Uitgebreide notities waarin alles vervat zit. Bevat alles wat op de slides staat en hetgeen professor De Somer in haar lessen gezegd heeft, alsook aangevuld met het boek waar nodig.
Geslaagd in eerste zit.
BESTUURSRECHT (= ADMINISTRATIEF RECHT)
Inleiding ............................................................................................................................................ 18
Examen: regels en praktische afspraken ............................................................................................. 19
Verloop examen ............................................................................................................................. 19
Toegelaten + verloop ................................................................................................................... 19
Inhoud examenvragen ................................................................................................................. 19
Regels m.b.t. wetboek (+ pdf) .......................................................................................................... 20
Praktisch ....................................................................................................................................... 21
Deel 1: Bestuursrecht: begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen .............................................. 21
Hoofdstuk 1: begrip ‘bestuursrecht’ ................................................................................................ 21
1. Formeel-juridische definitie .............................................................................................. 21
1.1. Taken van tenuitvoerlegging s.s. (art. 108 Gw. / art. 20 BWHI) ........................................ 23
1.2. Normatieve taken (art. 105 Gw. / art. 78 BWHI) ............................................................. 24
1.3. Taken van (rechts)handhaving en geschiloplossing ....................................................... 25
1.4. Zuiver commerciële of industriële taken ....................................................................... 25
1.5. Wetgevende en rechterlijke macht: taken van ‘bestuurlijke aard’ ................................... 26
1.6. Formeel juridische definitie ......................................................................................... 26
2. Definitie vanuit de relaties die worden beheerst door het bestuursrecht .............................. 26
2.1. Bestuurde / bestuur / rechter ....................................................................................... 26
2.2. Bestuur / bestuur / rechter ........................................................................................... 27
2.3. Personeelslid bestuur / bestuur / rechter ...................................................................... 27
3. Omschrijving vanuit de materiële bevoegdheid van het bestuur: het begrip openbare dienst . 27
Hoofdstuk 2: indeling van het bestuursrecht .................................................................................... 28
1. Onderscheid algemeen – bijzonder bestuursrecht .............................................................. 28
2. Onderscheid bestuursorganisatierecht, materieel bestuursrecht, procedureel bestuursrecht,
bestuursprocesrecht .................................................................................................................. 29
Hoofdstuk 3: functies van het bestuursrecht .................................................................................... 29
Hoofdstuk 4: kenmerken van het bestuursrecht ............................................................................... 29
1. Autonomie en eigenheid van het bestuursrecht = bestuursrecht als uitzonderingsrecht ....... 29
1.1. Wegens ...................................................................................................................... 29
1.1.1. Prerogatieven van de overheid ................................................................................. 29
1.1.2. Specifieke verplichtingen voor de overheid ............................................................... 30
1.1.3. Afwijkingen van het gemeen recht ............................................................................ 30
1.2. Verklaring uitzonderingspositie .................................................................................... 31
1.3. Nuancering uitzonderingsrecht: interpenetratie publiek- en privaatrechtelijke procédés . 32
2. Meergelaagdheid van het bestuursrecht (multilevel governance)......................................... 33
1
, 2.1. Toekomstmuziek: niet-menselijke actoren?.................................................................. 34
2.2. Opmars Europees bestuursrecht ................................................................................. 34
2.3. Tegenstrijdige evolutie................................................................................................. 35
Hoofdstuk 5: bronnen van het bestuursrecht ................................................................................... 35
1. Metaprincipes of -waarden die (de bronnen van het bestuursrecht) voeden ......................... 35
1.1. (Meta)constitutionele principes ................................................................................... 36
1.2. Principes van good governance .................................................................................... 36
2. Bronnen van positief bestuursrecht ................................................................................... 37
2.1. Internationaal en supranationaal recht......................................................................... 37
2.2. Grondwet ................................................................................................................... 37
2.3. Bijzondere (meerderheids)wetten ................................................................................ 37
2.4. Wetten, decreten en ordonnanties ............................................................................... 37
2.5. Beginselen van behoorlijk bestuur................................................................................ 37
2.6. Reglementen = verordeningen/besluiten ...................................................................... 38
2.7. Pseudo-wetgeving (omzendbrieven) ............................................................................. 39
2.8. Rechtspraak ............................................................................................................... 39
2.9. Gewoonte................................................................................................................... 39
2.10. Billijkheid ................................................................................................................... 40
Deel 2: Besluitvormingsinstrumentarium ............................................................................................ 40
Hoofdstuk 1: globaal overzicht ........................................................................................................ 40
Hoofdstuk 2: het eenzijdige spoor: de EBR en de pseudowetgeving ................................................... 41
Afdeling 1: de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling (EBR) ............................................................. 41
1. Begrip ‘eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling’ ................................................................. 41
1.1. “Eenzijdige” ................................................................................................................ 41
1.2. Bestuurlijke ................................................................................................................ 43
1.3. Rechtshandeling ......................................................................................................... 43
2. Belang begrip ‘eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling’ ...................................................... 46
2.1. Toegangspoort tot de RvS of een andere bestuursrechter .............................................. 46
2.2. Criterium voor kwalificatie van bestuur als ‘administratieve overheid’ ............................ 47
2.3. Criterium voor het bepalen van het toepassingsgebied van publiekrechtelijke regelgeving
47
3. Privileges waarmee de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling is bekleed ........................... 47
3.1. Privilège du préalable .................................................................................................. 47
3.1.1. Verbindende kracht van de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ........................... 47
3.1.2. Dwingende kracht van de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling het vermoeden van
wettigheid ........................................................................................................................... 47
3.2. Privilège de l’exécution d’office.................................................................................... 49
2
,4. Typologie van de eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen ................................................ 49
4.1. Indelingen naar de inhoud ........................................................................................... 50
4.1.1. Reglementaire vs. individuele eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen ................... 50
1) Begrippen ............................................................................................................... 50
2) Voorbeelden ........................................................................................................... 51
3) Belang van het onderscheid ..................................................................................... 51
4.1.2. Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen die rechten verlenen vs. eenzijdige
bestuurlijke rechtshandelingen die geen rechten verlenen ..................................................... 52
4.1.3. Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen o.g.v. een gebonden bevoegdheid of
eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen o.g.v. een discretionaire bevoegdheid .................... 52
1) Begrippen ............................................................................................................... 52
2) Belang van het onderscheid ..................................................................................... 53
4.1.4. Bestaande versus onbestaande eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen ................ 54
4.1.5. Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen genomen o.b.v. een imperiumbevoegdheid
(gezagshandelingen) vs. andere eenzijdige bestuurshandelingen, waaronder de afsplitsbare
rechtshandeling ................................................................................................................... 55
4.1.6. Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen met een bestraffende finaliteit vs. eenzijdige
bestuurlijke rechtshandelingen met een probleemverhelpende finaliteit ................................. 55
1) Begrippen ............................................................................................................... 55
2) Belang van het onderscheid ..................................................................................... 58
4.2. Indelingen naar de vorm .............................................................................................. 59
4.2.1. Schriftelijke vs. mondelinge EBR .............................................................................. 59
4.2.2. Analoge vs. elektronische EBR ................................................................................. 60
4.2.3. Uitdrukkelijke (reële) vs. stilzwijgende (fictieve) EBR .................................................. 60
1) Begrip ..................................................................................................................... 60
2) Belang van het onderscheid ..................................................................................... 66
5. Bekendmaking en kennisgeving van eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen .................... 66
5.1. Bronnen van de bekendmakings- en kennisgevingsplicht .............................................. 66
5.2. Wijze van bekendmaking ............................................................................................. 67
5.2.1. Reglementen .......................................................................................................... 67
5.2.2. Individuele eenzijdige bestuurshandelingen ............................................................. 68
5.3. Gevolgen van de bekendmaking of kennisgeving ........................................................... 68
5.3.1. Bekendmaking of kennisgeving is noodzakelijk om het besluit verbindend of
tegenstelbaar te maken ........................................................................................................ 68
5.3.2. Bekendmaking of kennisgeving als aanvangspunt voor de beroepstermijn .................. 69
6. Termijnregeling voor de eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen ...................................... 70
6.1. Normatieve termijnen ................................................................................................. 70
6.1.1. Onderscheid beslissings-, verzendings-, ontvangst- en uitvoeringstermijnen .............. 70
3
, 6.1.2. Onderscheid verval-, Orde- en verjaringstermijnen .................................................... 71
6.2. Ongeschreven redelijketermijneis ................................................................................ 73
6.2.1. Bron van de redelijketermijneis ................................................................................ 73
6.2.2. Toepassingsgebied van de redelijketermijneis .......................................................... 75
6.2.3. Criteria ter beoordeling van het al dan niet redelijk karakter van een termijn ............... 75
6.2.4. Sanctie bij een schending van de redelijketermijneis ................................................. 76
7. Werking in de tijd van de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ........................................ 77
7.1. Het verbindend worden van de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ......................... 77
7.2. Verbod van terugwerkende kracht ................................................................................ 77
7.3. Einde van de gelding van de eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling .............................. 77
7.3.1. Tijdelijke bestuurshandelingen en bestuurshandelingen die vervallen ........................ 78
7.3.2. Intrekking of opheffing door de overheid zelf die de eenzijdige rechtshandeling heeft
uitgevaardigd ....................................................................................................................... 78
1) Begrippen ............................................................................................................... 78
2) Toelaatbaarheid ...................................................................................................... 78
7.3.3. Schorsing of vernietiging door de toezichthoudende overheid of de bestuursrechter ... 80
Afdeling 2: Een bijzondere EBR: de bestuurlijke sanctie !!! ................................................................. 80
Afdeling 3: pseudowetgeving ........................................................................................................... 87
1. Bevoegdheid tot het opstellen van pseudowetgeving .......................................................... 87
2. Soorten omzendbrieven .................................................................................................... 88
2.1. Interpretatieve omzendbrieven .................................................................................... 88
2.2. Indicatieve omzendbrieven (beleidsregels/richtlijnen)(!!!) .............................................. 90
2.3. Verordenende/reglementaire omzendbrieven ............................................................... 93
3. Bekendmaking en kennisgeving pseudowetgeving .............................................................. 94
Hoofdstuk 3: Het contractuele spoor: de overeenkomst met het bestuur ........................................... 94
1. Tweewegenleer ................................................................................................................ 95
1.1. Principiële vrijheid van het bestuur om te contracteren ................................................. 95
1.2. Beperkingen op de contractvrijheid van het bestuur door de tweewegenleer .................. 96
2. Mogelijke indelingen van de overeenkomsten met het bestuur .......................................... 103
2.1. Contracten waarbij minstens één partij bestuur moet zijn vs. contracten die ook
particulieren onderling kunnen sluiten .................................................................................... 103
2.2. Contracten over personen, goederen of diensten vs. beleidsovereenkomsten .............. 103
3. Algemene beginselen van 2 typische overheidscontracten: overheidsopdrachten en
concessies van werken of diensten ............................................................................................ 103
3.1. Overheidsopdrachten en concessies van werken of diensten: begrippen en doel van de
aanbestedingsregelgeving...................................................................................................... 105
3.1.1. Begrippen ............................................................................................................. 105
3.1.2. Doel ..................................................................................................................... 106
4
, 3.2. Bronnen ................................................................................................................... 107
3.3. Toepassingsgebied van de overheidsopdrachten en concessiewetgeving .................... 107
3.3.1. Toepassingsgebied ratione materiae (van die regelgeving) ....................................... 107
3.3.2. Toepassingsgebied ratione personae (van die regelgeving) ...................................... 108
3.4. Algemene beginselen inzake de gunning van aanbestedingsovereenkomsten ............... 109
3.4.1. Beroep op de mededinging, gelijkheid en transparantiebeginsel .............................. 109
3.4.2. Keuze van de gunningsprocedure ........................................................................... 110
1) Bij overheidsopdrachten ........................................................................................ 110
2) Bij concessieopdrachten ....................................................................................... 111
3.4.3. Selectie van de kandidaten .................................................................................... 111
3.4.4. Vergelijking van de offertes of voorstellen ............................................................... 111
3.4.5. Verbod van belangenvermenging ........................................................................... 111
3.4.6. Bijzonderheden op het vlak van de rechtsbescherming bij de gunning van
aanbestedingsovereenkomsten .......................................................................................... 112
3.5. Uitvoering van overheidsopdrachten en concessies .................................................... 112
Hoofdstuk 4: leer van de afsplitsbare rechtshandeling .................................................................... 112
Hoofdstuk 5: kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven ................................... 113
Deel 3: Mensen en middelen............................................................................................................. 113
Hoofdstuk 1: rechtsregime van het overheidspersoneel (mensen) ................................................... 114
1. Begrip ‘ambtenaar’ – cijfergegevens ................................................................................ 115
2. Diversiteit in de rechtstoestand van het overheidspersoneel: statutaire vs. contractuele
tewerkstelling ........................................................................................................................... 117
2.1. Statutaire benoeming is (in theorie) de regel, contractuele aanstelling de uitzondering
(statutaire tewerkstelling als principe) .................................................................................... 118
2.2. Belang van het onderscheid tussen statutaire en contractuele aanstelling ................... 119
2.2.1. Rechtsvorm van de aanstelling en toepasselijke regelgeving .................................... 119
2.2.2. Wijzigbaarheid van de arbeidsvoorwaarden ............................................................ 121
2.2.3. Sociale zekerheid .................................................................................................. 123
2.2.4. Vastheid van betrekking......................................................................................... 123
2.2.5. Rechtsbescherming en art. 6 EVRM ........................................................................ 124
2.3. Nuancering/afschaffing van het onderscheid tussen statutairen en contractanten? ..... 124
3. Diversiteit van rechtspositieregelingen ............................................................................ 125
3.1. Diversiteit naargelang het tewerkstellende bestuur ..................................................... 125
3.2. Diversiteit naargelang de juridische aard van het statuut ............................................. 126
3.3. Diversiteit naargelang het toepassingsgebied van het statuut ...................................... 126
3.3.1. Diversiteit naargelang het tewerkstellende bestuur ................................................. 126
3.3.2. Diversiteit naargelang de juridische aard van het statuut ......................................... 128
5
, 3.3.3. Diversiteit naargelang het toepassingsgebied van het statuut .................................. 128
4. Krachtlijnen van de ambtenarenstatuten ......................................................................... 128
4.1. Toelatings- en wervingsvoorwaarden.......................................................................... 128
4.2. Objectieve wervingsprocedure .................................................................................. 129
4.2.1. Vacature ............................................................................................................... 129
4.2.2. Vergelijkende selectie via een objectief wervingssysteem ........................................ 129
4.2.3. Beslissing tot benoeming ....................................................................................... 130
4.3. Rechten, plichten, nevenactiviteiten en onverenigbaarheden ...................................... 130
4.3.1. Plicht tot het uitoefenen van het ambt op een loyale, zorgvuldige en integere wijze ... 131
4.3.2. Gehoorzaamheidsplicht ........................................................................................ 131
4.3.3. Verbod van discriminatie en neutraliteitsplicht ....................................................... 131
4.3.4. Geheimhoudings- en discretieplicht....................................................................... 132
4.3.5. Onomkoopbaarheid .............................................................................................. 132
4.3.6. Bijscholingsplicht (en -recht) ................................................................................. 133
4.3.7. (Strafrechtelijke) aangifteplicht .............................................................................. 133
4.3.8. Waardigheid in het privéleven ................................................................................ 133
4.3.9. Nevenactiviteiten .................................................................................................. 134
4.3.10. Onverenigbaarheden ......................................................................................... 134
4.4. Evaluatie .................................................................................................................. 134
4.5. Tuchtrecht ................................................................................................................ 136
4.5.1. Tuchtfeiten ........................................................................................................... 136
4.5.2. Tuchtstraffen en strafmaat .................................................................................... 137
