Deze samenvatting vertrekt vanuit wat er in de les is aangehaald. Alle PowerPoints en nuttige schema's zijn er in verwerkt.
Wanneer het boek werd aangehaald in de les heb ik dit gebruikt om verder aan te vullen. Niet alle hoofdstukken zijn dus volledig samengevat, enkel wanneer dit mij nodig lee...
Samenvatting
Lesnota’s, PowerPoint ‘s en handboek “Tussen wet en wetenschap”
Emilie Beelen
Emilie.beelen@hotmail.be
,Inhoudsopgave
Deel I. Een korte inleiding in de rechtspsychologie................................................................................4
1. Een schets van de (rechts)psychologie............................................................................................4
1.1 De oorsprong en geschiedenis van voor het recht relevante psychologie..................................4
1.2 Rechtspsychologie als één van de verschillende op het recht toegepaste en voor het recht
relevante psychologische disciplines..............................................................................................5
1.3 De doelstellingen en reikwijdte van de rechtspsychologie........................................................6
1.4 De context en doorwerking van het rechtspsychologische onderzoek.......................................6
2. De binnen de (rechts)psychologie gehanteerde methoden en technieken van onderzoek................7
2.1 De rechtspsychologie als empirische wetenschap.....................................................................7
2.2 De rechtspsychologie: een overwegend kwantitatief experimentele traditie.............................8
2.3 Beperkingen van het bestaande rechtspsychologische onderzoek...........................................10
Deel II. The Bigger Picture: Het belang van het vinden en toepassen van best practices......................12
3. De waarheidsvinding en procedurele rechtvaardigheid.................................................................12
4. Gerechtelijke dwalingen...............................................................................................................13
4.1 Concept...................................................................................................................................13
4.2 Prevalentie wereldwijd...........................................................................................................13
4.3 De afwezigheid van erkende onterechte veroordelingen in België..........................................14
4.4 De oorzaken van gerechtelijke dwalingen...............................................................................14
4.5 Het voorkomen en herstellen van gerechtelijke dwalingen.....................................................21
5. Het waarborgen van de procedurele rechten van de betrokkenen.................................................22
5.1 De relevantie van internationale en Europese mensenrechten.................................................22
5.2 Het risico op een schending van het recht op een eerlijk proces.............................................22
5.3 De impact op andere fundamentele rechten............................................................................23
Deel III. Het bekomen van informatie van partijen betrokken in een procedure...................................23
6. Bij wijze van achtergrond: enkele basisprincipes met betrekking tot waarneming en geheugen...23
6.1 De werking van het geheugen.................................................................................................23
6.2 Invloeden op het geheugen.....................................................................................................25
6.3 Pseudoherinneringen...............................................................................................................30
6.4 Verdringing en hervonden herinneringen................................................................................30
6.5 Geheugenverlies voor een delict?...........................................................................................31
7. Het onderzoeken en wegen van scenario’s en het belang van alibi’s.............................................32
7.1 Alternatieve scenario’s............................................................................................................32
7.2 Een alibi als het startpunt van een alternatief scenario............................................................33
1
, 7.3 De beoordeling van de geloofwaardigheid en waarachtigheid van een alibi...........................33
7.4 Enkele kanttekeningen bij de beoordeling van de geloofwaardigheid van alibi’s...................38
8. Het (ver)horen van betrokkenen...................................................................................................39
8.1 De centrale rol van verklaringen in procedures.......................................................................39
8.2 Verschillende verhoorstijlen en hun impact............................................................................39
8.3 De noodzaak van toegenomen op best practices gebaseerde training en opleiding.................45
9. Kwetsbare personen......................................................................................................................49
9.1 Kwetsbaarheid en kwetsbare personen: what’s in a name?.....................................................50
9.2 De kwetsbaarheid van verdachten...........................................................................................56
9.3 Kwetsbare getuigen en slachtoffers.........................................................................................59
9.4 Enkele reflecties bij de waarborgen voor kwetsbare personen in de Belgische context..........61
10. Op zoek naar de waarheid: leugendetectie..................................................................................61
10.1 Concepten.............................................................................................................................61
10.2 Fysiologische technieken: de polygraaf................................................................................62
10.3 Verbale leugendetectiesignalen.............................................................................................65
10.4 Een bijzondere vorm van ‘misleiding’ als obstakel van leugendetectie: malingering...........66
11. Het identificeren van daders: ooggetuigenherkenningen.............................................................68
11.1 Meervoudige confrontaties / lineup procedures....................................................................68
11.2 Verschillende procedures......................................................................................................69
11.3 De in acht te nemen variabelen om de kwaliteit van een lineup en de uitkomst ervan te
beoordelen....................................................................................................................................70
12. Het bekomen en beoordelen van informatie in enkele specifieke niet-strafrechtelijke contexten
..........................................................................................................................................................74
12.1 Familierecht: echtelijke geschillen en echtscheidingsprocedures..........................................74
12.2 Asielprocedures.....................................................................................................................78
12.3 Conflicten met betrekking tot het merkenrecht.....................................................................81
Deel IV. Juridische besluitvorming en de totstandkoming en preventie van bias en fouten..................85
13. De psychologie over hoe mensen denken en beslissingen nemen...............................................85
13.1 Beslissingen in het dagelijks leven........................................................................................85
13.2 Rechterlijke en jurybesluitvorming.......................................................................................86
14. Bias bij (juridische) besluitvorming............................................................................................88
14.1 Heuristieken..........................................................................................................................88
14.2 Attributie...............................................................................................................................89
14.3 Enkele specifieke biases onder de loep.................................................................................91
14.4 De invloed van psychologische mechanismen op de rechterlijke straftoemeting..................94
14.5 Enkele bijkomende obstakels bij juridische besluitvorming.................................................96
15. De rol van deskundigen............................................................................................................102
15.1. De rol en meerwaarde van deskundigenexpertise..............................................................102
2
, 15.2. Bias bij de besluitvorming door experts.............................................................................102
15.3. De preventie van ondeugdelijke praktijken en bias............................................................105
Oefeningen.........................................................................................................................................109
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emiliebeelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,49. Je zit daarna nergens aan vast.
