1. DEFINITIE EN BEGRIPSAFBAKENING
DEFINITIE: WAT IS ECONOMIE?
Economie is de wetenschap die het menselijk gedrag bestudeert als relatie tussen doelen en schaarse
middelen die op verschillende manieren kunnen worden aangewend.
oneindige behoeften schaarse goederen probleem van keuze
economie analyseert keuzegedrag
marketing praat u behoeften aan
nieuwe goederen uitvinden nieuwe behoeften
productie: - efficiënt: met zo weinig mogelijk middelen zo veel mogelijk produceren
- effectief: maken wat de mensen nodig hebben (moeilijk in te schatten)
3 uitgangspunten van klassieke economie:
- mens heeft onbeperkt aantal verlangens (behoeften)
- middelen om behoeften te bevredigen zijn in beperkte mate voorhanden (schaarste)
- mens wendt schaarse middelen zo aan dat hij in zo veel mogelijk behoeften kan voorzien (motor in
handelen is eigenbelang)
BEHOEFTEN
Een economische behoefte is het aanvoelen van een welvaartstekort en het verlangen naar een concreet
middel om in dit tekort te voorzien.
oneindige behoeften maar enkele absolute of objectieve behoeften
- Wat en ik welke hoeveelheid moet geproduceerd worden?
- Hoe moet geproduceerd worden? (welke combinatie van productiefactoren arbeid, kapitaal, natuur)
- Waar moet geproduceerd worden?
- Wie krijgt welk deel van productie? (verdelingsvraagstuk van heden en toekomst)
DE PRODUCTIEFACTOREN
arbeid - natuur - kapitaal
arbeid = menselijke input in productie
natuur = alle manieren waarop ons natuurlijk milieu op economisch vlak actief is
- inputfunctie: grondstoffen voor productie
- woonfunctie
- ruimtefunctie
- recreatiefunctie
- functie als afvalontvanger
kapitaal = alle hulpgoederen die we gebruiken om te produceren
gezinnen = grootste deel van consumptie: kopen meest & leveren productiefactoren door te gaan werken
en geld in bedrijven te beleggen
vzw, (religieuze) gemeenschap,…
bedrijven = productie van goederen en diensten (doen dienst op productiefactoren bij gezinnen)
publieke non-profitorganisaties (rusthuis van OCMW), privé non-profitorganisaties (zieken-
huizen, sportverenigingen, hulporganisaties) profitorganisaties
sociale onderneming: people, planet, profit (kringloopwinkel)
overheid = regulerende instantie + produceert goederen & diensten (onderwijs, wegennet,…)
SOORTEN ECONOMIEËN
DE VRIJEMARKTECONOMIE
komt voort uit liberalisme (individuele vrijheid staat voorop)
beslissingen worden op indiv. niveau genomen (consumenten én producenten)
concurrentiestrijd tussen consumenten en producenten
prijsmechanisme regelt die strijd allocatie gebeurt economisch doelmatig
- schaarse goederen = duur = enkel voor happy few
economische doelmatigheid: consument wil niet betalen voor goederen die niet aan hun wensen voldoen
technische doelmatigheid: - producent: prijzen zo laag mogelijk houden
- consument: met beperkte middelen zo veel mogelijk goederen verkrijgen
DE CENTRAAL GELEIDE ECONOMIE
basis = algemeen belang
productie staat niet voor maximaliseren van ieders eigenbelang maar werkt voor groep
productiemiddelen = publiek eigendom
overheid (= centrale instantie) bepaalt wat/hoeveel geproduceerd moet worden
initiatief tot productie is niet vrij arbeidsmarkt is niet vrij
prijzen niet door vraag en aanbod bepaald maar door overheid
werkte niet: men is niet gemotiveerd omdat men niet individueel beloond wordt
DE GECORRIGEERDE MARKTECONOMIE
komt voort uit socialisme en inzichten van Keynes
werkt zoals vrijemarkteconomie mits een aantal aanpassingen
- individuele vrijheid
- solidariteit
- verantwoordelijkheid
, overheid stuurt bij: - staat in voor productie collectieve goederen
- streeft naar stabiele ontwikkeling met zo hoog mogelijke tewerkstelling en recht-
vaardige inkomensverdeling
veel inspraak en overleg met burgers (input bij opmaken regels)
HET PROTECTIONISME
correctie op vrije markt
ontstaan uit Mercantilisme (16e E)
‘welvaart hangt af van hoeveelh. kapitaal in land & totale hoeveelh. kapitaal op wereld is onveranderlijk’
ene land heeft meer dus moet ander land met minder doen
export bevorderen (subsidiëren)
import ontmoedigen (belasten)
= eigen industrie beschermen tegen concurrentie uit buitenland
20e E: infant industry-denken
- eigen industrie bevoordelen & buitenlandse bedrijven tegenhouden (taksen, importrestricties)
eigen industrie eerst uitbouwen voor ze in open concurrentie treedt met grote multinationals
kleine bedrijven moeten met gelijke wapens kunnen strijden (anders niet eerlijk)
2. EEN KAPITALISTISCHE VRIJEMARKTECONOMIE
DE VRIJEMARKTECONOMIE
WAT?
de economie is vrij en niet gestuurd door de overheid klassieke liberale economische school
mogelijk door onzichtbare handprincipe
taak overheid: klimaat van orde en veiligheid scheppen (evt. minimale belasting)
WAAROM EEN VRIJEMARKTECONOMIE EEN ILLUSIE IS
veel regels die vrijheid inperken (met oog op veiligheid, gezondheid of welzijn)
maar moeilijk onderscheid te maken of regels niet om economische redenen zijn
in praktijk onmogelijk omdat regels omtrent veiligheid heel tijds- en contextgebonden zijn
HET KAPITALISME
WAT?
het verschil ligt in het doel van de productie
Vroeger: Geld was voor consumptie (rijk veel uitgeven)
Nu: geld voor concurrentiespel. Niet zo snel meer uitgeven
Centraal staat het maken van winst. Doel: verder groeien en uitbouwen. Herinvesteren, niet verspillen!
DE ZEGEN EN DE VLOEK VAN HET KAPITALISME
Voordelen: stimuleert innovatie en kwaliteit (bv Iphone), ondernemingsvriendelijk klimaat
Nadelen: wie kapitaal heeft regeert, alles voor kostenefficiëntie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tinedevos1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.