Samenvatting

Samenvatting: filosofie (professor Lievens)

Name: Samenvatting: filosofie (professor Lievens)
SKU: doc_701807
Rating: 3.00 (1 reviews)
Author: cursusdienst

1 beoordeling

14 keer verkocht

Vak
Filosofie

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Eerste bachelor filosofie professor Lievens. Volledig en netjes afgewerkt. Deze samenvatting is gemaakt met de powerpoints en de cursus. Enkel deze samenvatting leren zou je een uitstekend cijfer moeten geven!

[Meer zien]

Laatste update van het document: 4 jaar geleden

Voorbeeld 5 van de 14 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 4 mei 2020
Bestand laatst geupdate op 12 februari 2021
Aantal pagina's 14
Geschreven in 2020/2021
Type Samenvatting

1 beoordeling

Door: lowievanlooy • 2 jaar geleden

Volgen

cursusdienst Lid sinds 7 jaar 99 documenten verkocht

€6,99

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

FILOSOFIE
PROFESSOR LIEVENS

.

, INHOUDSTAFEL
MODERNE WERELDBEELD .................................................................................................................................... 4
HET INDIVIDU KOMT CENTRAAL TE STAAN .......................................................................................... 4
ER IS EEN NIEUW WERELDBEELD EN WETENSCHAPSMODEL.............................................................. 4
DE MODERNE ERVARING IS ABSURD .................................................................................................... 5

MODERNE ECONOMIE .......................................................................................................................................... 6
KARL MARX.............................................................................................................................................. 6
MAX WEBER ............................................................................................................................................ 7
HABERMAS .............................................................................................................................................. 7

AUTHENTIEKE LEVEN ............................................................................................................................................ 8
KIERKEGAARD ......................................................................................................................................... 8
HEIDEGGER.............................................................................................................................................. 8

WETENSCHAPPELIJKE KENNIS .............................................................................................................................. 9
HUME: INDUCTIEPROBLEEM ................................................................................................................. 9
POPPER: FALSIFICATIONISME ................................................................................................................ 9

ETHIEK..................................................................................................................................................................10
UTILITARISME........................................................................................................................................ 10
DEONTOLOGIE ...................................................................................................................................... 10
DEUGDETHIEK ....................................................................................................................................... 11
ZORGETHIEK .......................................................................................................................................... 12

RECHTVAARDIGHEID ...........................................................................................................................................12
PRINCIPES VAN RECHTVAARDIGHEID ................................................................................................. 12
DEBAT OVER RECHTVAARDIGHEID ...................................................................................................... 12

DEMOCRATIE .......................................................................................................................................................13
SCHUMPETER: AGGREGATIEVE MODEL .............................................................................................. 13
HABERMAS: DELIBERATIEVE DEMOCRATIE ........................................................................................ 13
MOUFFE: AGONISCHE DEMOCRATIE .................................................................................................. 14

, INLEIDING
Deze cursus is gebaseerd op het college “Filosofie”.

Filosofie helpt om een denken te ontwikkelen dat relevant is om een dieper inzicht te verkrijgen in
economisch denken. In dit college komen een aantal kernvragen uit de Westerse filosofische traditie aan
de orde, maar het biedt geen encyclopedisch overzicht van denkers en stromingen. De colleges
behandelen eerder de ideeën van een beperkt aantal grote filosofen en filosofische benaderingen.

Daarbij is de uitdrukkelijke bedoeling om een denken te ontwikkelen dat helpt om een dieper inzicht te
verkrijgen in actuele maatschappelijke en economische kwesties. Zo vergelijken we hoe de oud-Griekse
idee van oikonomia en het vroegmoderne denken over het sociaal contract contrasteren met en mee de
basis legden voor het hedendaagse economiebegrip, behandelen we de kritiek op instrumentalisme en
fundamentalisme, het onderscheid tussen de logica van de consumptie en zelfrealisatie.

Deze bundel is samengesteld door verschillende studenten aan de KUL, om andere studenten te laten
slagen voor het vak filosofie. Veel plezier ermee!

, MODERNE WERELDBEELD
De moderniteit zorgde voor radicale transformaties in het denken en de organisatie van
maatschappelijke, politieke en economische werkelijkheid. Er ontstonden nieuwe opvattingen op
religieus, economisch, politiek en wetenschappelijk vlak. Het belang van vrijheid en gelijkheid gaf
aanleiding tot de Franse, Amerikaanse en Russische revolutie. Er waren heel wat filosofische
verschuivingen:

HET INDIVIDU KOMT CENTRAAL TE STAAN

In de 18de eeuw schreef Defoe het boek “Robinson Crusoe”. Dit gaat over een individu dat op een
onbewoond eiland terecht komt en een nieuwe samenleving moet opbouwen. Marx gebruikte dit
verhaal als inspiratie voor het moderne liberalisme. Volgens hem is de maatschappij opgebouwd uit
losse individuen, “Robinsonaden”. Ook Descartes en Kant plaatsten het individu centraal. In het
moderne maatschappij is de mens geen onderdeeltje meer van Gods schepping. Hij geeft zelf zin aan
de werkelijkheid.

ER IS EEN NIEUW WERELDBEELD EN WETENSCHAPSMODEL

1. Het aristotelisch wereldbeeld is ten einde
Aristoteles maakte gebruik van empirische observatie. Hij verzamelde gegevens en vergeleek deze
om tot een wetenschappelijke conclusie te komen. Hij deed geen experimenten waardoor zijn
conclusies niet betrouwbaar zijn. Hij probeerde de essentie van dingen te begrijpen. Deze hangt altijd
samen met het doel dat elk ding heeft. Hij zag de verschillende takken van kennis als één hiërarchisch
geheel. De fysica stond hoger dan de biologie omdat ze de fundamentele principes aanlevert die de
biologie kunnen uitleggen. Aristoteles was niet geïnteresseerd in de praktische toepassingen. Hij
beweerde dat de mens gelukkiger en volmaakter wordt door het aanschouwen van de waarheid
(=contemplatie).

Aristoteles maakt onderscheid tussen 4 oorzaken.
- Materiële oorzaak: alles bestaat uit materie (tafel is hard omdat hij uit hout is gemaakt)
- Vorm oorzaak: de vorm zorgt ervoor dat materie iets concreet wordt (marmeren standbeeld)
- Bewerkende oorzaak: createur van het ding (tafel is gemaakt door timmerman)
- Doeloorzaak of teleologische oorzaak: dingen zijn wat ze zijn doordat ze een bepaald doel
hebben

Voor Aristoteles is de doeloorzaak het belangrijkst. Voor moderne wetenschappers de bewerkende
oorzaak. Volgens Aristoteles valt een boek omdat het streeft naar ‘beneden’. Volgens wetenschappers
omdat iemand het over de rand heeft geduwd. Aristoteles zegt dat streeft alles naar perfectie. Om
volmaakt te worden moet de mens zijn rede ontplooien. Volgens Aristoteles wil iedereen zijn doel
bereiken. Deze doelen zijn met elkaar verbonden. Er moet een hoogste doel zijn anders wordt de keten
oneindig en wordt het streven zinloos (=regressus ad infinitum). Het ultieme doel is om dichter bij god
te komen. Dit doe je door je doelen te bereiken. De eerste doeloorzaak is God. God heeft alles in
beweging gezet maar wordt zelf niet veroorzaakt door iets anders. Aristoteles noemt God daarom de
“Onbewogen beweger”. Doordat mensen verlangen, veranderd er iets. Dit noemt men de “law of
attraction”. Volgens Aristoteles is het dus zinvol om iets te verlangen.

2. De moderne wetenschap
In de moderne tijd ontstaan er nieuwe methodes. Met behulp van wiskundige bewijzen wordt er gezocht
naar mathematische verbanden tussen variabelen. Experimenten en nieuwe meetinstrumenten
verfijnen de empirische observatie.

In de moderne tijd wordt het weten ook opgesplitst. Vroeger waren alle disciplines geordend volgens
hiërarchie. Nu gaan steeds meer vormen van weten zich onderscheiden. Ze ontwikkelen eigen
uitgangspunten, eigen methodes, eigen instrumenten… Het nieuwe weten diende geen contemplatief
doel. Men moest niet enkel de waarheid kunnen verklaren, maar moest ze ook kunnen manipuleren.
De natuur wordt dus steeds controleerbaarder.

, 3. Het wereldbeeld beweegt
Aristoteles’ model wordt aan de kant geschoven. Volgens de evolutietheorie van Charles Darwin is er
geen plan in de natuur maar is de natuur ontstaan doormiddel van natuurlijke selectie. Het heeft geen
zin om het doel te zoeken van dingen. De waarom-vraag wordt vervangen door de hoe-vraag. Alles is
in principe verklaarbaar. God heeft volgens Kant de natuurwetten ontworpen maar hij komt er niet
tussen (=deïsme). Een natuurramp is dus brute pech. De aardbeving van Lissabon was geen teken
van god maar louter toeval.

Dit zorgde voor een mentaliteitswijziging.
- Desacralisering: geen verklaring meer zoeken
- Rationalisatie: alles moet wetenschappelijk worden verklaard
- Secularisering: macht en invloed van de kerk verkleind
- Individualisering: eigen keuzes qua liefde, job…

DE MODERNE ERVARING IS ABSURD

Volgens Aristoteles is alles zinloos als er geen laatste doel is. Existentialist Albert Camus legt met
behulp van de mythe van Sisyphus uit dat bewegen zinloos is. Volgens Camus zijn we allemaal
Sisyphussen. Volgens hem is het gevecht om je doel na te streven belangrijker als het doel zelf. We
moeten van de contingentie en de absurditeit zelf onze lotsbestemming maken.

Door de moderniteit voelt de mens zich als vreemde in de werkelijkheid. Het kan de natuur niet schelen
of je er bent of niet. Het individu wordt teruggeworpen op zichzelf en raakt potentieel geïsoleerd. Er is
geen natuurlijke orde, de mens moet zelf de orde maken. Hij moet zichzelf voortdurend heruitvinden
zonder vaste steunpunten in de natuur. De natuur heeft geen enkele speciale betekenis meer.

Michelangelo: de schepping van Adam
Op dit schilderij bevindt de mens zich op hetzelfde niveau als god. Dit verwijst naar secularisering.

Velazquez: las meninas
Op dit schilderij staat de spiegel, en dus de kijker centraal. Dit verwijst naar individualisering.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.