Samenvatting

SAMENVATTING toxicologie

0 keer verkocht

Vak
Algemene toxicologie

Instelling
Universiteit Gent (UGent)

deze samenvatting bevat: - inhoud cursus gecombineerd met inhoud slides en nota's van de les (samengevoegd in chronologische volgorde) - inhoud hoofdstuk 1,2,3 en 5 (hoofdstuk 4: gassen (zeer klein deel)) studeerde ik via de slides - met deze samenvatting behaalde ik 15/20

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 107 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 24 februari 2025
Aantal pagina's 107
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

€20,49

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

ALGEMENE TOXICOLOGIE
HOOFDSTUK 1: INLEIDING

Toxicologie is de wetenschap die gericht is op de studie van interactie van potentieel schadelijke stoffen met
levende organismen. Einddoel= risico van blootstelling aan lichaamsvreemde (exogene) stoffen voor de
gezondheid en het milieu te beperken! Dit door middel van experimenteel onderzoek waar er
grenswaarden/limieten worden bepaald die correleren met dosissen en concentraties die geen schade zullen
aanbrengen. Die grenswaarde is specifiek voor elke stof en is afh van de duur en wijze van blootstelling en van
het onderzochte organisme. Een bep drempel moet dus overschreden worden voor er toxiciteit zal voordoen.

Humane toxicologie is het onderzoek naar de relatie tussen dosering en werking van potentieel schadelijke
stoffen bij de mens + het vastleggen van die grenswaarden.

 Klinische toxicologie
 Arbeidstoxicologie, bv de blootstelling aan zware metalen
 Voedingstoxicologie, bv aantal stoffen die met betrekken van voeding verschillende effecten kunnen
geven
 Forensische toxicologie waarbij er gehandeld moet worden in vraag van het gerecht, bv bij
verkeersongevallen etc…

Opm: milieu toxicologie: valt niet onder de normen van de humane toxicologie: hier wordt gekeken nr de
interactie van potentieel schadelijke stoffen en het gehele ecosysteem. Bv kijken nr waterlopen om te zien waar
er meer gebruik is en waar minder.

Analytische toxicologie is het toepassen van chemisch analytische technieken voor de kwalitatieve identificatie
en de kwantitatieve bepaling van (voor levende organismen) potentieel schadelijke stoffen.

 zeer grote rol in de forensische toxicologie: zorgt voor een ontegensprekelijke identificatie van een
bepaalde chemische stof in voldoende hoge conc die een bep effect veroorzaakt, zoals dood. De
procedures zijn bij wet vastgelegd en zijn verplicht gevolgd te worden.
 Ook belangrijk in de klinische toxicologie: TDM: therapeutic drug monitoring: opvolging van de gm
concentratie = geneesmiddelendosering optimaliseren om een conc te bekomen die effectief is zonder
toxiciteit te induceren. Wordt vnl toegepast op gm waarbij er geen goed verband is tussen de dosering
en concentratie => die grote intra en interindividuele verschillen kennen, een zelfde dosering kan
verschillende effecten geven bij verschillende personen. Er moet een goed verband kunnen gelegd
worden tussen de concentratie (in het bloed, plasma, …) en het effect.dat betekent dat we door de
concentratie te bepalen via analytische technieken, we zo het effect kunnen voorspellen. En zo de
concentratie kunnen aanpassen indien deze te laag is (= gm is onder gedoseerd) met een substitutie
therapie.
 TDM: is belangrijk voor de compliance monitoring: oncologische middelen (de anti kanker gm): dit zijn
pot levensreddende medicatie toch is de compliantie van deze middelen slecht door de bijwerkingen
van deze medicatie. Men voelt zich slechter dan dat ze de medicatie niet innemen + tyspich bij
antikanker medicatie is dat deze ook pas later werken. Antibiotica: er moet een bepaalde concentratie
bereikt worden om de bacterie te doden maar ook niet te veel! Kent een nauwe therapeutische index.
Conc te laag? Dat werkt resistentie in de hand omwille van het feit dat de kiemen blootgesteld worden
aan een te lage conc die niet afdodend is. Drug holidays: enkele dagen het gm nemen en enkele niet:
kan resistentie in de hand werken. Immunosuppressiva: levenslang nemen, bij transplantaties:
voldoende hoge conc maar ook niet te hoog want nauwe TI, als te hoog kunnen te sterk immuunsysteem
onderdrukken en zijn patiënten vatbaar voor infecties ➔ voor deze GMn is er een welbepaalde range
waarin we onze GMn conc willen zien

1

,  Door te meten kunnen we direct zien of we id juiste range zitten , zonder te wachten op evenutele
toxiciteit of effectiviteit
 Er w gm conc gemeten er is van belang dat er een verband is tussen die conc en het effect. Ook toegepast
als er niet goed kan voorspeld w wat de gm conc zal zijn: bv bij trials , dit is het geval bij heel veel gm,
verschillen in farmacokinetiek in absorptie of wanneer een genetische polymorfisme zijn
 Polymorfisme: wanneer er variaties zijn in de gen sequentie die er voor zorgt dat er een bep enz actiever
zal zijn bij andere personen , gevolg: gm worden anders afgesproken bij verschillende mensen waardoor
het gm soms bij bep mensen minder zal werken dan bij anderen
 Anti hypertensiva: hier heeft tdm geen nut, het effect wordt hier gemeten door een bloeddruk meting
uit te voeren, maar toch w er een soort tdm toegepast bv bij de zogenaamde antihypertensiva
resistentie, er blijkt dat er een groot deel van die patiënten eig zijn medicatie niet neemt waardoor het
logisch is dat deze patiënten resistent zijn, hier zitten we dan eerder in de compliance monitoring

Paracelsus: elke substantie is potentieel toxisch => the dose makes the poison: bv: water = potentieel toxisch: te
veel kan een water intoxicatie geven als gevolg van een verstoring van de ionenhuishouding, waterzout = ook
potentieel toxisch (nacl) => SANDA DIA, een van de voornaamste doodsoorzaken was dat er te veel zout inname
was.

Mathieu Orfila: de vaker van de moderne gerechtelijke toxicologie en werd vnl bekend door de zaak Marie
Lafarge, de eerste zaak waarbij toxicologisch bewijsmateriaal doorslaggevend was. Geschiedenis van de
analytische toxicologie: Mathieu Orfila scheef de basis werken van de toxicologie. Hij is bekend geworden in een
van de eerste gemediatiseerde moordzaak waarbij de toxicologie werd toegepast. De zaak van Marie Lafarge: zij
was iemand die een groot deel opzoek was naar een welgestelde man, een nonkel had een afspraak geregeld
met iemand die zich voordeed als een zeer welgestelde man met een groot paleis, marie vond die niet perse de
sympathiekste maar ze verloofden, erna gingen ze naar zijn domein. Het bleek een redelijk domein te zijn maar
was volledig vervallen: maw het was een mistrouw. Ze was niet gelukkig en sloot zich op en hadden veel ruzie.
Meneer Lafarge waarmee ze getrouw was probeerde het goed te maken, hij had goede ideeën, hij ging naar
Parijs gaan opzoek naar investeerders. Zij bleef achter en stuurde een cake naar haar man in Parijs. Hij werd ziek
en moest naar huis komen, hij werd slechter en slechter ondanks dat zij eig goed probeerde te zorgen voor hem.
Nichtje zag dat marie poeder in een tas deed en nichtje had er vragen bij. Finaal overleed die man. Later bleek
dat marie naar de apotheek ging voor arsenicum (ratten vergif) voor de vele ratten, maar de ratten bleven leven
en de man was dood. Genoeg redenen om dit misschien verder te onderzoeken. Voor de mens was overleden
was er een maaginhoud genomen. Er werd gerechtelijk onderzoek gestart. Marie had een advocaat die bevriend
was met mathieu orfilla: de test die werd uitgevoerd was geen goede volgens hen., de man stelde een beter
voor: de marsh test. Die test bleek negatief. De tas met residu bleek wel positief te zijn. Toen mathieu (toxicoloog)
de test zelf uitvoerde, bleek een dag na de test, de analyse positief te zijn.

 de man was geintoxiceerd met arsenicum, de vrouw werd veroordeeld. Door de getuigenis vd toxicoloog
die ingeschakeld was door advocaat, is de client dus veroordeeld geworden.
 eerste toepassing v toxicologie in een gerechtelijke zaak.

TOXICOLOGISCHE RELEVANTE MATRICES

BLOED:
- meest relevante matrix: vroeger werd heel veel colorimetrische getest en met bloed was dit niet zo
handig, vandaar dat uit klinische context: plasma of serum de voornaamste matrices zullen zijn
- meestal direct link tussen een conc van een gm of drug en het uitgelokte farmacodynamisch effect ,
uitzondering: middelen die aanleiding geven tot tolerantie door chronisch gebruik, bv slaapmiddelen
(benzo’s) conc kan heel hoog zijn terwijl effect uitblijft ➔ belang van TDM om de compliance na te gaan
- onomstootbaar bewijsmateriaal

2

, - nadeel: vaak medisch personeel nodig ➔ opl vingerprik
- in toxicologisch onderzoek: serum of plasma:
 plasma: bloed afnemen met een anticoagulans (zorgen dat bloed niet stolt) : zoals: EDTA, heparine,
natriumfluoride…
 serum: SSSSSS , bloed laten Staan zodat het Stolt, de bovenstaande fractie is de serum, de
stollingsfactoren hebben deelgenomen aan het proces en zitten niet meer in het serum
- zowel oorspronkelijke comp als de metabolieten kunnen gezien worden ➔ hier uit kunnen verschillende
zaken afgeleid w
 Flunitazepam: zie je dikwijls niet terug, er moet gekeken worden nr nitroflunitazepam omwille van
afbraak
 vb: slaapmiddel diazepam: staal met veel diazepam en minder nordazepam (metaboliet): er kon afgeleid
w dat het ging over meer dan 1 tablet: het bleek dat een gevangene de leugendetector test wou
omzeilen door diazepam (kalmeringsmiddel) in te nemen: men zag op camerabeelden dat de man idd
meerdere tabletten in nam van valium = misselijkheid en duizeligheid
- bij de interpretatie moet rekening gehouden w met de tolerantie aangezien dit de resultaten kan
beinvloeden

BELANG VAN AFNAME PLAATS:
- post mortem onderzoek: we zijn geïnteresseerd in een conc die nog zo dicht mogelijk aansluit op de
conc voor het overlijden: op perifeer bloed werken (subclaviaal/femoraal)(grotere aders). Wanneer we
zouden werken op centraal (cardiaal) bloed zou er een risico zijn op postmortem redistributie: di een
verdeling van het gm na het overlijden nr de omliggende organen, op deze manier zou je een
overschatting kunnen krijgen.
 vb: een vliegtuig ongeval: waarbij het vrij lang duurde vooraleer de overledene teruggevonden werden:
bij iedereen werd een letale conc van chloroquine (preventie malaria: medicatie) conc gezien: dit wordt
opgeslagen in perifere weefstel (vet) , na de dood werd deze vrijgesteld in het bloed en zag men hele
hoge conc van dit bestanddeel in het bloed bij al die mensen, terug diffusie naar de bloedsomloop
 vb: cannabis/THC: lipofiel: w in belangrijke mate opgeslagen in de weefsles: zo kan men bij voormalige
chronische gebruikers die gestopt zijn nog steeds sporen vinden van gebruik door de weefseldistributie
(weken na stoppen)
 dit geldt voor middelen met een groot verdelings volume: zoals chloroquine en cannabis
- bij post mortem toxiciteit: kunnen we dus vals verhoogde conc zien enerzijds door de post-mortem
redistributie maar anderzijds kan dit ook het gevolg zijn van contaminatie van een staal waarbij
bacterien of schimmels zorgen voor de omzetting van gm nr hun metaboliet (nieuwe producten kunnen
zo gevormd worden), nog een ander vb is de novo synthese: dit kan gebeuren in een lijk in ontbinding
of bij een slecht bewaren staal: waarbij er nieuwe componenten gevormd worden: zoals: bv
ontbindinsamines → deze zullen een vals pos resultaat geven voor amfetamines omwille van
kruisreactiviteit; of alcohol kan ook worden gevormd door het vergistingsproces.
 Er dienen dus stalen genomen te worden in ideale omstandigheden

MICROSAMPLING:
- het nemen van kleine hoeveelheden bloed ➔ dried blood spots: eenvoudig deponeren van en
bloeddruppel, verkregen door een vingerprik op een filterpapier (vroeger met cappilairen glazen buisje)
 er moet op een gevoelige manier gekeken worden met geavanceerde apparatuur. 10µl bloed.
 Alternatief voor de klassieke afname van veneus bloed, hier wordt capillair bloed genomen
 Via deze techniek kunnen bij zeer veel mensen makkelijk bloed w afgenomen (voor een bep onderzoek),
eventueel via self-sampling: hierbij w de kitjes nr huis opgestuurd , men doet een vingerprik, en het kitje
w terug opgestuurd nr het labo: staalverzameling is hier dus minder het probleem, maar eerder de
analyse van de vele stalen + klinisch labo vaak niet optimaal ingericht om te werken met kleine stalen

3

,  Cfr: de hielprik: bloeddruppel op een kaartje gebracht (dbs) na geboorte waarbij gekeken wordt of er
behandelbare metabole afwijkingen zijn; aminozuren, hormonen, Vzen,… verhoudingen etc. bij vroeg
ingrijpen kn we gezondheidsschade vermijden; belangr bij baby’s!
 Microsampling relevant voor bv: studie bij adolescenten vanuit scholen, waarbij devices werden
uitgetest om te zien of het haalbaar is voor hen, relevant voor de grote epidemiologische studies of de
devices haalbaar zijn aangezien er dan duizenden mensen moeten gemonitord worden, ook in
ziekenhuize: waar er gekeken w nr kleine hoeveelheden bloed om bv alcohol abstinentie aan te tonen
door te kijken nr de alc merkerµ
 Microsampling toegepast in de :
o Toxicokinetiek, epidemiologie (grote bevolkingsonderzoek), omgevings en forensic tox (kijken
of er regionale verschillen zijn in de aanwezig zijn in een tox comp)
o Hierbij kan analyse gebeuren op: sporenelementen (bv: kobalt: slijtage van protheses → kobalt
komt in het bloed: de personen voelen dit zelf niet en zijn ook niet ziek, maar er wordt beter
vroegtijdig ingegrepen om intoxicatie van kobalt te vermijden), geneesmiddelen (bv:
antikanker gm waarbij er thuisuit wordt opgevolgd, ook kijken of er variaties zijn in
concentraties wanneer er thuis vs op ziekenhuis wordt gezien → ziekenhuis is een moment
opnamen → regelmatig sampling doen: inzicht in de variabiliteit en ook inzicht waarom het bij
pers a stabiel is en bij pers b niet), drugs (gesuperviseerde afname, niet van thuis uit aangezien
er mss iemand ander die sws neg zou testen bloed zou kunnen geven),
omgevingscontaminanten (inzage krijgen in de contaminaties die er aanwezig zijn in bepaalde
regio’s of ook bij dieren) en toxines
 Blijft veld in ontwikkeling maar bied een groot potentieel! => drugs en driving!
- Microsampling in kader van tournee minerale! Dit voor de mensen met een chronisch alcohol probleem
die abstinentie dienen aan te tonen voor in aanmerking te komen voor een lever transplantatie:
 Altijd in februari
 Inzage krijgen in de alc merker: PET: fosfatidylethanol: w gevormd door een reactie met
fosfatidylcholine (rbc-membraan) met ethanol → aangezien gelinkt met rbc blijft het veel langer
aantoonbaar dan de alc zelf
 Gaat een globaal beeld geven over het drink gedrag van personen
 Begin, midden en eind februari bloedstaal afnemen: logistiek heel complex om honderden mensen over
de vloer te krijgen in het ziekenhuis
 maar omwille van het feit dat er microsampling bestaat: konden we de mensen vragen om de sampling
thuis uit te voeren, die werden dan opgestuurd en werden bepalingen op gedaan
 zo kan er een algoritme afgeleid w aangezien de sampling bij vele mensen werd gedaan: er kan een 95%
interval w opgesteld van hoe de merker zou moeten dalen indien er abstinentie is (de blauw paarse
regio)
 eindigt die persoon op het rode punt: ligt boven het gebied en kan aangetoond worden dat die persoon
niet abstinent zijn

- Niet of bijna niet drinken: <20 ng/ml
- Sociale drinkers 20-200ng/ml
- Zware drinkers >200ng/ml → chronisch eccesief drinken: wat moet je hiervoor
doen? 1 pint/wijn/porto= 10g alc : 6 eenheden per dag op dagelijkse basis (= 6
pinten of 3 duvels)
- De staalname: ontsmetten, reinigen en prikken: 1e druppel w verwijdert aangezien er nog interstitieel
vocht aanwezig kan zijn. Vanaf de 2de druppel kan gesampled w: 10uL, w opgenomen door een VAMS
tip

VOORDELEN:

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.