Samenvatting
Volledige samenvatting 2024!!
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Een volledige samenvatting van de nieuwste versie van het boek 'Basisbegrippen van recht'.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 104 pagina's
Voorbeeld 4 van de 104 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
BASISBEGRIPPEN VAN RECHTWAT IS "RECHT"?
HOOFDSTUK 1: HET RECHT ALS GEHEEL VAN GEDRAGSREGELS
AFDELING I: ENKELE DEFINITIES
• Een universeel aanvaarde definitie van het recht bestaat niet, omschrijving kan verschillen
van maatschappij tot maatschappij
• Algemene rechtsleer: de ontologische vraag: wat is recht in een bepaalde samenleving - de
zijnsleer
• Rechtsvinding: het recht kunnen kennen = epistemologische vraag = interpretatie van de
regels
• Rechtstheorie: overkoepelende term (valt uiteen in de bovenste 2 delen)
OBJECTIEF RECHT VERSUS SUBJECTIEVE RECHTEN
• Objectief recht (le droit objectif): het recht als geheel van gedragsregels met specifieke
kenmerken dat in een bepaalde samenleving op een bepaald tijdstip bestaat. De juridische
gedragsnorm heeft een hypothetische structuur: aan algemene feiten worden algemene
gevolgen aan gekoppeld. Als de feiten beantwoorden aan de in de norm beschreven
hypothese duidt de norm de rechtsgevolgen aan.
• Subjectieve rechten (les droits subjectifs): rechten die een rechtssubject heeft jegens
bepaalde personen om doelstellingen te verwezenlijken. Aanspraak van een rechtssubject
tov medepersoon (= vorderingsrecht) tov voorwerp (= goederenrecht) (voorbeeld:
eigendomsrecht hebben over je laptop
PUBLIEKRECHT VERSUS PRIVAATRECHT
• Publiekrecht (le droit public): organisatie + functioneren van de overheid EN de
rechtsverhoudingen tussen de overheden onderling en tussen burger en overheid.
, o Verticale rechtsverhouding: overheid staat sterker dan de burger
o Voorbeelden: bestuursrecht, strafrecht, fiscaal recht…
• Privaatrecht (le droit privé): rechtsregels die de private rechtsverhoudingen tussen de
burgers onderling regelen.
o Horizontale rechtsverhouding tussen gelijken
o Voorbeelden: verbintenissenrecht, familierecht, erfrecht…
1. BRONNEN VAN BELGISCH PRIVAATRECHT
Burgerlijk Wetboek (le Code civil) werd door Napoleon ingevoerd en dateert van 1804. De
Napoleontische codex bevat 3 boeken en bleef min of meer ongewijzigd.
o Boek I: personen
o Boek II: goederen en verschillende beperkingen van eigendom
o Boek III: op welke wijze eigendom verkregen wordt
=> onder impuls van Geens (ex minister justitie) werd er vanaf 1 november 2020 een nieuwe
structuur ((her)-codificatie) voor het BW ingevoerd met 9 boeken (nu: oud BW => BW). De codificatie
is nog niet voltooid.
De nieuwe structuur:
o Boek 1: algemene bepalingen die in werking treden op 1 januari 2023
o Boek 2: personen (oud BW), familie (oud BW) en relatievermogensrecht, in werking: 1 juli
2022
o Boek 3: goederenrecht: 1 september 2021 in BW
o Boek 4: nalatenschappen, schenkingen en testamenten: 1 juli 2022 in BW
o Boek 5: verbindtenissenrecht: 1 januari 2023
o Boek 6: buitencontractuele aansprakelijkheid: 1 januari 2025 = 2025
schadevergoedingsrecht
o Boek 7: bijzondere overeenkomsten, leeg in codex, nog geen in werking treding
o Boek 8: privaatrechtelijk bewijsrecht: 1 november 2020
o Boek 9: zekerheidsrecht, nog niet ingevuld
o Boek 10: verjaring, ook nog niet ingevuld
Bijzondere wetten (les lois particulières): private rechten en plichten die niet zijn opgenomen in het
oud BW of BW
, • Bevoegdheden van de Federale Overheid, maar nog niet gecodificeerd
o Bv: wetten over beroepen: bedrijfsjuristen, ambachtslieden, architecten
• Behoren tot de bevoegdheid van de FO, maar buiten het BW zijn gecodificeerd (vb: Wetboek
van de Belgische nationaliteit + marktpraktijken en consumentenbescherming)
• Bevoegdheden van de gemeenschappen: jeugdbeschermingsrecht en delen van adoptierecht
• Bevoegdheden van de gewesten: begraafplaatsen, lijkbezorging, bescherming van het
leefmilieu en wonen.
Gewoonte is steeds in gebruik, maar in een bestendig gebruik. Het ontleent zijn bindende kracht aan
de algemene overtuiging. De gewoonte is een vorm van recht volgens het BW.
Algemene rechtsbeginselen worden geïnitieerd door het Hof van Cassatie en zij kunnen een
bindende kracht geven aan een regel. Voorbeeld: verbod van dwanguitvoering op een persoon =>
breuk van basisrechten => sommigen zijn reeds gecodificeerd
2. VERVAGING VAN KLASSIEKE ONDERSCHEIDEN
2.1: PUBLIEK- EN PRIVAATRECHT
Het onderscheid tussen beide is enorm vervaagd. De rechtsbronnen van het privaatrecht zijn steeds
verder geïnternationaliseerd (+ geëuropeaniseerd) => er ontstaat een meergelaagde rechtsorde die
veel complexer is dan voorheen. Daarnaast gebruikt de overheid zelf meer en meer private
instrumenten bij de uitwerking/handhaving van haar beleid. Soms raken ook enkele klassieke regels
van het privaatrecht de openbare orde.
2.2: MATERIEEL (MATÉRIEL) EN FORMEEL (PROCÉDURAL) RECHT
• Regels van het materieel recht betreffen de inhoud van de gedragsregels die rechten en
plichten voor de rechtssubjecten met zich meebrengen.
• Regels van het formeel recht betreffen de handhaving van het materieel recht.
=> onderscheid ook vervaagd door onder andere de toenemende invloed van supranationale
rechtsordes, de versmelting van inhoudelijke en procedurele aspecten +…
RECHTSFEITEN, RECHTSHANDELINGEN EN RECHTSGEVOLGEN
Rechtsfeiten (les faits juridiques): feiten waaraan de rechtsregel gevolgen verbindt
• Geboorte brengt allimentatierechten en plichten met zich mee
Rechtshandelingen (les acters juridiques): menselijke wilsverklaringen waaraan het recht
rechtsgevolgen verbindt en die gesteld worden om rechtsgevolgen mee te brengen.
• Het afsluiten van een contract, het maken van een verbintenis
, Rechtsgevolgen (les effets juridiques): gevolgen die het recht koppelt aan feiten die beantwoorden
aan de hypothese die in de norm vervat ligt. Het is het resultaat van een juridische handeling
AFDELING II: CENTRALE ELEMENTEN IN HET BEGRIP RECHT
Recht is een geheel van gedragregels die opgelegd worden door de maatschappij en beogen de
ordening van de maatschappij. De overtreding van deze gedragregels wordt gesanctioneerd.
EEN GEHEEL VAN GEDRAGSREGELS MET BIJKOMENDE INSTITUTIONELE VOORSCHRIFTEN
Rechtsregels schrijven een gedragswijze voor, ze formuleren een bevel of een verbod, de intensiteit
van het bevel/verbod is uiteenlopend:
• Toepasbaarheid is afhankelijk van de wil van de burger zelf => soms enkel van toepassing op
diegene die willen door naar een juridische instelling te gaan. Wie geen koopcontract afsluit,
wordt niet beïnvloed door het recht over de koop
• Ook onderscheid tussen dwingend & aanvullend recht & recht van de openbare orde
• Sommige juridische normen hebben een imperatief karakter: bepalingen van het dwingend
recht (le droit impératif) of van de openbare orde (l'ordre public) => personen en
familierecht, publiekrecht
• Andere hebben een suppletief karakter: bepalingen van het aanvullend recht (le droit
supplétif). Je kan dus zelf een afwijkende regeling hanteren die voorrang heeft op de wijze
waarop de wet het zou reguleren bij bv. verbintenissenrecht
=> gedragregels zijn de kern van het objectief recht. Het objectief recht omvat ook bijkomende
voorschriften die een institutioneel en begripsmatig kader vormen voor de formulering en toepassing
van de gedragregels + die de afdwinging ervan verzekeren.
RECHTSREGELS WORDEN OPGELEGD DOOR DE MAATSCHAPPIJ
Rechtsregels onderscheiden zich van andere gedragregels omdat ze hun gelding ontlenen aan de wil
van de maatschappij. In minder ontwikkelde rechtsstelsels is deze wil vaak een gewoonte. In de
modernere maatschappijvormen wordt de formulering en wijziging ervan toevertrouwd aan
bijzonder wetgevende organen
HET DOEL VAN RECHTSREGELS: EEN KWALITATIEVE ORDENING VAN DE MAATSCHAPPIJ
Het doel van rechtsregels is dus de maatschappelijke ordening en daarvoor is een evenwicht tussen
de conflicterende belangen van de leden van de maatschappij nodig, dit kan enkel door beperkingen
aan eenieders vrijheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentugent3921. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen