Yasmine El Fadil – 2019-2020
Digitaal mediagebruik
Inhoudstafel:
Inleiding
DEEL I: Algemene kaders
o Hoofdstuk 1: Media en digitale technologieën
Digitale omgeving
Nieuwe en oude media
Digitale media
Infrastructuren en platformen
Technologie en samenleving
o Hoofdstuk 2: De informatiesamenleving
Nieuwe samenleving?
Genetwerkte economie en globalisering
Theorieën van informatiesamenleving
Geschiedenis van informatietechnologieën
Evolutie van netwerken
Toekomst van informatiesamenleving
o Platformsamenleving (staat niet in HB, maar wel kennen)
DEEL II: Transformaties
o Hoofdstuk 3 (cultureel): Culturen en identiteiten
Digitale sociale omgeving
Sociale media
Media en identiteit
Gemeenschap of publiek?
Reputatie en invloed
Kritiek op digitale sociale omvang
o Hoofdstuk 4 (sociaal): Van samenwerking naar waarde
Collaboratieve media
Dilemma van participatie
Vrije software en P2P
Open innovatie
Economische waarde van samenwerking
o Hoofdstuk 5 (politiek): Publieke sfeer en macht
Van toeschouwers naar actief publiek
Journalistiek en publieke sfeer
Politiek en democratie
Sociale bewegingen
Surveillance en controle
Informatie en burgerschap
o Hoofdstuk 6 (economisch): Werk en economie
Opkomst digitaal kapitalisme
Economische modellen en actoren
Digitale arbeid en onzekerheid
Immateriële productie: merken en financiële markten
Globale ongelijkheden en ontwikkeling
Besluit
1
, Yasmine El Fadil – 2019-2020
Les 1:
Inleiding
Vb van de evolutie van digitaal mediagebruik:
TiVo -> hardware, videorecorder (1999-2009)
- Verwacht: massieve ad-skipping waardoor er financieringsproblemen konden
ontstaan aangezien er minder eye-balls zouden zijn, reclame zou daardoor minder
verkocht worden en het zou het einde zijn van de ‘advertising-supported televisie’,
minder belang van mainstream tv daardoor.
=>Revolutionise television
- Echte situatie: TiVo had meer succes in hogere inkomsten groepen, weinig mensen
gebruikten het en skippen maar de helft van reclame, nieuwe technieken om ad
viewing te versterken, vaak namen mensen de prime time programma’s op -> ‘hit-
saving machine’.
=>Conserve television
“Just because technology enables people to do something does not mean they will”
Ad blocking cultuur is steeds meer aan het stijgen de laatste jaren, waardoor alternatieve
mogelijkheden gezocht moeten worden: Netflix, Disney +… -> d.m.v. een abonnement.
Digitale media = nieuwe media = als gevolg van technologische convergentie (3
perspectieven):
- Artefacten: toestellen die ons vermogen om te communiceren mogelijk maken of
uitbreiden, materiële objecten en hun mogelijkheden.
Vb: reclame niet meer kunnen doorspoelen, Facebook-groepen (wie toegang heeft)
en iPhone met wifi.
- Praktijken: hoe mensen deze technologie gebruiken, of ze het gebruiken voor wat
het oorspronkelijk bedoeld werd. De communicatieactiviteiten die we bezitten om
deze toestellen (artefacten) te gebruiken.
Vb: Hackers community.
- Socio-economische omkadering: wetten/beleid rond een technologie, hoe maken
bedrijven daar een business van?
Vb: Fb & fake news -> helpt voor clicks en is dus € - meer aandacht = meer winst,
GDPR
Een voorbeeld van deze 3 principes, is het downloaden van illegale muziek en/of
series/films:
- Artefacten: MP4 ->geluid dat in het klein opgeslagen wordt op computer was de tijd
van smal banden met weinig data
- Praktijken: Torrentz ->Muziek, series dat in je computer staan op een illegale manier
uitwisselen. Consumenten hadden daar vroeger nood aan en daardoor ontstond er
een bloeiend praktijk van download. GOT was vroeger enkel in de VS te zien
2
, Yasmine El Fadil – 2019-2020
bijvoorbeeld. Nu gebeurt het veel minder door platformen zoals Netflix of Amazon
Prime.
- Socio-economische omkadering: Er was veel verlies aangezien mensen het gratis
konden downloaden, waardoor een regulatie plaatsvond in de VS.
Les 2
Mutual shaping: de technologie vormt de samenleving en omgekeerd, de gebruikers zorgen
voor een ontwikkeling van de technologie en omgekeerd.
=>Er is dus een wederzijds afhankelijkheid tussen digitale media en de samenleving.
- Digitale media beïnvloedt alledaagse leven
Vb: Smartphone: nu kunnen we elkaar voortdurend en overal bereiken.
- Alledaagse leven verandert digitale media
Vb: SMS: was niet oorspronkelijk bedoeld om dat op grote schaal te gebruiken. Het
stond op de GSM standaard en werd gebruikt door jongeren om goedkoop te
communiceren, aangezien het op dat moment nog gratis was. De oorspronkelijke
bedoeling van de GSM-standaard was om mensen te laten bellen met elkaar,
telecoms hebben daarna pas begrepen dat SMS gebruikt werd. Nu worden SMS vaker
gebruikt dat bellen.
- Geen formele relatie tussen innovatie en verspreiding
- Cruciale rol van socio-demografische en culturele factoren
- Technologische innovatie noodzakelijk maar geen voldoende voorwaarde voor
geslaafde technologische invoering
- Technologie is onderhandelbaar -> er is geen eindgebruiker, want het product is
nooit echt af. De consument helpt om het product elke keer te verbeteren.
Boom visie:
->Digital sublime= alles is prefect (Mosco)
->Zien het internet als iets dat zal zorgen voor een betere democratie, global village…
->Ervan uitgaan dat technologieën hun sociale en materiële realiteit overstijgen. Technologie
is de drager van de democratie, gerechtigheid en economische overvloed. Individuen kunnen
de stijfheid van bureaucratische en industriële samenlevingen overwinnen. Nieuwe
mogelijkheden bieden voor participatie en actief vormgeven van publieke en productieve
leven. (Mythe)
Kritiek op Mythe: Er moet grondig gekeken worden naar culturele, politieke en materiële
karakteristieken van digitale media.
Vb: “Death of distance will shift power downward, to the individual. It will both reinforce
democracy and transform it….informing the citizin…governments will become more aware of
what their citizens think of their policies…reducing lobby costs…political representation will
become a convenience, rather than a necessity…” (1995)
Doom visie:
->Technologie gaat enkel de donkere kant van de mensen aanspreken.
3
, Yasmine El Fadil – 2019-2020
Vb: Arabische lente -> onrust dat in Tunesië begon, omdat mensen het beu waren van het
regime en er werd gezegd dat de opstanden en de bewegingen door sociale media ontstaan
zijn.
=>Nood aan een genuanceerde visie tussen het boom en doom.
Complexe relatie: digitale media hebben transformerende kracht, maar kunnen
tegelijk bestaande sociale en economische ongelijkheden bestendigen of zelfs
versterken
Risico: verspreiding en alomtegenwoordigheid van digitale media in dagelijkse leven
maakt hen vaak onzichtbaar, waarbij we hun aanwezigheid en rol uit oog verliezen
o Voorbijgaan aan alledaagse interpretatie en ervaring van digitale media, al te
vaak in historisch vacuum
Dynamische relatie tussen digitale media en sociale verandering
o Aangeduid als “informatiesamenleving”: vorm van sociale en economische
organisatie gebaseerd op productie, manipulatie en distributie van informatie
o Diepgaande allesomvattende verandering van hedendaagse samenlevingen
o Om te begrijpen is nodig om centrale rol van digitale technologieën in alle
sferen van sociale, politieke en economische leven te bestuderen, ubiquiteit
Deel I – Algemene kaders
1. Hoofstuk 1: Media en digitale technologieën (Boek p.3-19)
1.Digitale omgeving
Alomtegenwoordigheid en doordringendheid van digitale media. ‘Media lives’ (Deuze) =
digitale verbindingen worden als vanzelfsprekend ervaren, proliferatie van media in alle
aspecten van het dagelijkse leven, we merken enkel dat het weg is als we niet meer
geconnecteerd zijn en dat is voor ons stressvol. Vb: als je opeens geen netwerk hebt onder
een tunnel.
=>Daarom zegt Deuze dat wij in media leven, i.p.v. met media. Vb: vroeger was er 1 tv in het
huis, in de woonkamer, en daar moest je heen om dan tv te kijken, maar nu wordt alles
kleiner en je kan tv ook gewoon op uw gsm kijken. Het is alsof digitale media ons overal
volgt.
Deuze vermeldt ook dat men moeilijk weg kan lopen van media, want als we niet mee zijn
met bepaalde dingen heeft het gevolgen voor ons sociaal leven. Het voelt aan als een
verplichting.
EX!: citatie kunnen uitleggen “The key challenge of communication and media studies in the
21st century is, or will be, the disappearance of media.”
4