Samenvatting

Samenvatting Vrijheid, Burgerschap, Democratie

0 keer verkocht

Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)

!Dit document bevat GEEN samenvatting van het handboek, enkel de lessen zelf! De laatste les, burgerschap en religie, is niet volledig Mogelijks staan er typfouten in

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 61 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 24 januari 2025
Aantal pagina's 61
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

vrijheid
burgerschap
democratie
3de bachelor
korfvak
populisme
technocratie
migratierecht
opvattingen van vrijheid
isaiah berlin
ua
universiteit antwerpen
eu

Opvattingen van vrijheid
Politieke dieren
 Aristoteles
o Griekse filosoog
o Verwoordt als eerste kort en bondig uitgangspunt van alle politieke filosofie
 Vertrekt vanuit de gedachte dat mensen politieke dieren zijn
 Of politiek levend wezen
o Verschil tussen mensen en andere levende wezens
 Verschil tussen sociaal en politiek
o Mensen zijn sociale dieren
 Mensen zijn geen solitaire wezens
 Zijn aangewezen op samenleven met andere soortgenoten om te kunnen
(over)leven
o Mensen zijn die sociale dieren, anders dan andere sociale dieren
 Organiseren het sociale leven politiek
DE politieke en HET politieke
 De politiek
o Geheel van wetten, instellingen, … die afgesproken worden om het samenleven vlot
te laten lopen
o “All but anarchists believe that we need some sort of stable political framework to
regulate social and economic life, along with various political institutions – such as a
bureaucracy, legal system and courts, a police force and army – to formulate and
implement the necessary regulations. At a bare minimum, this framework will seek
to preserve our bodies and property from physical harm by others and provide clear
and reasonable stable conditions for all the various forms of social interactions
that most individuals find to some degree unavoidable – be it travelling on the
roads, buying and selling goods and labour, or marriage and co-habitation. (…) few
doubt that in a society of any complexity we require at least these elements and
that only a political community with properties similar to those we now associate
with a state is going to provide them.”
 Het politieke
o Onderdeel van die politiek
o Politieke interactie tussen mensen
 Meer specifiek over dat aspect waar aristoteles het over had
 -> inzet = legitimatie van de politiek
o Welke doelen moet de politieke organisatie van een samenleving primair beogen?
o Wat moet bij de politieke organisatie van een samenleving primair beschermd
worden als een fundamenteel goed of een onaantastbare waarde?
 Stabiliteit, veiligheid, (rechts)zekerheid, cohesie van de sociale
gemeenschap, …
o Welke staatsvorm is geschikt, of totaal ongeschikt, om die doelen te bereiken en die
waarden te beschermen?
 Welke manier om dergelijke afspraken te maken is de beste?
 Leiding toevertrouwen aan persoon die daar het beste past
 Aristoteles onderscheidt staatsvormen die op het gemeenschappelijke
belang gericht zijn
 Monarchie, aristocratie en burgerlijke constitutie
 Van staatsvormen die gericht zijn op eigenbelang
 Tirannie, oligarche, democratie
Vrijheid

,  Sinds ontstaan van de Griekse stadstaten geldt de vrijheid van mensen als een van de
fundamentele waarden
 De eigenlijke bestaansrede van het politieke
o Volgens aristoteles
 Waarom zijn mensen politieke dieren?
o = omdat we vrije wezens zijn
o Staten die mensen van vrijheid beroven perverteren het politieke en de politiek
 Miskennen mens als zôon politikon
 De Griekse polis
o Vrijheidscultus
o Vrij omdat en voor zover zij hun samenleving zelf als burgers politiek organiseerden
 Andere volkeren als gemeenschappen van slaven die leefden onder juk van
tirannen
o Harmodius en Aristogeidon = stichter van de polis
 Samenleven van de Atheners
 Doders van tiran Hipparchus
 Kant
o Eeuw van de Verlichting
o Speelt belangrijke rol in een tijd waar mensen politieke regimes beginnen te
ondernemen
o Connectie tussen idee van vrijheid dat op spel staat tijdens periode van revolutie
o Vrijheid = enige oorspronkelijke recht van een mens voor zover hij mens is
 Vormt hoeksteen van zijn politieke filosofie
o Vrijheid = kern van menselijke waardigheid
 Mensen nooit louter als middel maar ook als doel op zich beschouwen
 Fundament voor Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
 Ijkpunt voor beoordeling van deugdelijkheid van politieke regimes
Wat houdt vrijheid in?
 Vraag of x vrijheid garandeert = een van de belangrijkste issues in debatten over de vraag of x
een goede manier is om een samenleving te organiseren
 Naar wat verwijzen we precies als we verwijzen naar vrijheid?
o Meningsverschillen van filosofen
o Vrijheid heeft geen vaste inhoud --> niet mogelijk om definite te geven
 Een essentially contested concept
o Walter Bryce Gallie
o Concepten waarvan het juiste gebruik onvermijdelijk perfectly genuine but endless
disputes op gang brengt tussen gebruikers van concept
 Perfectly genuine
 Argumenten die in die disputen door deelnemers gebruikt worden
om optvatting te verdedigen = plausibel, perfect respectabel,
rationeel
 Endless
 Die disputen zullen nooit leiden tot afluistende definitie
 Die op instemming van iedereen kan rekenen
o Vrijheid is een idee waar verschillende opvattingen over bestaan
o Al deze opvattingen zijn perfect mogelijk te verdedigen
o = discussie is endless
o Vaststelling: verschillende opvattingen over vrijheid gaan rond
 Politiek gezien belangrijke term
 Er wordt dus geen definitie gegeven
o Bestuderen van 2 opvattingen en tegenover elkaar plaatsen

, o Liberale opvatting van vrijheid (Isaiah Berlin)
o Republikeinse opvatting van vrijheid (Philip Pettit)
o -> impliceren 2 verschillende antwoorden
 Hoe samenleven van mensen politiek georganiseerd moet worden
 Belang van democratisch georganiseerde samenleving
Isaiah Berlin en de liberale opvatting van vrijheid
 Situering
o Isaiah Berlin
 Familie heeft zelf ondervonden wat het betekent onder een communistisch
regime
 Westerse vrijheid = valse vrijheid
 Ware vrijheid te vinden in
 Vrijheid is centrale thema van filosofie Berlin
 Belangrijkste tekst over vrijheid = neerslag van inaugurale lezing van de
Chichele leerstoel sociale en politieke filosofie aan Oxford University
 -> Two Concepts of Liberty
 Heeft zeer veel invloed gehad op debatten over politieke vrijheid in 2de helft
20ste eeuw
o Negatieve vrijheid en postieve vrijheid
 Burgers van politiek georganiseerde samenleving moeten ruimte hebben om
eigen zin-en betekenisvol leven uit te bouwen
 Negatieve vrijheid = liberale vrijheid
 Postieve vrijheid = vrijheidsconcept dat je ziet in de oostblok landen
 Je bent vrij als je je leven als arbeider doorbrengt
 In samenleving met positieve vrijheid kan die ruimte beroofd worden
 Veroordeeld worden tot mensonwaardig bestaan
 -> Negatieve vrijheid heeft een positieve connotatie en omgekeerd
o Two concepts of Liberty
 Tijdsdocument
 Draagt sporen van klimaat koude oorlog tussen communistische
regimes van Oostblok en 'vrije Westen'
 Wil retoriek doorprikken waarmee de totale beheersing van en controle over
individuele en maatschappelijke leven van mensen wordt verdedigd als
bevrijding van de mens
 Vooral in Sovjet-Unie
 Hier staat positieve vrijheid achter
 Enige ware liberale concept van vrijheid in ere herstellen
 Geen traktaat over en geen apologie van liberalisme
 Duidelijk dat Berlin negatieve vrijheid beschouwt als kern van
liberale vrijheidsopvatting
 Beroept zich op andere liberale denkers
 Negatieve vrijheid
o “Gewoonlijk wordt gezegd dat ik vrij ben in die mate waarin geen mens of instantie
van mensen zich met mijn handelen bemoeit. Zo is politieke vrijheid eenvoudigweg
het gebied waarbinnen iemand, ongehinderd door anderen, handelend kan
optreden. Indien anderen mij verhinderen iets te doen wat ik anders wel zou kunnen
doen, ben ik in die mate onvrij; en als dit gebied door andere mensen tot beneden
een bepaald minimum wordt beperkt, kan ik worden beschreven als iemand die aan
dwang blootstaat of wellicht tot slaaf wordt gemaakt.”
o Politieke vrijheid: de mogelijkheid om te doen wat men wil doen
 Bemoeienis en afwezigheid van bemoeienis

,  Politieke vrijheid = leven in een politieke samenleving waarin je kan doen
wat je wil
 Waarin je verschillende keuzes hebt
 Vrijheid die verband houdt met het feit dat andere mensen mij niet
weerhouden te kiezen wat ik wil
 Politieke vrijheid = negatieve vrijheid
 Afwezigheid van bemoeienis
 NON-interference
o Politieke onvrijheid: bemoeienis, dwang en onderdrukking
 In politieke vrijheid ligt nadruk op negatieve
 Wat afwezig moet zijn om te kunnen spreken van vrijheid
 Geen bemoeienis, geen inmening van anderen/instanties
 Wanneer je niet instaat bent om iets te doen, ben je in die mate ook onvrij
 Onvrijheid ontstaat door actieve inmenging van andere mensen in mijn leven
 Hoe ruimer het gebied van niet-inmenging, des te groter mijn
vrijheid
 Politieke vrijheid = negatieve vrijheid = "een vrijheid van; de afwezigheid van
inmenging"
 Als andere mensen zich in mijn zaken mengen ben ik onvrij -> dwang en
onderdrukking
 Dwang = doelbewuste tussenkomst van andere mensen in gebied
waar ik in andere gevallen zou kunnen handelen
 Als je een bepaald doel niet kan bereiken is er nog geen gebrek aan
politieke vrijheid
 Negatieve vrijheid en vrijheidsbegrenzing
o Omdat we samenleven met anderen kunnen we nooit in absolute zin vrij zijn
o Houdt liberale vrijheid in dat je maximale vrijheid hebt als je absoluut vrij bent van
andere mensen, zonder dat mensen zich bemoeien, zonder met andere mensen
rekening te houden?
o Waar ligt de grens van vrijheid voor de liberale traditie?
o Absolute vrijheid is onmogelijk
 Probleemstelling
 Mensen zijn op grote schaal afhankelijk van elkaar
 Niemands handelen is volstrekt persoonlijk
 Zal altijd invloed hebben op anderen
o Inperking van negatieve vrijheid en het schadebeginsel
 Nood aan compromis vormen
 Geen duidelijkheid wat deze compromis is
 Mill: geen schade toebrengen aan andere
 Vrijheidsbeoefening mag niet beperkt worden, tenzij dat deze
beoefening schade toebrengt aan andere mensen die ook hun
vrijheid beoefenen
 Wanneer berokkenen we dan schade aan anderen?
 Negatieve vrijheid en grenzen aan de vrijheidsbegrenzing
o Negatieve vrijheid is niet absoluut maar begrensd
o Waar eindigt de macht of vermogen van anderen om zich te bemoeien met mijn
vrijheid?
o Waar zouden de grenzen moet komen waarin ik mij veilig kan voelen en mijn vrijheid
kan beoefenen?
o De grenzen van politieke macht
 Welke grenzen moet die vrijheidsbegrenzing zelf respecteren?
 Als iemand mij dwingt om iets te doen, dan ben ik niet vrij

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.