PSYCHOPATHOLOGIE
Caroline Vergauwen
HOORCOLLEGE 1: KINDEREN EN HUN ONTWIKKELING
Ontwikkeling wordt bepaald door biologische en omgevingsfactoren (nature - nurture)
NORMAAL EN ABNORMAAL GEDRAG
NIVEAUS
• Ontwikkelingsniveau
• Intellectuele mogelijkheden
• Emotioneel - affectief functioneren (bv gemoedstoestand)
• Sociaal functioneren
• Persoonlijk en adaptief functioneren
ERNST
Ten opzichte van het gedrag
• Ten opzichte van leeftijdsgenoten
• Hardnekkig
• Wat is psychosociale achtergrond
• Wat is socio - culturele achtergrond
• Uitgebreid, aard, ernst, frequentie en duur van de symptomen, zijn ze
situatiegebonden of niet
GEVOLGEN
• Lijdt het kind zelf
• Sociale beperkingen
• Invloed op verdere ontwikkeling
• Effect op omgeving
⇒ Opgelet voor eigen referentiekader
PATHOGENESE
of het ontstaan van kinderpsychiatrische aandoeningen
SAMENSPEL VAN VERSCHILLENDE FACTOREN
• Genetische
o Genafwijkingen (bv Fenylketonurie)
o Chromosomale afwijkingen (bv trisomie 21, fragiel X syndroom)
o Polygenetisch bepaalde afwijkingen (bv autisme)
1
, • Biofysische factoren
o Noxen: infecties, intoxicaties, traumata, metabole afwijkingen,
zwangerschapscomplicaties, cerebrale aandoeningen
o Deprivatie: voeding, ruimte e.a.
o Deze factoren kunnen op lange termijn leiden tot groeiretardatie,
ontwikkelingsretardatie, hechtingsstoornissen
⇒ Retardatie = achterstand
• Socioculturele factoren:
o Noxen: indentifictie met deviante peergroep met overname waarden en
normen
o Deprivatie: kansarm milieu (economisch, sociaal, pedagogisch)
GEVOLGEN VAN DEZE FACTOREN ZIJN AFHANKELIJK VAN VERSCHILLENDE
ELEMENTEN
• Tijdstip
• Duur
• Intensiteit
• Individuele verschillen: veerkracht
o Wanneer je iets ernstig hebt meegemaakt. Vaak bepalen deze factoren
wanneer er psychische problemen of stoornissen gaan optreden
• Context
o Verzorgende figuren, gezin
▪ Weg wijzen in zijn milieu, in de maatschappij, met begrip voor interesse
en de mogelijkheid van het kind
o Begrip hebben voor driftmatige uitingen van het kind zijn eigen persoonlijkheid
kan opbouwen
o Stimuleren tot onafhankelijkheid
o Aanvoelen, steunen in zijn eigen problemen, oplossingen aanbieden
• Leeftijdsgenoten en derden
• Evolutie in interactie, gezin heeft belangrijke functie
DRAAGKRACHT VS DRAAGLAST
Draaglast is sterkte om te kunnen omgaan met stress en moeilijkheden
• Intelligentie en leermogelijkheden
• Sociale vaardigheden
• Gezondheid
• Kwaliteit van sociaal netwerk
• Materiële welvaart
2
,Draaglast: alle stress en moeilijkheden die de draagkracht belasten
• Psychische druk/ problemen/ stoornissen
• Gezondheidsproblemen
• Problemen op vlak van werk/ school/ gezinsleven
• Gebeurtenissen van vroeger en nu (in het gezin/ familie/ ruimer)
• Sociaal isolement
• Materiële problemen
bv mensen bellen hun therapie hebben omdat ze niet genoeg naft in de auto
hebben en er niet geraken. Door sociaal isolement kennen ze geen mensen waarop
ze beroep kunnen doen om heb te brengen.
INDELING VAN DE KINDERPSYCHIATRISCHE AANDOENINGEN
• Internaliserend: het kind heeft er zelf last van
• Externaliserend: de omgeving heeft er last van
• (Neurobiologische) ontwikkelingsstoornissen
DSM - 5 INDELING
• Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
• Internaliserende stoornissen: depressieve en bipolaire stemmingsstoornissen en
angststoornissen
• Externaliserend stoornissen: disruptieve, impulsbeheersing en andere
gedragsstoornissen
• Trauma en stressgerelateerde stoornissen
HOORCOLLEGE 1: DEEL 2 HET KINDERPSYCHIATRISCH ONDERZOEK
VERLOOP KINDERPSYCHIATRISCH ONDERZOEK
Kinder - en jeugdpsychiater is in staat om de schakelen tussen het toepassen van op
algemene wetmatigheden rustende wetenschappelijke kennis en het intuïtief empathisch
kunnen begrijpen van unieke kenmerken en achtergronden van de individuele patiënt en zijn
gezin.
AANMELDING
• Contact met centrum
o Door ouders, school, CLB, JRB, huisarts
• Telefonische screening/ screening face a face
o Kort de klacht, hoelang al bezig
o Wie heeft initiatief genomen
• Contact met verwijzers
3
, INTAKEGESPREK
• Observatie
• Kennismaking (waarom nu, hier?)
• Probleemanalyse
• Opbouwen van vertrouwensband
• Afspraken (verder verloop, veiligheid)
• dia 10 in een tabel zetten
DIAGNOSTISCH INTERVIEW OUDERS
Kan een open, semi - gestructureerd of gestructureerd interview zijn
KLACHTENANAMNESE/ • Aanmeldingsklacht concreet maken
HUIDIG FUNCTIONEREN/
• Navraag van psychopathologische kenmerken
KRACHTEN
• Inschatten van de ernst van de problematiek
• Situatie-afhankelijkheid van symptomen bevragen
• Tijdsverloop
• Idee van ouders omtrent oorzaak en aard van de
aandoening
• Zorgen rond toekomstperspectief
• Wat is er al gedaan om het probleemgedrag te doen
verdwijnen
• Informatie betreffende eerdere
hulpverleningscontacten
ONTWIKKELINGSANAMNESE • Zwangerschap, bevalling, postpartale periode
• Neonatale problemen?
• Voedings/slaapanamnese
• Motorische ontwikkeling/spraak- en taalontwikkeling
• Zindelijkheid
• Hechting/separaties
• Temperament
• Voornaamste zorgfiguren tot kleuterschool
• Bijzondere symptomen
SOMATISCHE ANAMNESE • Algemene gezondheidstoestand
• Ziekten, (chronische) aandoeningen
• Ongelukken, operaties, ziekenhuisopnames
• Familiale problemen op medisch vlak (epilepsie, hart-
vaatziekten…)
• Genetische afwijkingen
• Overgang kleuterschool
o Contact met leeftijdsgenootjes, uitnodigingen
4