4.5.3. Tuchtprocedure en rechten van verdediging ........................................................... 138
4.5.4. Rechtsbescherming .............................................................................................. 139
4.6. Ordemaatregelen ...................................................................................................... 139
4.7. Ambtsbeëindiging ..................................................................................................... 140
5. Syndicaal statuut ........................................................................................................... 142
6. Vergelijkend schema statutair vs. contractueel overheidspersoneel (!!) ............................. 142
7. Kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven ......................................... 143
Hoofdstuk 2: rechtsregime van de goederen in het bestuursrecht (middelen) ................................... 143
1. Rechtsregime van de goederen van het bestuur: het domeingoederenrecht of het recht van de
‘publieke goederen’ .................................................................................................................. 144
1.1. Personeel toepassingsgebied .................................................................................... 144
1.2. Onderscheid tussen de goederen van het openbaar en het privaat domein ................... 144
1.3. Affectatie en desaffectatie......................................................................................... 147
1.4. Statuut van de goederen van het openbaar domein ..................................................... 147
1.4.1. Principe ................................................................................................................ 147
6
, 1.4.2. Temperingen van het uitzonderingsregime voor het openbaar domein ...................... 150
1.5. Statuut van de goederen van het openbaar domein (art. 3.45, 2e lid BW) ...................... 151
1.6. Statuut van de goederen van het privaat domein ......................................................... 152
1.7. Gebruik van de goederen van het openbaar domein .................................................... 152
1.7.1. Collectief gebruik .................................................................................................. 152
1.7.2. Privatief (exclusief) gebruik .................................................................................... 153
1) Gebruik via een domeinvergunning (EBR) ................................................................ 153
2) Gebruik via een domeinconcessie (contract) .......................................................... 154
2. Instrumentarium van het bestuur met betrekking tot de goederen van particulieren ........... 154
2.1. Algemeen mensenrechtelijk kader voor de interventie van de overheid in het (particuliere)
eigendomsrecht .................................................................................................................... 154
2.2. Onteigening .............................................................................................................. 155
2.2.1. Begrip ................................................................................................................... 156
2.2.2. Onteigeningsvoorwaarden ..................................................................................... 156
1) Ten algemenen nutte ............................................................................................. 157
2) In gevallen bij de wet bepaald (= habilitatie) ............................................................ 157
3) Op de wijze door de wet bepaald ............................................................................ 157
4) Billijke en voorafgaande schadeloosstelling............................................................ 158
5) Onteigeningsnoodzaak .......................................................................................... 159
2.2.3. Bevoegde rechter .................................................................................................. 159
2.2.4. Termijn om effectief over te gaan tot onteigening .................................................... 160
2.3. Opeising ................................................................................................................... 160
2.3.1. Begrip ................................................................................................................... 160
2.3.2. Soorten opeising ................................................................................................... 160
2.3.3. Vergoeding ........................................................................................................... 161
2.4. Erfdienstbaarheid van algemeen nut .......................................................................... 161
2.4.1. Begrip ................................................................................................................... 161
2.4.2. Vergoeding ........................................................................................................... 161
2.5. Vergelijkend schema: onteigening – opeising – erfdienstbaarheid van openbaar nut ..... 162
3. Extra uitleg rond beroep bestuursrechter/burgerlijke rechter ............................................. 163
Deel 4: Bestuursorganisatie en begrip bestuur ................................................................................... 164
Hoofdstuk 1: bestuursorganisatie.................................................................................................. 164
1. Belang ........................................................................................................................... 164
2. Algemeen begrippenkader .............................................................................................. 165
2.1. Publiekrechtelijke vs. privaatrechtelijke rechtspersonen en de relativering van dit
onderscheid voor de overheidsrechtspersonen ....................................................................... 165
2.1.1. Rechtspersoonlijkheid ........................................................................................... 166
7
, 1) Begrip ................................................................................................................... 166
2) Het verwerven van rechtspersoonlijkheid ............................................................... 166
2.1.2. Privaatrechtelijke vs. publiekrechtelijke rechtspersonen ......................................... 166
1) Privaatrechtelijke rechtspersonen .......................................................................... 166
2) Publiekrechtelijke rechtspersonen ......................................................................... 167
3) Relativering van het onderscheid tussen publiek- en privaatrechtelijke rechtspersonen
167
4) Schema: overheidsrechtspersonen in publieke/private/hybride rechtsvorm ............. 167
2.2. Centralisatie, decentralisatie en bestuurlijke verzelfstandiging .................................... 168
2.2.1. Centralisatie ......................................................................................................... 168
2.2.2. Deconcentratie en decentralisatie ......................................................................... 170
1) Deconcentratie ..................................................................................................... 170
2) Decentralisatie ..................................................................................................... 170
2.2.3. Bestuurlijke verzelfstandiging ................................................................................ 172
1) Federale kaderregelgeving voor verzelfstandigde besturen ...................................... 172
2) Vlaamse kaderregelgeving voor verzelfstandigde besturen ...................................... 172
3) Provinciale en lokale verzelfstandiging ................................................................... 173
2.3. Bestuurlijk toezicht op de gedecentraliseerde instellingen .......................................... 173
2.3.1. Bestaansredenen .................................................................................................. 174
2.3.2. Toepassingsgebied en toetsingsbevoegdheid ......................................................... 174
2.3.3. Model en varianten ................................................................................................ 174
1) Hoe komt de toezichthoudende overheid ertoe om het algemeen bestuurlijk toezicht uit
te oefenen? .................................................................................................................... 175
2) Bijzonder bestuurlijk toezicht ................................................................................. 175
2.3.4. Beroepsmogelijkheden tegen beslissingen ingevolge bestuurlijk toezicht ................. 176
2.3.5. Bestuurlijk toezicht vs. hiërarchisch gezag .............................................................. 176
2.3.6. Bestuurlijk toezicht vs. jurisdictioneel toezicht ........................................................ 177
2.3.7. Rechtstreekse toewijzing van bevoegdheid (!!) ........................................................ 177
2.4. Adviesorganen: een welig tierend fenomeen op alle bestuursniveaus en in alle
bestuursvormen .................................................................................................................... 178
2.5. Regels en principes van toepassing op collegiale bestuursorganen .............................. 178
Hoofdstuk 2: het begrip ‘bestuur’ .................................................................................................. 179
1. Het federale begrip ‘administratieve overheid’ en zijn Vlaamse tegenhangers .................... 179
1.1. Het federale begrip ‘administratieve overheid’ ............................................................ 179
1.1.1. Belang van het begrip ‘administratieve overheid’ ..................................................... 179
1.1.2. Geen wettelijke definitie van het begrip ‘administratieve overheid’ ........................... 180
1.1.3. Jurisprudentiële criteria ter afbakening van het begrip ‘administratieve overheid’ ..... 180
8
, 1) Negatieve criteria vanuit de driemachtenleer .......................................................... 180
(1) Niet de organen van de wetgevende macht .............................................. 180
(2) Niet de organen van de rechterlijke macht en andere rechtscolleges ........ 181
(3) Wél de organen van de uitvoerende macht, tenzij… .................................. 181
2) Positieve criteria ................................................................................................... 181
(1) Privaatrechtelijk vormgegeven rechtspersonen ........................................ 182
(2) Publiekrechtelijk vormgegeven rechtspersonen en hun organen ............... 184
1.1.4. Schema ................................................................................................................ 184
1.2. De Vlaamse bestuursbegrippen ................................................................................. 185
2. Het begrip ‘bestuur’ in organieke en functionele zin .......................................................... 185
Hoofdstuk 3: kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven ................................... 185
Deel 5: Preventieve rechtsbescherming tegen het bestuur ................................................................. 185
Hoofdstuk 1: inleiding ................................................................................................................... 185
Hoofdstuk 2: het wettigheids- of legaliteitsbeginsel ........................................................................ 185
1. Formele component van het wettigheidsbeginsel: de toegewezen aard van de bevoegdheid
van het bestuur en het principiële verbod van delegatie ............................................................... 186
1.1. Toegewezen aard van de bevoegdheid van het bestuur ................................................ 186
1.2. Principieel verbod van delegatie ................................................................................ 186
2. Materiële component van het wettigheidsbeginsel: het respect voor de hiërarchie der normen
