College aantekeningen
Rechtseconomie: Aantekeningen
aantekeningen rechtseconomie vak Patrick van Cayseele, 1e master rechten/ERB
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 102 pagina's
Voorbeeld 4 van de 102 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Rechtseconomie1e 10 colleges online!
Inleiding
Rechtseconomie = economische analyse van het recht
o Ontstaan aan de Universiteit van Chicago dus veel micro-economie (Price theory)
o Kritiek: veronderstelt rationele economische agenten, maar niet iedereen is (even)
rationeel en rechtsregels moeten ook gelden voor ‘simpele’ individuen
Rationaliteit laat veel mogelijkheden open: veel additionele wetenschappen
nodig
Zuiver rationele economie laat veel oplossingen open, dus moet verfijnt
worden a.d.h.v. bv. psychologie, sociologie,.. (sterke invloed op behavior
economics)
o Micro-economie is geëvolueerd naar speltheorie
o Speltheorie en vooral ‘mechanism design’ houdt rekening met
Strategisch gedrag
Beperkte (asymmetrische) informatie
Bv. zwart werk waar fiscaliteit niets van weet
Beperkte (bounded) rationaliteit
Bv. agenten niet slim genoeg te handelen zoals wetgever het
voorschrijft
…
insteek: maakbaarheid van de maatschappij
Diegene die de wet, regel,.. ontwerp moet er rekening mee houden
dat hij tegenover agenten staat die zich gaan gedragen zoals zij het
willen
Bv. fiscaliteit: men vindt dat op bepaalde goederen belastingen
betaald moet worden -> mensen trachten eraan te ontsnappen
o Speltheoretische methodologie goed onder de knie hebben:
Speltheorie is een formeel en rigoureus denkkader
Maar op intro niveau is er geen differentiaal- en integraalrekening
Sluit nauwer aan bij logica
o Speltheorie houdt expliciet rekening met strategische gedrag van anderen en is
daardoor het ideale instrument om rechtsregel te toetsen
o Speltheorie is een algemeen geldend kader. Wordt ook wel multi-persoons-
beslissingstheorie genoemd en is als dusdanig een wetenschappelijke discipline op
zich
Economie = besliskunde -> optimaliseren, het beste kiezen
Ook biologen die a.d.h.v. speltheorie trachten verklaren waarom bepaalde
fractie van fauna/ flora in de biotoop voorkomt? Gaan in strategisch gedrag
met elkaar, met objectief om zoveel mogelijk van aardbol in beslag te nemen
Is economische wetenschap met concurrentie voor schaarse middelen
Wij: niet strikt economisch wel: implicaties voor juridisch kader
o Speltheorie is methodologische hofleverancier voor andere toegepaste domeinen en
tal van ontwikkelingen situeren zich daar maar zijn inspirerend voor law and
economics
Voorbeelden
, Oligopolietheorie en mededinging: voor de mededingingsregels
Contract theory: voor contractrecht
o Self-enforceable contract i.p.v. court enforceable
Indien smart contract, dan laat contract niet toe dat
iemand gaat afwijken van het afgesprokene -> self-
enforcement
Vanuit contract theory trachten optimale contracten
die zich afwikkelen zoals het voorzien was omdat
men juiste prikkels heeft
Strategisch management en micro-economische organisatietheorie:
voor incentief mechanismen, wat rechtsregels in feite zijn
o Bv. door verbod bepaalde actie te nemen
IP: speltheorie die voor octrooirecht optimale vormen van octrooien
hebben afgeleid
o Economics of innovation: voor IP
…
Toepassingsdomeinen zijn vooral rechtsregels geweest die zich situeren op
het vlak van:
Contract
Aansprakelijkheid
o Onrechtmatige daad: waar ligt aansprakelijkheid?
Mededinging
Milieu
o Coas-theorema: het maakt niet uit waar je de rechten op
vervuiling legt om te bepalen wat de uitkomst is
invariance theorem Coase
Bv. vervuiler krijgt alle rechten toegewezen om te
vervuilen -> deze gaat zoveel mogelijk van zijn recht
gebruik maken en dus alles vervuilen
Andere onderneming gaat proberen milieu-uitstoot
te verminderen: gaat bedrag betalen aan vervuiler
om uitstoot te verminderen omgekeerd van
principe ‘de vervuiler betaalt’
Bv. kopen nieuw elektronisch toestel, kleurencodes
naarmate energie verbruiken -> veel producenten
zijn gelimiteerd door ‘de vervuiler betaalt’ om hun
milieu-uitstoot voldoende laag te houden (ofwel
milieurechten kopen bij anderen die toestellen
produceren die veel minder uitstoten OF gamma van
producten moeten ze producten op markt brengen
waarbij gehele productie niet al te vervuilend is)
Of je nu rechten tot vervuiling bij vervuiler legt of
diegene die schade leidt uitkomst gaat hetzelfde
zijn m.b.t. de uitstoot
Niet m.b.t. inkomsten
er spelen veel speltheoretische aspecten: hoeveel
informatie? Hoe verloopt de onderhandeling?
, Hoeveel is verwijtbaar aan de ene fabriek of aan de
andere
Gaat veel verder dan vraag en aanbod
Arbeidsrelaties
o Ofwel raad van bestuur verantwoording en beloning geeft
aan managers OF managers aan de werknemers
o Onderhandeling aan vooraf: hoeveel verdienen? Hoeveel
heb je gewerkt? asymmetrische informatie
Dus contingente contracten: indien winst van x%
creëren voor het bedrijf, voor elk % krijg je een extra
vergoeding
Octrooien
Verdrag tussen soevereine staten
o Er bestaat geen supranationale autoriteit die rechten kunnen
afdwingen voor sommige materies: onderhandelingen
tussen soevereine staten
o Court enforceability partij voldoet niet aan contract dus
je gaat naar de rechtbank
o Economen: rechtbanken hebben kostprijs,… dus soms beter
dat als we weten dat elke partij zich strategische kan
gedragen en informatie heeft die niet elke partij heeft
self- enforcement contract
o doel: court enforcement vervangen door self-
enforcement
Bv. Mededingingsautoriteiten er is geen
wereldmededingingsautoriteit
Corporate governance
Wie gebruikt het?
o Wetgever idealiter telkenmale een wet tot stand komt in de parlementaire discussie
een aftoetsing moeten vragen wat nu enkel op vlak van het juridische formeel
gebeurt
welk effect heeft de wet? Zou met eigenlijk vooraf vragen bij moeten
stellen
Bv. wetten die het tegenovergestelde doel bereiken
Bv. wet waarbij auditkantoren, bedrijven om de zoveel jaar
veranderen van auditor (anders niet meer nauwgezet bekijken,..)
maar big 4 gaan spelletje spelen (gaan onderhandelen) leidt tot
collusieve afspraken over de tarieven
o In sommige domeinen actiever gebruik van rechtseconomie
EU mededingingsbeleid
Settlement
‘hoe werkt de markt’, hoeveel schade berokkend domein van
market analysis
Steunt op strategische interactie tussen overtreder en competition
Op het vlak van evaluatie van EU directieven (de zogenaamde regulatory
impact analysis of RIA)
Bv. auditkantoor bepaald bedrijf om de zoveel jaar verlaten
, Vragenlijst sturen (survey methode) naar bedrijven of economen
inschakelen, voorafgaand voor uitvaardiging directieven een
impactanalyse maken van de regulatie
Auditor mag gedurende 5j audit doen voor bepaald bedrijf ->
bedrijven gaan wisselen van audit (prijs…) dus impliciet veel meer
kartelgedrag
o Auditor revolvement: iemand nieuw in boeken komen kijken,
valt misschien iets op
o Positief eerste orde effect maar negatief 2e orde effect
o Sterk gebaseerd op empirische data verzamelen
Op het vlak van regelgeving voor financiële instellingen
FSMA, ECB,… regelgeving financiële instellingen, wat is impact?
o Sommige grote internationale law firms gebruiken het om loopholes in de wetten te
vinden en zo aan rechter aan te tonen dat bepaalde regels absurd zijn en niet de
regel zuiver op zijn literaire uitleg toepast en snapt waarom gehandeld is op
bepaalde manier
Billiard arrest
Overzicht rechtseconomie
EX: bv. analyseer of Belgische of Nederlandse wetgever de richtlijn beter heeft omgezet
kijken naar hoe buurlanden het hebben aangepakt
buitenlands verschillend: EXAMENVRAAG met inzichten gebruik van het college
Centraal thema: maakbaarheid van de samenleving d.m.v. wetten, decreten, regelgeving,..
wanneer deze samenleving is samengesteld uit personen die hun gedrag vrij kunnen bepalen
(gehoorzamen- niet-gehoorzamen/ zorg dragen- verzuimen zorg te dragen/ eerlijk informatie
geven- liegen…)
o Economische analyse is een gedragswetenschap: gedragingen kunnen geanalyseerd
worden a.d.h.v. economische modellen
= empirische gedragswetenschap met beleidsimplicaties
Model toetsen aan cijfers en counterfactual (wat als wet er anders
zou uitzien, wat is dan de uitkomst?)
Gaan ons vertellen wat precies zal gebeuren: economische analyse is,
naarmate we ons begeven op het domein waar de economie een belangrijke
rol speelt, des te belangrijker
Speltheorie: decennialange ervaring met speltheorie en empirische methode
en integratie economie en psychologie (behavior economics)
Regel gaat ofwel het brein van de mens volgt wat spel-economische
wetmatigheid is OF bepaalde extra psychologische additief eraan
toevoegt
2 situationele toestanden van het brein
o Indien niet rationeel: human modes
o Indien rationeel: econs modus
o steeds in ofwel de econs of wel human modus
o Beleidsimplicatie: vooraleer wetten, decreten, regelgeving,.. uit te vaardigen of toe
te passen moet men nadenken welke effecten deze hebben gegeven dat personen
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Focus op de essentie
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vansteenvoortdorien. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70113 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
