Samenvatting
Samenvatting lichaam en mond 1: spijsverteringsstelsel
- Instelling
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
samenvatting deel spijsverteringsstelsel lichaam en mond 1
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
_____________________________________Spijsverteringsstelsel:Inleiding:
→ voedsel en vocht essentieel om organen goed te laten werken
→ lichaamscellen continu voorzien van voedingsstoffen en water
→ functie spijsverteringsstelel: voedsel verteren
⤷ voedingsstoffen uit bewerkte voedsel halen
⤷ voedingsstoffen op laten nemen in bloed
⤷ stoffen uitwendig milieu naar inwendig milieu brengen
voedingsstoffen functies voor het lichaam
koolhydraten brandstoffen
(suikers, sachariden) bouwstoffen (in mindere mate)
lipiden bouwstoffen en brandstoffen
(vetten) ⇒ isolatie rond zenuwuitlopers
⇒ oplosmiddelen voor bepaalde vitaminen
proteïnen bouwstoffen
(eiwitten) hulpmiddelen
⇒ enzymen, transporteiwitten, plasma-eiwitten, receptoreiwitten,
…
brandstof
⇒ als er geen glucose of vetzuur aanwezig is
mineralen bouwstoffen
(zouten en spoorelementen) ⇒ calciumzouten in bot, HAP-kristallen in glazuur
hulpstoffen
⇒ kristalloïd-osmotische waarde
water oplosmiddel, transportmedium, warmtebuffer, steunstof en
vulmiddel
1
,Voedingsstoffen:
1. Wat zijn voedingsstoffen:
→ 6 verschillende soorten: suikers, vetten, eiwitten, mineralen, vitaminen en water
→ voedingsstof dient als: - brandstof
- bouwstof
- hulpstof bij stofwisseling
→ opgebouwd uit organische en anorganische moleculen
⤷ organisch: stoffen gemaakt door levende organismen
vb. eiwitten, vetten, koolhydraten (suikers) en vitaminen
⤷ anorganisch: stoffen gemaakt door niet-levende natuur
vb. mineralen en water
organische moleculen anorganische moleculen
• groot van formaat • klein van formaat
• komen voor in organismen • zowel in levende als levenloze dingen
• energierijk • energiearm
• hebben koolstofskelet • hebben geen koolstofskelet
• bevatten volgende atomen: C, H, O • kunnen alle atoomsoorten bevatten
⤷ vaak ook: N, S, P
- koolhydraten (C, H, O) - koolstofdioxide (CO₂)
- vetten (C, H, O) - water (H₂O)
- aminozuren (C, H, O en soms S) - keukenzout
- eiwitten (C, H, O, N en soms S) - ammoniak (NH₃)
- nucleïnezuren DNA en RNA - waterstofcarbonaat (H₂CO₃)
- ATP
- vitaminen
→ koolhydraten, lipiden en eiwitten worden tijdens spijsvertering afgebroken
⤷ tot kleinste organische molecule waaruit ze opgebouwd zijn
⤷ op zen kleinst kunnen ze opgenomen worden in bloed
● koolhydraten ⇒ disachariden ⇒ monosachariden
● lipiden ⇒ vetzuren en glycerol
● eiwitten ⇒ polypeptiden ⇒ aminozuren
2. Koolhydraten:
→ sachariden
→ belangrijkste energieleveranciers van cellen
→ functie: • brandstof
• aanmaken organische verbindingen (vb. DNA en RNA)
→ koolstofskelet van 5 of 6 koolstofatomen
→ alle koolhydraten afgebroken tot monosachariden
2
, → ingedeeld obv aantal moleculen waaruit ze bestaan
● monosachariden
→ 1 ringvormig molecuul
→ 3 typen met C₆ ring: - glucose (druivensuiker)
- fructose (vruchtensuiker)
- galactose
⤷ zelfde formule C₆H₁₂O₆
⤷ andere ruimtelijke bouw
→ type met C₅ ring: - ribose
- desoxyribose
→ brandstof celwisseling: glucose
● disachariden
→ opgebouwd uit 2 monosachariden
→ formule: C₁₂H₂₂O₁₁
→ meest voorkomende: - maltose (glucose + glucose)
vb. suikerklontje
- lactose / melksuiker (glucose + galactose)
vb. melk
- sacharose (glucose + fructose)
vb. bier
● polysachariden
→ bestaat uit meerdere monosachariden
→ formule: (C₆H₁₂O₆)n
→ 2 soorten:
- plantaardige polysachariden
⤷ door plantaardig voedsel te eten
⤷ zetmeel en cellulose
- dierlijke polysachariden
⤷ gevormd door lever en skeletspieren
⤷ glycogeen
→ glycogeen en zetmeel omgezet in glucose door spijsvertering
→ cellulose zijn ‘vezels’, kan niet door mens worden verteerd
→ afbraak koolhydraten:
⤷ disachariden en polysachariden afgebroken tot monosachariden
↳ tijdens spijsvertering
⤷ gebeurt mechanisch (kauwen) of chemisch
⤷ chemisch: moleculaire structuurt verandert door invloed enzymen
⤷ elke chemische omzetting heeft ander enzym:
- amylase ⇒ splitst zetmeel in maltose
- maltase ⇒ splitst maltose in 2x glucose
- lactase ⇒ splitst lactose in glucose en galactose
- sacharase ⇒ splitst sacharose in glucose en fructose
3
, 3. Lipiden:
→ vetten
→ lossen niet op in water
→ functie: • brandstof
• energiereserve
• bouwstof
• oplosmiddel
• isolatie rondom zenuwuitlopers
→ ingedeeld in 3 groepen
● triglyceriden
→ 1 molecuul glycerol en 3 vetzuurmoleculen
→ kan 1 of meerdere dubbele bindingen hebben
→ 2 soorten:
- verzadigde vetzuren
⤷ dierlijk
⤷ stollen bij kamertemperatuur
⤷ enkelvoudige binding
⤷ maximaal aantal H-atomen aan verbonden
vb. boterzuur, palmitinezuur, stearinezuur, …
- onverzadigde vetzuren
⤷ plantaardig
⤷ vloeibare oliën / vetten
⤷ dubbel of 3-dubbele binding tussen C-atomen
vb. oliezuur, linolzuur, …
● fosfolipiden
→ 1 molecuul glycerol met daaraan 2 vetzuren en fosfaatmolecuul
→ glycerolmolecuul 2 kanten: - hydrofoob (kant met vetzuren)
- hydrofiel (kant met fosfaatmolecuul)
→ dubbele laag fosfolipiden in celmembraan ⇒ Lumen of Cell
● steroïden
→ voorbeeld: cholesterol, testosteron en oestrogeen
→ cholesterol is bestanddeel van membraan
⤷ basis van steroïdhormonen en galzouten
→ chemische afbraak lipiden:
⤷ lipiden afgebroken tot glycerol en vetzuren door spijsvertering
↳ 1 enzym nodig: lipase
⤷ glycerol en vetzuren diffunderen naar darmwandcellen
⤷ vet opnieuw samengesteld in darmwandcel
⤷ vetten diffunderen opnieuw
- vetten met kleine vetzuren: diffunderen rechtstreeks naar bloed
- vetten met grote vetzuren: via lymfe vervoerd en verpakt in
chylomicronen
↳ via lymfevatenstelsel in bloed terecht
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isedevriese. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 65507 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen