aanvraag tot bescherming)
Een derde verschil zijn de bijzondere persoonsgebonden rechten die in het auteursrecht vervat zijn: de
morele rechten
Deze rechten omvatten attributen die aan de persoon vd auteur een bijzondere bescherming verlenen (niet
aanwezig bij industriële rechten)
§4 Bevoegdheid inzake intellectuele rechten in België
A. Wetgevende bevoegdheid
Industriële en intellectuele eigendom behoort tot de bevoegdheden vd federale overheid
Voor de hele sector van Intellectuele Rechten is de Minister van Economische Zaken bevoegd
Maar: het wetgevend initiatief wordt steeds meer aan de Belgische overheid onttrokken ten gevolge van
internationale verdragen en richtlijnen of verordeningen vd EU
B. Intellectuele Rechten als onderdeel van het WER
Boek XI WER handelt over de intellectuele rechten
C. De Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE)
Deze dienst is belast met het afleveren en beheren van Belgische titels van intellectuele eigendom
HOOFDSTUK 2: AUTEURSRECHT EN NABURIGE RECHTEN
Afdeling 1: Wetgevend kader
§1 Nationale wetgeving: Boek XI WER
Alle bestaande wetten over auteursrecht en naburige rechten werden in 2015 gecodificeerd in het WER
§2 Europese regelgeving
In het domein van het auteursrecht is er een grote activiteit vd Europese Commissie te noteren: een
harmonisatie vd verschillende nationale wetgevingen
De Europese Commissie werd geconfronteerd met het bestaan van twee verschillende auteursrechtstelsels
binnen de EU: het continentale droit-d’ auteur-systeem en het copyright systeem vd UK en Ierland
Toch kunnen we nog lang niet spreken van een eengemaakte markt in de sector van het auteursrecht
§3 Internationale bescherming
Het eerste doel van internationale verdragen is te garanderen dat de auteurs van verschillende landen even
goed behandeld zullen worden als de eigen onderdanen
Het tweede doel is het verlenen van garanties van een soort gelijkwaardige bescherming van creaties
A. De Conventie van Bern voor de bescherming van letterkundige en kunstwerken 1886
Artikel XI.290 WER laat Belgen toe om zich rechtstreeks op de bepalingen van het Verdrag van Bern te
beroepen, ook in eigen land en tegenover elkaar
B. De Conventie van Rome ter bescherming vd uitvoerende kunstenaars, de producenten van
fonogrammen en de omroeporganisaties 1961
Artikel XI.290 WER laat Belgen toe om rechtstreeks de bepalingen van dit verdrag ter bescherming vd
naburige rechten in te roepen, ook in eigen land en tegenover elkaar
C. TRIPs-overeenkomst 1994
Agreement on Trade-related aspects of Intellectual Property rights, including trade in counterfeit goods
Dit is geen zelfstandige overeenkomst, maar een bijlage bij de overeenkomst tot oprichting vd
Wereldhandelsorganisatie WHO (1994 Marrakesh)
TRIPs behandelt alle domeinen vd intellectuele rechten, niet alleen de sector van het auteursrecht, en
kwam niet tot stand door de WIPO, maar door de WHO
D. WIPO-verdragen 1996: het WCT en het WPPT
Deze verdragen beogen een modernisering en betere bescherming op internationaal niveau van het
auteursrecht (WCT) en vd naburige rechten (WPPT)
Artikel XI.290 WER staat de Belgen toe om de bepalingen van deze verdragen rechtstreeks in te roepen
Afdeling 2: Auteursrecht sensu stricto
§1 Toepassingsdomein (art 2 Berner Conventie, art XI.165 WER)
Het auteursrecht komt volgens internationale verdragen en art XI.165 WER toe aan de auteur van een
“werk van letterkunde en kunst”
In de praktijk heeft deze omschrijving echter een zeer ruim toepassingsgebied: ze omvat “alle
voortbrengselen op het gebied van letterkunde, wetenschap en kunst, welke ook de wijze of de vorm van
uitdrukking zij”
Er zijn een aantal categorieën van werken waarbinnen creaties kunnen worden ondergebracht:
- werken van letterkunde
- werken van beeldende kunst
- geluidswerken
- audiovisuele werken
- databanken
- computerprogramma’s
Uitzondering: art XI.172 WER: op officiële akten vd overheid ontstaat geen auteursrecht: iedereen mag vrij
wetteksten of uitspraken van rechtbanken gebruiken
§2 Beschermingsvereisten
Auteursrechtelijke bescherming wordt toegekend indien het werk voldoet aan twee vereisten:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper G03G. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
