College aantekeningen
Algemene rechtsleer, volledige samenvatting boek, aangevuld met lesnotities
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Dit leren samen met de powerpoints. Het volledige boek zit erin vervat, alsook de lesnotities.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
INHOUDSTAFELDeel 1|Wat is recht?.................................................................................................................................................3
inleiding: een moeilijke vraag...............................................................................................................................3
TITEL 1. fundamentele transformaties van mensenmaatschappijen...................................................................4
Proloog..............................................................................................................................................................4
Vier soorten gemeenschappen.........................................................................................................................4
TITEL 2. Kenmerken van recht.............................................................................................................................10
Proloog: twee benaderingen...........................................................................................................................10
Normatieve ordening......................................................................................................................................10
Institutionele oorsprong..................................................................................................................................12
Afdwingbaar....................................................................................................................................................12
‘juiste’ ordening...............................................................................................................................................13
Rechtvaardigheidstheorieën...........................................................................................................................14
Rechtvaardigheidsstromingen............................................................................................................................17
Theocratische stroming...................................................................................................................................17
Autocratische stroming...................................................................................................................................17
Democratische stroming.................................................................................................................................18
Natuurrechtelijke stroming.............................................................................................................................19
Utilitaristische stroming..................................................................................................................................20
Historische stroming.......................................................................................................................................20
Positivistische stroming...................................................................................................................................21
Nomocratische stroming.................................................................................................................................24
Egalitaire stroming..........................................................................................................................................24
Capability approach.........................................................................................................................................26
Deel 2| functies en finaliteit van het recht.............................................................................................................26
TITEL 1. Functies van het recht............................................................................................................................26
Gedragsafstemming........................................................................................................................................27
Besluitvorming binnen de groep.....................................................................................................................33
TITEL 2. Finaliteit van het recht...........................................................................................................................33
Codificatie........................................................................................................................................................34
Modificatie......................................................................................................................................................34
Deel 3 | Normen en hun samenhang......................................................................................................................37
TITEL 1. Wat is een rechtsnorm?.........................................................................................................................38
Descriptieve vs. prescriptieve normen............................................................................................................38
Talige uitdrukkingen van normen...................................................................................................................39
TITEL 2. Algemene bestanddelen van rechtsregels.............................................................................................41
1
, Normsteller.....................................................................................................................................................41
Normbestemmeling........................................................................................................................................42
Voorgeschreven gedraging..............................................................................................................................42
Modaliteiten....................................................................................................................................................46
Geviseerde feitelijke situatie...........................................................................................................................52
Concretiseringsgradaties.................................................................................................................................53
TITEL 3. De samenhang van rechtsregels: recht als systeem?............................................................................56
Recht als dogmatisch systeem........................................................................................................................56
Recht als sociaal systeem................................................................................................................................57
Recht als chaotische janboel...........................................................................................................................59
Twee metaforen..............................................................................................................................................60
ALGEMENE RECHTSLEER
2
,DEEL 1|WAT IS RECHT?
INLEIDING: EEN MOEILIJKE VRAAG
- De ultieme definitie ontbreekt
o Nog steeds zoeken juristen naar een definitie van hun rechtsbegrip
Immanuel Kant
- Hebben we wel een definitie nodig?
o Vb. chemie heeft geen definitie nodig
o Wel nodig in het recht
o Twee opvattingen
Essentialistische: recht heeft een essentie
Kernelement dat altijd en overal aanwezig is en dat toelaat recht te
onderscheiden van andere fenomenen
Probleem: die essentie is tot nu toe nog niet gevonden
Conventionalistische: een conventie, is veranderlijk
Een afspraak tussen mensen
De inhoud ligt niet op voorhand vast
- Definities van recht: vele vormen
o Statelijk recht
o Gewoonterecht
o Religieus recht
o Natuurrecht
o Internationaal recht
- Definities van recht: vergelijken met families
o Er is geen één essentieel kenmerk per familie
= een kenmerk dat iedereen in de familie heeft en mensen buiten die familie niet
hebben
Talrijke definities die men aan het recht heeft gegeven, overlappen soms gedeeltelijk
elkaar en sluiten elkaar soms ook deels uit
- Recht? Geen essentiële kenmerken
o Gevolg: eerder de conventionalistische opvatting volgen ipv de essentialistische
o Brian Tamanaha
Recht is alles wat mensen door hun sociale praktijken identificeren en behandelen
als ‘recht’
Vb. duizend jaar geleden zou men mensenrechten een bizar fenomeen gevonden
hebben, nu is dit een apart recht dat als normaal wordt gezien
- Recht = standpunt- of maatschappijafhankelijk
o Hangt af van hoe men recht omschrijft
o Men moet zelf een standpunt innemen over wat je als recht beschouwt
o Vb. maatschappijen
Maatschappij 1 en 2 hebben elk een eigen opvatting over wat recht is
Vraag over abortus wordt op twee verschillende manieren beantwoord, door twee
verschillende opvattingen over HET recht
o Vooraleer men een antwoord kan geven over wat HET recht is moet men zelf een
standpunt innemen
- Gevolgen conventionalistische opvatting
o Er is geen universeel en tijdloos criterium om uit te maken wat als recht telt en wat niet
o Recht = relatief naar plaats en tijd
3
, Doorheen de tijd en geografische ruimte: verschillende vormen van recht
Recht is een sociale constructie met een geschiedenis
Geconstrueerd door handelingen van mensen
Er moet rekening gehouden worden met waar men zit
Er moet rekening gehouden worden met de geschiedenis
o Focus ligt niet op een essentie, wel op diverse kenmerken
Geheel aan regels
Gericht op normatieve ordening
Rol handhaving
Rol rechtvaardigheid
TITEL 1. FUNDAMENTELE TRANSFORMATIES VAN MENSENMAATSCHAPPIJEN
PROLOOG
o Niet uitgebreid gezien in les, dus bekijken in boek
o Sociale ontwikkeling binnen een gemeenschap is mogelijk, door het samenspel van:
Materiele facetten
Ideële facetten
Sociale instituten en praktijken
o Niet elke gemeenschap is sociaal even complex
Hoe groter, hoe organisatorisch uitgewerkter
Alle verschillende gedragingen van de leden van de gemeenschap in goede
banen leiden noodzaak aan hiërarchie
Op een gegeven moment bereikt een gemeenschap een graad van sociale
complexiteit die ervoor zorgt dat leiders met tussenpersonen moeten werken
o Elke gemeenschap neemt basisbehoeften van maatschappij voor haar rekening
In complexere gemeenschappen wordt dat soort taken niet aan individuen
toebedeeld, maar aan instituten die in functie van die basisbehoeften zijn
georganiseerd
o Horizontale en verticale specialisatie
Horizontaal
Eenheden staan op hetzelfde niveau
Verticaal
Hiërarchisch verschillende niveaus
VIER SOORTEN GEMEENSCHAPPEN
= Chronologisch, maar niet teleologisch (= het wordt niet steeds beter, het gaat er niet per se op vooruit)
Rijken en moderne staten zijn gewoon complexer qua organisatie dan SJVV en chiefdoms
De manier waarop andere samenlevingsvormen georganiseerd zijn, tref je ook aan binnen moderne
staten
o Organisatie van een groep binnen een grotere samenleving
o Vb. drugskartel, woonwagenbewoners
Recht is aanwezig in elke samenleving, alleen betekent het begrip ‘recht’ niet in elke samenleving hetzelfde
In weinig complexe gemeenschappen is recht iets anders dan in meer complexe maatschappijen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marthegrammens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,46. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen