Samenvatting van de hoorcolleges medische genetica in het 2e semester van de 1e bachelor geneeskunde, Engels handboek mee in samenvatting verwerkt. Het bevat de hoofdstukken: inleiding, stambomen en overerving, chromosomale afwijkingen, structuur en functie van genen, mutatiedetectie, glnmutaties, ...
INLEIDING
Zeldzame ziekte = ziekte die een prevalentie heeft van minder of gelijk aan 1/2000. In België zijn er
meer dan 800 000 mensen getroffen door een zeldzame ziekte (niet onfrequent)
→ Vele ziekten hebben een genetische basis bv hypertensie, osteoporose
Gepersonaliseerde geneeskunde = geneeskunde, zorg of behandeling wordt vooral afgestemd op het
individu. We willen streven naar het voorschrijven afgestemd op de patiënt zelf omdat het vaak een
genetische achtergrond heeft
Verleden
Mendel
- Geïnteresseerd in planten (vnl erwten) → hij bestudeerde de overerving, hoe gedragen
erwten zich van generatie op generatie?
= Mendeliaanse overerving
Periode 1850-1950
- Eind 19e eeuw werden de wetten van Mendel herontdekt door de Vries
- Brachydactyly = korte handen, sommige beentjes zijn niet goed aangelegd waardoor je heel
broze botten krijgen
- Drosophila (Morgan): hierbij werd het concept van genen geïntroduceerd die op de
chromosomen liggen
- 1 gen 1 enzymtheorie: genen zorgen voor de aanmaak van een bepaald enzym (eiwit)
Veel termen die we nu gebruiken bestaan al 100 jaar
1953: belangrijkste mijlpaal na Mendel
- DNA dubbele helix structuur ontdekt (Crick en Watson)
o Franklin was niet erkend maar had ook een belangrijke bijdrage geleverd in het
ontdekken van de dubbele helix
1956: de mens heeft 46 chromosomen, hiervoor dacht men dat de mens 48 chromosomen had
1959: chromosomen zijn belangrijk en kunnen ook ziektes veroorzaken. Men heeft voor het eerst
getoond dat als er een afwijking is aan de chromosomen je ook een aandoening kan hebben bv
syndroom van Down
1980: sequencing van het -globine gen
- 3 exonen en 2 intronen. De volledige sequentie van dit gen is in de jaren 80 in kaart gebracht
- De sequentie van alle nucleotiden proberen te kennen
- Hoeveel genen heeft de mens? Tussen de 20 000 en 22 000 (nog niet exact geweten)
o 3 miljard nucleotiden per 23 chromosomen (46 chromosomen hebben dus 6 miljard
nucleotiden)
- Ze hebben geprobeerd om die 3 miljard nucleotiden in kaart te brengen. Het doel was om in
15 jaar de sequentie te kennen van alle nucleotiden (3 miljard dollar aan gespendeerd)
2001: eerste versie van het menselijke genoom
2007: next generation sequencing
- Vooruitgang in de wetenschap is soms technologie gebaseerd
- Sangersequencing (1e methode): heel langzaam en duur → 2e methode: dit heeft heel veel
zaken versneld in de genetica
- Chromosomen zijn gerangschikt van 1-22: van elk chromosoom zijn er 2 exemplaren, 1 van
de vader en 1 van de moeder
- Het kleinste chromosoom heeft nummer 22 en het grootste chromosoom heeft nummer 1
- Centrum van een chromosoom = centromeer, van hieruit vertrekt een lange en een korte
arm
2
,DNA dubbele helix
- Als we het volledige DNA molecule gaan ontwarren dan
krijgen we een draadje van 2 meter. Dit wordt verpakt in
een fractie van een mm3. Dit is alleen maar mogelijk als DNA
zich gaan organiseren rond histonen (eiwitten).
Chromosomen zijn dus een soort van verpakkingsstructuur
om DNA te organiseren
- 2 strengen die in de tegenovergestelde richting lopen
o 1 streng van 3’ → 5’
o Andere streng loopt parallel maar in de
tegenovergestelde richting dus van 5’ → 3’
o 4 nucleotiden: C, G, A en T
▪ C is altijd verbonden met G en A is altijd
verbonden met T
Waarom is er een dubbele DNA streng nodig? De sequentie van de ene streng bepaalt de
sequentie van de andere streng. Als er een foutje gebeurt dan kunnen de mechanismen in de
cel dit oplossen door naar de andere streng te kijken. Dubbele streng is ook nodig om DNA te
kunnen kopiëren, dit is dan weer nodig voor de celdeling
DNA streng gaat zich winden rond 8 histonen (=
octameer) -> vormt chromatinevezel ->
secundaire en tertiaire strengen gevormd -> zo
komt het tot een chromosoom
Genen liggen op de chromosomen
- Gen = stukje chromosoom dat info geeft over het aanmaken van een bepaald eiwit
Centraal dogma van de moleculaire biologie !!
Transcriptie vindt plaats in de kern, translatie vindt plaats
in het ER van ribosomen (RER)
De sequentie van de nucleotiden zal de sequentie van de
aminozuren bepalen
3
, HOOFDSTUK 1: WHAT CAN WE LEARN FROM A FAMILY HISTORY – STAMBOMEN EN OVERERVING
GENETISCHE RAADPLEGING:
- Verder kijken dan de patient zelf -> er wordt te weinig gekeken naar de familiale anamnese
- Klinisch onderzoek
- Stamboom opmaken !!
o Probant = persoon op basis van wie de stamboom wordt opgebouwd
o Generaties benoemen met een Romeins cijfer, de invididuen per generatie
benoemen met een getal
Monogenesische aandoening
= genetische aandoening die het gevolg is van een defect in 1 gen
- Aandoeningen die de Mendeliaanse overerving kennen
o Autosomaal dominant
o Autosomaal recessief
o X-gebonden dominant
o X-gebonden recessief
o Y-gebonden
- Voor elk gen op een autosoom heeft elk individu 2 exemplaren = allelen (enkel voor de
autosomen)
o Homozygoot: de 2 allelen zijn identisch
o (samengesteld) Heterozygoot: de 2 allelen zijn verschillend
- Bij een man spreken we van hemizygoot want een man heeft maar 1 allel voor een gen op
het X-chromosoom. De vrouw heeft er 2 maar er is er maar eentje actief → X-inactivatie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pauliena. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,99. Je zit daarna nergens aan vast.
