Grondwettelijk recht: Sottiaux
Contents
Deel 1. Algemene inleiding..........................................................................3
Hoofdstuk I. Basisbegrippen en centrale thema’s van het grondwettelijk
recht.........................................................................................................3
Afdeling 1. Inleiding...............................................................................3
Afdeling 2. De grondwet........................................................................4
Afdeling 3. Enkele thema’s van het grondwettelijk recht....................19
Hoofstuk II. Bronnen van het grondwettelijk recht.................................23
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................23
Afdeling 2. Belgische bestuursniveaus................................................23
Afdeling 3. Het Europese bestuursniveau...........................................36
Afdeling 4. Het internationale bestuursniveau....................................41
Hoofdstuk III. Verhoudingen in de gelaagde rechtsorde.........................42
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................42
Afdeling 2. Algemene begrippen.........................................................42
Afdeling 3. Verhouding tussen de rechtsnormen van de internationale,
Europese en nationale rechtsordes.....................................................44
Afdeling 4. Verhouding tussen de rechtsnormen in een federale staat
............................................................................................................57
Deel 2. Democratievorm............................................................................57
Deel 3. De regeringsvorm..........................................................................57
Deel 4. Staatsvorm....................................................................................57
Deel 5. Grondrechten.............................................................................58
Hoofdstuk I. Algemene leerstukken........................................................58
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................58
Afdeling 2. Filosofische grondslagen...................................................58
Afdeling 3. Historische evolutie en voornaamste bronnen..................59
Afdeling 4. Categorieën van rechten...................................................64
Afdeling 5. Toepassingsgebied van grondrechten...............................67
Afdeling 6. Interpretatie van grondrechten.........................................69
Afdeling 7. Beperking van grondrechten.............................................70
1
Katrien Vandenplas
, Afdeling 8. Grondrechten in de gelaagde rechtsorde..........................81
Hoofdstuk II. Overzicht van enkele belangrijke grondrechten................87
Afdeling 1. Inleiding.............................................................................87
Afdeling 2. Vrijheid van meningsuiting................................................87
Afdeling 3. Vrijheid van vergadering en vereniging............................95
Afdeling 4. Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst..............100
Afdeling 5. Recht op eerbiediging van het privéleven.......................104
Afdeling 6. Gelijkheidsbeginsel en het verbod van discriminatie......110
Afdeling 7. Overige rechten in de grondwet......................................116
2
Katrien Vandenplas
,Deel 1. Algemene inleiding
Hoofdstuk I. Basisbegrippen en centrale thema’s van
het grondwettelijk recht
Afdeling 1. Inleiding
GW door 3 dingen beïnvloed:
1. Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring, 4 juli 1776
“Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle
mensen als gelijken worden geschapen, dat zij door hun schepper met
zekere onvervreemdbare rechten zijn begiftigd, dat zich daaronder
bevinden het leven, de vrijheid en het nastreven na geluk. Dat, om deze
rechten te garanderen, regeringen onder de mensen worden ingesteld,
die hun rechtmatige bevoegdheden ontlenen aan de instemming der
geregeerden; dat, telkens wanneer enige regeringsvorm met deze
doeleinden in strijd komt, het volk het recht heeft hem te veranderen of
teniet te doen en een nieuwe regering in te stellen, haar grondslag
vestigend op beginselen en haar bevoegdheid organiserend in een vorm
die hun het meest geschikt lijken om hun veiligheid en hun geluk te
bewerkstelligen.”
- Voor het eerst gesproken van volkssoevereiniteit
2. Franse verklaring v/d rechten van de mens en de burger
“Iedere maatschappij waarin de rechten niet gewaarborgd zijn, noch de
SDM in vastgesteld, heeft geen GW.”
3. Charters
Voorbeelden
o Charter van Kortenberg 1312
Dit bevestigde en versterkte de autonomie en zelfbestuur
van steden en gemeenten binnen het hertogdom.
o Blijde Inkomst van het Hertogdom Brabant 1356
Dit diende als een soort grondwet die de relatie tussen de
vorst en de onderdanen regelde. Het bevatte verschillende
bepalingen die de privileges van de steden en gemeenten
bevestigden en uitbreidden, waaronder rechten op
zelfbestuur, vrijstelling van bepaalde belastingen en
bescherming tegen willekeurig ingrijpen van de vorst.
Echte voorlopers van moderne grondwetten, en je vind er al de 2
belangrijkste functies v/d GW in.
3
Katrien Vandenplas
, Allemaal grote invloed gehad op de Belgische Grondwet en de
Europese grondwettelijke verdragen
Afdeling 2. De grondwet
§1. Betekenis en functies van de grondwet
A. Eerste functie: democratische organisatie van de overheidsmacht
(= Het organiseren van de democratische machtsuitoefening v/d OH
over haar onderdanen)
“Dat, om deze rechten te - Jefferson
garanderen, regeringen onder o Instellen van een
de mensen worden ingesteld, regering
die hun rechtmatige o Instemming van
bevoegdheden ontlenen aan de geregeerden
instemming der geregeerden; - Moderne grondswetsidee
(…) o Hoogste macht bij het
een nieuwe regering in te stellen, volk
haar grondslag vestigend op o Nood aan OH
beginselen en haar bevoegdheid o Nood aan GW (om OH
organiserend in een vorm die te organiseren)
hun het meest geschikt lijken om o = volkssoevereiniteit
hun veiligheid en hun geluk te
bewerkstelligen.”
Kenmerken/ functies van een grondwet:
- politieke gemeenschap ‘constitueert’ zich tot rechtsgemeenschap
o = positieve functie
Ze zorgt dat de OH tot stand komt/ constitueert
o De rechtsmacht juridisch te legitimeren
- fundamentele regels voor de organisatie en werking van de
staatsmachten
o Bv. Regering creëren, bevoegdheden vastleggen, …
o Hoe dingen moet verlopen worden er in vastgelegd
- Grondwet = primaire rechtsbron rechtssysteem
o Beslist over de lagere rechtsnormen en hoe deze tot stand
moeten komen
- Volkssoevereiniteit / consent
o Democratie = instemming
o Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring
Voor de eerste keer verwezen naar volkssoevereiniteit
Maar het volk kan zich niet zelf besturen het zal altijd
procedures nodig hebben zoals stemprocedures
4
Katrien Vandenplas
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marie1587. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.