College aantekeningen
Notities Rechtsgeschiedenis
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledige notities Rechtsgeschiedenis
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
NOTITIESRECHTSGESCHIEDENIS
Joachim Traest
,EXTERN RECHT
DE ERFENIS VAN DE ROMEINEN
Justinianus
- Keizer ORR 6e eeuw na Christus
- Traditie van Rome voortzetten in Oost-Romeinse Rijk
- Streeft naar herstel van het Romeinse rijk
o Religieus vlak
Christelijke orthodoxie
Bouwde veel kerken (hagia sophia, Ravenna)
Religie als bindmiddel van zijn rijk
o Militair vlak
Herovering van oude WRR
Balkan, Italië, Zuid-Spanje, Noord-Afrika en Sicilië
o Juridisch vlak
Recht was nodig om rijk in stand te houden
Herstel van het klassieke Romeins recht
Wetgeving was praktisch voor administratie
Ook symbolisch herstel keizerlijke macht, propaganda
Theodora
- Echtgenote van Justinianus
- Had een zeer grote invloed op de politiek van haar man
- Niet voorbestemd om keizerin te worden, ze was eerst danseres en actrice (prostitutie)
- Justinianus mocht als senator niet trouwen met Theodora, maar nonkel-keizer paste wet aan
- Theodora profiteerde wel van het leven als keizerin
- Was wel een steunpilaar, stimuleerde wetgeving (ook tegen vrouwenhandel en verkrachting)
- Veel juridische teksten vermelden zowel Justinianus als Theodora
- Na het overlijden van Theodora valt het Justinianus op rechterlijk vlak stil
- Opstand tegen wet op paardenrennen, Nika-opstand, Justinianus was bang, Theodora trad op en
liet 30 000 relschoppers om het leven brengen, kwam zo nog meer op de voorgrond
Corpus Iuris Civilis
- Geen term van justinianus, kwam van Franse jurist Gothofredus in 1583
- Codificatie van al het recht van voor Justinianus
- Tribonianus, minister van justitie onder Justinianus, schreef de CIC
Codex
o Overzicht van de keizerlijke wetgeving en senaatsbesluiten voor Justinianus
o Bouwde verder op vorige verzamelwerk van Theodosius
o Commissie met zeer ruime bevoegdheden moest werk van Theodosius actualiseren
o Interpolatie: veranderen door stukken toe te voegen of schrappen
o Verouderde wetgeving werd niet opgenomen,
o Commissie mocht individuele maatregelen algemeen maken (erga omnes)
o Zeer snel gemaakt door plagiaat van Theodosius
o Trad al in werking na 10 dagen: mensen nog lang niet geïnformeerd
o Na 5 jaar al een tweede versie, want eerste was verouderd
1
, o Eerste editie is niet bewaard gebleven
- Digesten
o Rechtsleer om oplijsting van wetten aan te vullen
o Commissie maakte veel weglatingen, grootschalig gebruik van interpolatie
o Na 3 jaar waren digesten klaar, nu ondenkbaar (absolute macht)
o Trad ook al in werking na 10 dagen
o Geordende, gestructurerende versie van het ius
o < Digerere (ordenen), in het Grieks pandekten (alles omvattend)
o Naam ‘digesten’ komt van Salvius Julianus, grote jurist uit 2 e eeuw
o Voordelen: grote bruikbaarheid en overzichtelijk
o Nam enkel relevante teksten op, oude teksten werden dan ook niet langer bewaard
o Commentaarverbod op digesten: prejudiciële vraag aan keizer
- Instituten
o Studentencursus van 125 pagina’s die codex en digesten samenvatte
o Justinianus besefte het belang van rechtsonderwijs om rijk te besturen
o Klein boekje, maar met grote impact
o Geïnspireerd door instituten van Gaius uit 2 e eeuw
o Structuur vergelijkbaar met ons BW
o Actiones: voorschriften voor start van een gerechtelijke procedure
- Novellen
o Aanvullingen op codex met nieuwe keizerlijke wetten
o Niet officieel: nooit officieel samen uitgebracht
o Steeds stelselmatig als ‘updates’ gepubliceerd
o Gepubliceerd in het Grieks want niet langer gebaseerd op oude Latijnse wetten
