ONTWIKKELINGS EN GEDRAGSSTOORNISSEN
,Inhoud
Hoofdstuk 1: Het adviesgesprek
Hoofdstuk 2: Gedragsmodificatie
Hoofdstuk 3: Interventies autismespectrum deel 1
Hoofdstuk 4: Interventies autismespectrum deel 2
Hoofdstuk 5: Interventies bij peuters en kleuters met ass
Hoofdstuk 6: Populatiegezondheidsbenadering van opvoedingsondersteuning: Triple P
Hoofdstuk 7: ADHD
Hoofdstuk 8: Brussen – broers, zussen van kinderen met ontwikkelingsstoornis
Hoofdstuk 9: Gilles de la Tourette en DCD – coördinatie ontwikkelingsstoornis
Examen
- Open boek examen: 12/20
o 3 a 4 vragen
- Opdracht casus (PGO): 8/20
2
,Hoofdstuk 1: Adviesgesprek
Informatie verzameld, dit leidt tot een conclusie van het team en deze conclusie moet je overbrengen aan de
ouders of een volwassene zelf waarbij onderzoek gedaan is.
- Adviezen aan ouders met een kind met een ontwikkelings- of gedragsstoornis
➔ Zie voorbeelden voor ASS
- Overlopen diagnostisch proces, uitslag opbouwend vertellen en tot conclusie komen
o Tot een advies komen
1 Definitie adviesgesprek of slecht nieuws gesprek
Slecht nieuws:
“Situaties waarin er ofwel geen gevoel van hoop is, of een bedreiging van het mentaal of fysiek welzijn van de
persoon, of een risico voor het doorbreken van een vertrouwde levensstijl, of wanneer er een boodschap wordt
gegeven die minder keuzes impliceert voor een persoon in zijn of haar leven” (Bor et al., 1993)
- Adviesgesprek: vorm van slecht nieuws gesprek
- Ouders iets vertellen dat veel in hun leven zal veranderen
- Ruimte voor vragen en emoties
o Diagnose kan voor een klap zorgen
2 Uitgangssituatie
- mate van bezorgdheid vooraf, taxatie van de ernst
o bv: ouders waren zeer bezorgd voor de test want ze hebben al een oudere zoon met ass
o bv: ouders die geen idee hebben en geen diagnose verwachten
- kennis van de typische ontwikkeling
o bv: stappen op 15 maanden – typisch of niet?
- intellectueel niveau van de ouders
o uitleggen wat een iq test inhoudt
o aanpassen aan wie je voor je hebt
o geen kinderlijke taal maar ook niet te veel jargon → normale taal, professionele manier
- schuld en schaamtegevoelens
o vaak zien we dat ouders de neiging hebben om de schuld bij zichzelf te zoeken
o onterecht, maar wel serieus nemen, antwoord bieden
o bv: hulp vragen voor opvoeding van kind kan zorgen voor een gevoel van falen
- bespreekbaarheid met significante anderen
o sociaal opvangnet voor de ouders
o bv: spreken met andere familie, vrienden, buren
o sociaal ingebed in netwerk
- haalbaarheid van advies (m.i.v. gezins-organisatie)
o als je een advies geeft, moet dit haalbaar zijn
- consequenties voor het kind
o kind moet ondersteuning krijgen, maar niet te veel
o afvragen wat het doet met het kind, keuzes maken van wat prioriteit is
- tegenstrijdige meningen binnen gezin
o bv: papa en mama denken niet helemaal hetzelfde, mama is meer thuis en ziet meer kenmerken
van kind, vader ziet dit niet altijd en ziet het probleem niet
- eerdere (negatieve) ervaringen met hulpverlening
o andere attitude, verwachting
o als je het weet kan je hier rekening mee houden
- ‘wondertherapieën’
o Bv: glutenvrij dieet, luisteren en serieus nemen maar ook eerlijk antwoord bieden
- verwachtingen van ouders
o Hebben ze een idee van dit gesprek? Aan het begin aangeven hoe het eruit zal zien
3
, 3 Wat willen ouders weten?
In normale taal uitleggen wat de diagnose inhoud!
Bv: 2 domeinen, grote variatie in spectrum
- Wat is autisme of autismespectrumstoornis (ASS)?
o Autism → hele spectrum
- Wat is het verschil?
o DSM4: indeling, DSM5: spectrum
- Hoe weet jij dat mijn kind ASS heeft?
o Obv test, interview, observaties
o Duidelijk uitleggen welke kenmerken overeenkomen met criteria
• Bv: spelen met andere kinderen, sociale interactie
o Opbouwend ouders meenemen in conclusie
- Wat veroorzaakt ASS?
o Denk ook aan verborgen schuldvraag
o Genetische factor, hersenontwikkeling → niet te moeilijk, te grote opsomming
- Is er een “genezing” voor ASS?
o Eerlijk zijn: nee, geen genezing of medicatie
o Maar wel met de juiste ondersteuning verbetering zien op diverse vlakken
- Wat is de behandeling voor ASS?
- Hoe weet ik of een behandelingsvorm adequaat is?
o Centra, interventies aanraden
- Wat is het IQ van mijn kind?
o Als ouders het willen weten, moet je dit zeggen
o Maar navragen waarom ouders dit willen weten
o Bv: het is goed dat kind normaal intelligent is, maar er kan toch een ernstige problematiek zijn
o Bv: soms spreekt kind niet
- Hoe autistisch is mijn kind?
o Bv: het is gunstig dat uw kind spreekt, dat er een normale intelligentie is maar dit betekent niet
dat…
- Wat kan ik als ouder doen?
o Ouders iets meegeven: lezen, nadenken, nieuw gesprek, bellen of verwijzen naar ander centra
4 Doel van het adviesgesprek
- Informatie
o Diagnostisch proces, uitslagen overlopen, komen tot conclusie
o Bv: wat is ASS, oorzaken, beeld, betekenis dagelijks leven, prevalentie (1% ASS)
o Geen volledige opsomming
- Steun
o Ouders hebben veel emoties, vragen
o Steun geven binnen gesprek is belangrijk, empathisch opstellen en gehoord voelen!
o Voldoende tijd om vragen te beantwoorden van de ouders
- Planning + verwijzing
o Iets van planning naar de toekomst
o bv: informatie over bepaalde instelling
5 Setting van het adviesgesprek
- bij voorkeur 2 hulpverleners: arts + psycholoog/orthopedagoog
- 1 van beide leidt gesprek
o Degene die het meeste onderzoek deed, zal het gesprek leiden
- andere doet aan procesbewaking + expertbijdrage
o bv: opletten of beide ouders mee zijn met het verhaal
o bv: vraag over genetica, medische achtergrond – arts kan hierover vertellen
4