en de naleving van de eigen reglementen .................................................................................... 188
Hoofdstuk 3: beginselen van behoorlijk bestuur ............................................................................. 188
1. Begrip ............................................................................................................................ 188
2. Functies van de beginselen van behoorlijk bestuur: repressief en preventief ...................... 190
3. Codificatie van de beginselen van behoorlijk bestuur? ...................................................... 190
4. Plaats van de algemene rechtsbeginselen in de hiërarchie van de normen ......................... 190
5. Toepassingsgebied van de BBB ratione materiae en ratione personae ............................... 191
6. Procedurele vs. inhoudelijke beginselen van behoorlijk bestuur ........................................ 193
7. Catalogus van de beginselen van behoorlijk bestuur ......................................................... 193
7.1. Zorgvuldigheidsbeginsel ............................................................................................ 193
7.1.1. Zorgvuldig voorbereiden van de beslissing .............................................................. 194
7.1.2. Zorgvuldig nemen van een beslissing ...................................................................... 195
7.1.3. Zorgvuldig bekendmaken of ter kennis geven van de genomen beslissing ................. 195
7.1.4. Zorgvuldig uitvoeren van de genomen beslissing ..................................................... 195
7.2. Hoorplicht (audi et alteram partem) ........................................................................... 195
7.2.1. Begrip en onderscheid met de rechten van verdediging ........................................... 195
7.2.2. Bronnen van de hoorplicht ..................................................................................... 196
9
, 1) Normatieve rechtsplicht tot horen (voor zover modaliteiten niet normatief verankerd: zie
hoorplicht als BBB) ......................................................................................................... 196
2) Hoorplicht als BBB ................................................................................................ 196
7.2.3. Doel van de hoorplicht .......................................................................................... 197
1) Vrijwaren van de belangen van de bestuurde (preventieve rechtsbescherming) ........ 197
2) Vrijwaren van de belangen van het bestuur (en zo het algemeen belang) → link met
zorgvuldigheidsbeginsel .................................................................................................. 197
7.2.4. Toepassingsgebied van de hoorplicht als ongeschreven beginsel van behoorlijk bestuur
197
1) Traditioneel toepassingsgebied ............................................................................. 197
2) Verruimd toepassingsgebied ................................................................................. 198
3) Hoorplicht in alle gevallen waarin de zorgvuldigheidsplicht dit vereist ...................... 198
4) Voorbeelden m.b.t. het al dan niet toepasselijk zijn van de hoorplicht ...................... 198
7.2.5. Uitzonderingen op de hoorplicht ............................................................................ 198
1) De feiten staan vast of zijn vatbaar voor directe of eenvoudige constatering en er is
sprake van een gebonden bevoegdheid, in die zin dat de gevolgen die het bestuur aan de
feiten moet hechten, vooraf bepaald zijn ......................................................................... 198
2) Beslissing is zo dringend dat niet kan worden gehoord ............................................. 199
3) De bestuurde is onbereikbaar binnen een redelijke termijn ...................................... 199
7.2.6. Modaliteiten van het horen .................................................................................... 199
7.2.7. Sanctie bij een schending van de hoorplicht ........................................................... 199
7.3. Onpartijdigheidsbeginsel........................................................................................... 200
7.3.1. Begrip en onderscheid met onafhankelijkheid en machtsafwending ......................... 200
1) Onpartijdigheid vs. onafhankelijkheid ..................................................................... 200
2) Subjectieve (persoonlijke) vs. structurele (objectieve) onpartijdigheid ...................... 201
7.3.2. Bijzonder geval: beleidsmatige vooringenomenheid (!) ............................................ 201
7.3.3. Normatieve onpartijdigheidsplicht ......................................................................... 201
7.3.4. Bewijslast ............................................................................................................. 202
7.3.5. Rol van de bestuurde ............................................................................................. 202
7.3.6. Grenzen van het onpartijdigheidsbeginsel .............................................................. 202
1) Verenigbaarheid met de eigen aard en structuur van het bestuur ............................. 202
2) Duidelijke letter van de wet .................................................................................... 203
7.4. Motiveringsbeginsel (!!) ............................................................................................. 203
7.5. Redelijkheids- en evenredigheidsbeginsel .................................................................. 204
7.5.1. Toepassingsgebied en toetsingsbevoegdheid van de rechter ................................... 204
7.5.2. Onderverdeling van het redelijkheidsbeginsel en de verhouding tot het
evenredigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel ............................................................. 205
7.6. Gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel .................................................................. 205
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ina4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,96. Je zit daarna nergens aan vast.