o Novellen werden gepubliceerd vanaf 2 e versie codex tot 546 (Theodora doodziek)
Impact CIC
- 10 dagenregel bij bekendmaking was onmogelijk, verspreiding duurde langer
- Taalkundig: Grieks was voertaal in ORR, CIC was grotendeels in het Latijn
- Commentaarverbod op digesten zorgde voor beperkte toepassing en gangbaar maken
- Impact in oosten beperkt, tenzij in de basilica
- Geen impact in het WRR, want tot 1100 barbaars
- Vanaf 1100 herontdekking van CIC in het westen, gepaard met ontstaan universiteiten
Gerechtelijke organisatie: Laat-Romeinse Rijk
- Nog een andere erfenis van Rome was de gerechtelijke organisatie
- Professionele rechters die vanuit een centraal bestuur werden opgeleid
- Schriftelijk proces o.l.v. dominante rechter met groot belang van rationeel bewijs
2
, COSTUMIERE PERIODE (550-1100)
Het barbaarse WRR
- Primitief lokaal gewoonterecht in West-Europa
- Geen invloed van Justinianus in het westen, West-Europa is onderontwikkeld
- Politieke verdeeldheid, geen sprake van intellectuele instellingen, teloorgang schrift
- Kerk tracht de rechtsgeleerdheid nog te bewaren, in het Latijn: continuïteit
- Recht is primitief: bv. boete bij aanraken vrouw, hoe verdergaand hoe meer
- Zeer specifieke, gedetailleerde rechtsregels
- Onderscheid tussen afstammelingen Romeinen en Germanen
o Pays de droit écrit (vulgair Romeins recht) Zuiden
o Pays de droit coutumier (Germaans recht) Noorden
o Recht volgt personaliteitsbeginsel, maar rechters uit de elite kozen vaak zelf
o De facto eerder een gewoonte gebonden recht dan personaliteitsbeginsel
Germaanse recht
- Germanen is moeilijk Romeins begrip, want grote diversiteit van Germaanse stammen
- Ook Germanen die geen Germaanse taal spraken
- Geen betrouwbare bronnen over hun oudste recht
- Tacitus schrijft, maar dat is niet objectief (vergelijkbaar met De Bello Galico van Caesar)
- Germanen gaan eigen volksrechten optekenen tussen 5 e-9e eeuw
- Volksrechten waren de rechten van de Germaanse stammen: bv. Lex Salica
- Toch sterke invloed van de Romeinen
- Optekenen was propaganda, goddelijke wetgeving moest op papier staan
- De facto gewoonterecht dat mondeling wordt overgeleverd, teksten louter propaganda
- Recht van de Noormannen kan niet gezien worden als zuiver Germaans recht, kwam later
- Vuilbakmethode werkt niet: ondanks we weinig weten is het interessant
- Nazi’s zagen Germaanse recht als belangrijkste recht in de geschiedenis
- Daardoor nieuwe mode als reactie: Germaans recht bestond niet
Karolingische renaissance
- Karel de Grote en zijn dynastie slagen erin West-Europa en Italië te verenigen
- Karolingers zagen net als Justinianus wetgeving als lijm voor hun rijk
- Karolingische wetgeving wordt capitularia genoemd: wetgeving ingedeeld in capitels
- Veel meer soffisticatie dan onderverdeling in capitels is er eigenlijk niet
- Zeer weinig capitularia, maar om de 2 tot 20 jaar
- Karolingische renaissance op rechterlijk vlak wordt overschat
- Geen rechtsgeleerden betrokken, het gaat over enkelingen aan het Karolingisch hof
- Recente visie op capitularia: propaganda van goddelijke macht
- Uitzondering: in Engeland wordt men bedreigd door Noormannen die zich vestigen
- Grote Engelse koningen verenigen zich om sterker te staan tegen invallen
- Daardoor ook centralisatie van het recht: een pril nationaal rechtssysteem
- Vikingnederzettingen in Engeland hadden Danelaw: een Scandinavisch recht
De Kerk
- Diepvriescultuur: kerk bewaart de Romeinse kennis zonder veel toevoegingen
- Kerk wordt hoeder van intellectuele kennis van de oudheid: factor van continuïteit
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VitaleLori. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen