Dit is de samenvatting van alles wat je nodig hebt voor het vak Krachtige Leeromgevingen (open boek examen!). Compleet met uitgebreide inhoudstafel en regelmatige verwijzingen naar de pagina's in het handboek.
DEEL 1: Leren en instructie door een hedendaagse bril P35 ............................................................ 6
1. Inleiding ...................................................................................................................................... 6
- Basiscompetenties van de leraar.......................................................................................... 6
- Referentiekader (P46!) ......................................................................................................... 6
- Lesdoelen/conclusies.......................................................................................................... 7
2. JOHN HATTI over wat echt verschil maakt (P35) ............................................................................. 7
3. Leren en instructie via verschillende dimensies (P42) .................................................................... 8
- MICROniveau ...................................................................................................................... 8
o LERAAR ........................................................................................................................... 8
o LERENDE ........................................................................................................................ 8
o CONTEXT ........................................................................................................................ 8
o ORGANISATIE.................................................................................................................. 8
o DIDACTISCH HANDELEN ................................................................................................. 8
- MESOniveau ...................................................................................................................... 10
o LERENDE ...................................................................................................................... 10
o ORGANISATIE................................................................................................................ 10
o ACTOREN ..................................................................................................................... 10
o DIDACTISCH HANDELEN ............................................................................................... 11
- MACROniveau (P91) .......................................................................................................... 11
o CONTEXT ...................................................................................................................... 11
o ACTOREN ..................................................................................................................... 11
o ORGANISATIE................................................................................................................ 11
o DIDACTISCH HANDELEN ............................................................................................... 12
4. Oefeningen (P100) ..................................................................................................................... 12
- Welk niveau? ..................................................................................................................... 12
- Didactische keuzes ........................................................................................................... 13
DEEL 2: Visies: Theoretische stromingen P117 ..............................................................................15
1. Behaviorisme ........................................................................................................................ 15
- Samengevat: ..................................................................................................................... 15
- Visies op leren ................................................................................................................... 16
o Thorndike (P131) ........................................................................................................... 16
o Skinner P133 ................................................................................................................. 16
- Visies op instructie P159 .................................................................................................... 16
o Leerdoelen .................................................................................................................... 16
o Feedback (P165) ........................................................................................................... 17
o Directe instructie P173 .................................................................................................. 18
o Video self modelling ...................................................................................................... 18
2. Cognitivisme P135 ................................................................................................................ 19
- Samengevat ...................................................................................................................... 19
- Visies op leren ................................................................................................................... 19
o Informatieverwerkend model ......................................................................................... 19
o Dual Channel theory ...................................................................................................... 20
o Mentale representaties: schema’s ................................................................................. 20
o Cognitieve belasting P147 .............................................................................................. 20
o Executieve functies ....................................................................................................... 20
- Visie op instructie P178...................................................................................................... 21
o Cognitive Strategy Instruction ........................................................................................ 21
o Executieve functies ....................................................................................................... 21
1
,Krachtige leeromgevingen
o NLR .............................................................................................................................. 22
o Gelijkenissen en verschillen........................................................................................... 22
o Multipele representaties ................................................................................................ 22
o Mnemonics ................................................................................................................... 22
o Vragen stellen ............................................................................................................... 22
o Notities nemen.............................................................................................................. 22
3. Constructivisme P152 ........................................................................................................... 22
- Samengevat ...................................................................................................................... 22
- Visies op leren ................................................................................................................... 23
o Piaget ........................................................................................................................... 23
o Jonassen ....................................................................................................................... 23
o Vygotsky ....................................................................................................................... 23
o Kolb .............................................................................................................................. 23
- Visies op instructie P204 .................................................................................................... 24
o Scaffolding .................................................................................................................... 24
o Samenwerkend leren ..................................................................................................... 24
o Peer tutoring ................................................................................................................. 24
o Student tutoring ............................................................................................................ 24
4. Samenvattend ...................................................................................................................... 24
5. Oefeningen P222 .................................................................................................................. 24
DEEL3: Curriculum: Het leerplan = van lerensbelang P230 .............................................................25
1. Inleiding ............................................................................................................................... 25
2. ‘Het curriculum’ P237 ........................................................................................................... 25
- Theoretische visies: wat is een ‘curriculum’? ...................................................................... 25
- Van leRensbelang .............................................................................................................. 26
o Kliebard ........................................................................................................................ 26
o Curriculumordening P247 .............................................................................................. 28
3. Onderwijsdoelen................................................................................................................... 28
- Conceptuele jungle (inleiding) P250.................................................................................... 28
4. Curriculumontwikkeling ........................................................................................................ 30
- Op MACROniveau P255 ..................................................................................................... 30
o 16 sleutelcompetenties ................................................................................................. 30
o Kwalificatieniveaus ....................................................................................................... 30
- Op MESOniveau P263 ........................................................................................................ 31
o Leerplandoel ................................................................................................................. 31
- Op MICROniveau ............................................................................................................... 31
- Spanning tussen macro-meso-micro .................................................................................. 31
- Hidden curriculum............................................................................................................. 32
§ Nulcurriculum ............................................................................................................... 32
§ Ongeschreven curriculum.............................................................................................. 32
§ Hidden curriculum ........................................................................................................ 32
5. Formuleren onderwijsdoelen: taxonomieën............................................................................ 32
- Didactische balans = constructive alignment ...................................................................... 32
- Taxonomie Bloom .............................................................................................................. 33
o 4 types inhoudscategorieën ........................................................................................... 34
6. Kritische visies op doelstellingen ........................................................................................... 34
7. Oefeningen P285 .................................................................................................................. 34
DEEL 4: Evaluatie: Evalueren kun je leren P292..............................................................................35
1. Wat is evalueren? P297 ......................................................................................................... 35
2
,Krachtige leeromgevingen
2. Dimensies in evaluaties P302 ................................................................................................ 36
- Agregatieniveaus ............................................................................................................... 36
• Criterium-gerichte evaluatie .......................................................................................... 36
• Normgerichte evaluatie ................................................................................................. 36
• Zelfgerichte evaluatie .................................................................................................... 36
§ Referentiekader onderwijskwaliteit ................................................................................ 36
§ CIPO-model .................................................................................................................. 36
§ Doorlichting .................................................................................................................. 37
§ Centrale toetsen (gastles) (CT) ....................................................................................... 37
- Functie van evalueren? ...................................................................................................... 41
o Formatieve evaluatie vs summatieve evaluatie ............................................................... 41
- Wie voert evaluatie uit? ...................................................................................................... 41
o Wie doet wat op welk niveau met welke functie? ............................................................. 42
- Op welke leerdoelen richt evaluatie zich? ........................................................................... 43
- Wanneer evalueren? .......................................................................................................... 44
o Voor .............................................................................................................................. 44
o Tijdens .......................................................................................................................... 44
o Na ................................................................................................................................ 44
- Welke technieken om te evalueren? ................................................................................... 44
o Rubrics ......................................................................................................................... 44
o Performance evaluation................................................................................................. 44
o Toetsmatrijs .................................................................................................................. 44
o Kwaliteitseisen .............................................................................................................. 44
3. Kritische reflecties ................................................................................................................ 45
- Kirkpatrick ....................................................................................................................... 45
DEEL 5: Diversiteit: Iedereen anders? Diversiteit en inclusie P388 .................................................46
Diversiteit: what’s in a name? ......................................................................................................... 46
o Centrale uitgangspunt ....................................................................................................... 46
o Ijsbergmetafoor Schrienemachers ..................................................................................... 46
o Silverman .......................................................................................................................... 46
- Diversiteit en leraren P390 ................................................................................................. 46
o Beliefs .......................................................................................................................... 46
o Garmon ........................................................................................................................ 46
- Diversiteit en instructie ...................................................................................................... 47
o Coleman rapport ........................................................................................................... 47
- Differentiatie ..................................................................................................................... 47
o Externe differentiatie ..................................................................................................... 47
o Interne differentiatie ...................................................................................................... 48
- Diversiteit in Vlaams onderwijs........................................................................................... 48
Uitdaging 1: sociaal-economische status (SES) en sociale ongelijkheid P412 ................................... 49
- Definitie SES...................................................................................................................... 49
- Theoretische verklaringen sociale ongelijkheid ................................................................... 49
o Genetisch-dificitmodel .................................................................................................. 49
o Onderwijsdeficitmodel .................................................................................................. 49
o Cultureel-deficit model.................................................................................................. 50
- Onderzoeksgegevens SES in Vlaanderen ............................................................................ 51
- SES-verschillen en instructie: GOK-decreten ...................................................................... 51
Uitdaging 2: armoede in het Vlaamse onderwijs .............................................................................. 51
- Severe material deprivation................................................................................................ 51
- Armoede op school............................................................................................................ 52
- Armoede in instructie (MACRO) .......................................................................................... 52
o Heckman-curve ............................................................................................................ 52
o Maximum-factuur .......................................................................................................... 52
3
,Krachtige leeromgevingen
- Armoede en instructie (MESO/MICRO)................................................................................ 52
Uitdaging 3: onderwijs en inclusie................................................................................................... 52
- Inclusief onderwijs: oplossing of probleem voor zorgleerlingen? .......................................... 52
- Leersteundecreet vs M-decreet .......................................................................................... 52
o De basis: apart buitengewoon onderwijs blijft bestaan .................................................... 53
o Lange weg naar inclusief onderwijs (Vlaanderen) ............................................................ 53
o Krijtlijnen nieuw leersteundecreet .................................................................................. 54
- Universal Design for Learning (UDL) .................................................................................... 54
- Redicodis .......................................................................................................................... 54
- Pak executieve functies aan ............................................................................................... 55
Uitdaging 4: sekse, gender en onderwijs ......................................................................................... 55
- Terminologische discussie ................................................................................................. 55
- Internationaal empirisch onderzoek over sekseverschillen .................................................. 55
- Gender, sekse en instructie................................................................................................ 56
§ Gender bias .................................................................................................................. 56
§ Genderbewust lesgeven ................................................................................................ 56
- Ontwikkelen van genderbewustzijn bij leraren ..................................................................... 56
- Aanpak gendergap ............................................................................................................. 57
Uitdaging 5: meertaligheid in het onderwijs ..................................................................................... 57
- Mythe van monolingualism ................................................................................................ 57
- Visies op taligheid.............................................................................................................. 57
§ Code swiching............................................................................................................... 57
§ Simultane meertaligheid ................................................................................................ 58
§ Successieve meertaligheid ............................................................................................ 58
§ Substractieve bilingualism ............................................................................................. 58
§ Additieve bilingualism.................................................................................................... 58
• Subordination ............................................................................................................... 58
• Equality......................................................................................................................... 58
• Dominance ................................................................................................................... 58
- Taalvaardigheid ................................................................................................................. 58
o BISC en CALP ................................................................................................................ 58
o Dubbele ijsbergtheorie Cummins ................................................................................... 59
- Taal als verklarende factor voor schoolprestaties ................................................................ 59
o Inzichten Cummins en onderzoek PISA........................................................................... 59
- Aanpak van meertaligheid: CLIL ......................................................................................... 59
o Cummins en CLIL .......................................................................................................... 60
- Functioneel meertaling leren in de klas (FML)...................................................................... 60
DEEL 6: Onderwijstechnologie: Digitalisering in het onderwijs P530 ...............................................61
1. Onderwijstechnologie: gemakkelijk gezegd ............................................................................ 61
2. Ontnuchterend: onderwijstechnologie (OT) ‘werkt niet’? ......................................................... 61
3. Onderwijstechnologie (OT) op MACROniveau ......................................................................... 62
- 21st century skills: digitale geletterdheid en Vlaamse onderwijsdoelen ................................ 62
- De ‘digitale sprong’ in Vlaamse onderwijs ........................................................................... 62
- Het DigiCompEdu-raamwerk ............................................................................................. 62
- Het MICTIVO-project.......................................................................................................... 63
- Tussentijdse conclusie ...................................................................................................... 63
4. MESOniveau: het belang van een veelzijdig ICT-beleid ............................................................ 63
- De rol van ICT-coördinatoren op een school........................................................................ 63
- Het uitwerken van een ICT-beleid op school........................................................................ 63
- Op het schoolniveau: mediawijsheid .................................................................................. 63
- Internationalisering: eTwinning project om samen te werken met andere klassen en scholen in
de EU ........................................................................................................................................ 63
4
,Krachtige leeromgevingen
5. MICROniveau: onderwijstechnologie in de klas....................................................................... 64
- Een selfie voor de individuele leraar .................................................................................... 64
- Technologie-implementatiemodellen (zie ook bijlage!) ........................................................ 64
o TPACK........................................................................................................................... 64
o Didactische balans als model bij onderwijstechnologische keuzes .................................. 65
o De vier E’s ..................................................................................................................... 65
o SAMR-model ................................................................................................................. 65
- Welke onderwijstechnologie voor welke onderwijsdoelen? – concrete tips P582 .................. 66
5
,Krachtige leeromgevingen
DEEL 1: Leren en instructie door een hedendaagse bril P35
1. Inleiding
- Basiscompetenties van de leraar
o Functioneel geheel 1: leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
§ Krachtige leeromgevingen realiseren
o FG 2: de leraar als opvoeder
o FG 3: de leraar als inhoudelijk expert
o FG 4: de leraar als organisator
o FG 5: de leraar als kwaliteitsontwikkelaar
o FG 6: de leraar als partner van ouders of verzorgers
o FG 7: de leraar als lid van een onderwijsteam
o FG 8: de leraar als partner van externen
o FG 9: de leraar als lid van de onderwijsgemeenschap
o FG 10: de leraar als cultuurparticipant
- Dus:
o Gekenmerkt door nadruk op actieve, leerlinggestuurde werkvormen
o Gericht op onderzoekend, probleemoplossend gedrag en samenwerkend leren,
o Zinvolle contexten voor de leerinhouden,
o Individualiserende leermiddelen en gepaste groeperingsvormen
o Leraar stimuleert, begeleidt en ondersteunt
o Zet leerlingen aan om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor dit leerproces
o Leerlingen gaan onderzoekend zelf leerinhouden ontdekken
o Op basis van aanwezige voorkennis, verwerken ze de aangeboden leerinhouden
en ontwikkelen zo kennis, vaardigheden en attitudes
o Actief leren steunt ook op samenwerkend leren
- Referentiekader (P46!)
o Micro: wie zijn de leerlingen in de klas? Motivatie? Richting?
o Meso: directie, aantal leerlingen/klas, schoolniveau
o Macro: leerdoelen, (Vlaamse) overheid, vb ‘peilingsproef 2e middelbaar’
6
, Krachtige leeromgevingen
- Lesdoelen/conclusies
o Inzicht in ‘kwaliteit’ onderwijs vraagt een complex referentiekader
o Referentiekader = ‘bril’ om actoren, processen en variabelen te onderscheiden
o Onderscheid micro-, meso- en macroniveau
o Kijk naar de onderzoeksevidentie
o En kies zelf voor een ‘onderzoekende houding’ bij wat werkt in ‘jouw’ onderwijs
o Concept map (P33)
2. JOHN HATTI over wat echt verschil maakt (P35)
- Auteur en prof.
- Boek: Visible Learning (2009): maximizing impact on learning
- Effect size:
o Is het significant of niet?
Maakt het echt een verschil of is het toeval?
o ES = hoe groot of opvallend is het verschil?
= d = aantal standaarddeviaties dat leerprestaties opschuift
o Vuistregel: d>.40, dan is effect ‘belangrijk’
- Meta-analyse:
o = studie die andere studies samenvat
o Voordeel: details vallen weg, toont wat werkt in grote groep
Nadeel: verlies van context
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VibeB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €19,99. Je zit daarna nergens aan vast.
