Deel 1: situering van het privaatrecht
Hoofdstuk 1: Publiekrecht vs. Privaatrecht
Summa divisio: onderscheid publiek- en privaatrecht
1. Publiekrecht: regelt staatsgezag/beoogt het algemeen belang
- Werking v/d overheid en onderlinge relaties overheidsorganen
- Verhouding overheidsorganen – burgers
2. Privaatrecht: verhoudingen burgers onderling
- Regels inzake huwelijk, erfrecht, afstamming,
aansprakelijkheidsrecht…
- Contracten tussen particulieren1
Uitzondering: verhouding burger-overheid indien de overheid
optreedt als privaat persoon (oefent geen staatsgezag uit)
3. Gemengde rechtsdomeinen: beide publiek- en privaatrecht
- Fiscaal recht, socialezekerheidsrecht, economisch recht…
Hoofdstuk 2: Privaatrecht
1. Materieel privaatrecht:
Burgerlijk recht = gemeen privaatrecht
= gem. basis of onderbouw van het privaatrecht
= Van toepassing, tenzij een bijzonder regime van toepassing is.
Bijzonder privaatrecht: regels die van gemeen privaatrecht afwijken
Ondernemingsrecht: bijzonder privaatrecht van toepassing op
ondernemers (Ruim opgevat: verzekeringsrecht,
vennootschapsrecht, intellectuele-eigendomsrecht,
transportrecht)
Sociaalrecht:
- Arbeidsrecht: verhouding werknemer-werkgever
- Socialezekerheidsrecht (gemengde rechtstak, ook
publiekrechtelijk): sociale uitkeringen en de financiering ervan
Economisch recht (gemengde rechtstak): economische
verhoudingen op de markt
1
handelt op persoonlijke titel en niet namens een bedrijf, organisatie of instelling
, 2. Privaat procesrecht
= gerechtelijk privaatrecht
= procesrecht in burgerlijke zaken
- Ook publiekrechtelijke component: inrichting van de RM
Hoofdstuk 3: Rechtsbronnen van het burgerlijk recht
Burgerlijk wetboek als voornaamste rechtsbron
- Oorspronkelijke BW = Code Napoléon/Civil sinds Franse rev. 1804
= (nog deels van kracht: oud BW)
- Groeiende idee van gelijkheid: wijzigingen in rechtsdomeinen
gericht op maatschappij en maatschappelijke opvattingen
(familierecht, familiaal vermogensrecht…)
- Groeiende idee van bescherming: aanvullingen (bijv.; invoerring
bijzondere huurrecht…)
Ondertussen: integrale hervorming van het burgerlijk recht:
(nieuw) BW
Bijzondere wetgeving
- Bijzondere wetten (Bv. Wet betreffende namen en voornamen 15
mei 1987)
- Brengen toegankelijkheid en overzichtelijkheid van het
privaatrecht in gedrang + afbreuk aan consistentie van de
materie -> wetgever probeert zoveel mogelijk te verwerken in BW
(maar bijzonder wetgeving blijft bestaan -> zeer specifieke
rechtsverhoudingen regelen)
Regionalisering van het privaatrecht (door defederalisering)
Bijvoorbeeld: regionalisering van huurregimes
Andere bronnen van het burgerlijk recht:
- Algemene rechtsbeginselen: fundamentele beginselen, afgeleid
uit grondslagen van het rechtssysteem
= kracht van wet, ongeacht of ze uitdrukkelijk in de wetgeving
zijn opgenomen
Bijvoorbeeld: verbod op fraude, verbod van rechtsmisbruik…
- Gewoonte: gewoonterechtelijke regel -> bestendig gebruik +
bindend karakter vanuit de algemene overtuiging
- Rechtspraak en rechtsleer
- Internationale of supranationale verdragen
, Hoofdstuk 4: Indeling van het burgerlijk recht
3 deelgebieden:
1. Personen- en familierecht:
- Personenrecht: niet-patrimoniale2 regels inzake de persoon
(bijvoorbeeld: bekwaamheid, naam en nationaliteit…)
- Familierecht: niet-patrimoniale private verhoudingen tussen
personen in een familiale verhouding
o Verticale familiale relaties3
o Horizontale familiale relaties4
2. Vermogensrecht:
= Patrimoniale verhoudingen tussen personen onderling, of tussen
een persoon en een goed.
- Goederenrecht = leer van goederen en aanspraken van een
persoon op goederen / de zakelijke rechten5 die een persoon op
een goed kan hebben (boek 3 BW)
- Verbintenissenrecht = vermogensrechtelijke/patrimoniale
verhoudingen tussen personen + ontstaan, inhoud en uitvoering
van verbintenissen en vorderingsrechten (boek 5 BW)
Vorderingsrecht/verbintenis = patrimoniale rechtsband tussen
personen: schuldenaar – schuldeiser
Verbintenissen ontstaan uit:
Uit de wet: quasi-contract6, aansprakelijkheidsrecht ( art 1382
OBW)
Uit een contract (bv huurcontract)
- Bijzondere contractenrecht = specifieke regels voor specifieke,
benoemde en onbenoemde contracten (naast algemeen
verbintenissenrecht
3. Familiaal vermogensrecht:
= regelt vermogensrechtelijke verhoudingen binnen horizontale en
verticale familiale verhoudingen (familie- en persoonsrecht +
vermogensrecht)
Bijvoorbeeld:
- Huwelijk: huwelijksvermogensrecht /
samenwoningsvermogensrecht
- Overlijden: erfrecht
2
Niet in geld waardeerbare
3
relaties tussen generaties
4
relaties binnen dezelfde generatie
5
Recht op onmiddellijke heerschappij over een bepaald goed, zonder tussenkomst
6
geen daadwerkelijk contract dat op basis van wederzijdse instemming is ontstaan, maar
een wettelijke verplichting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenteua. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.