Module psychologie en psychopathologie – Revalidatiepsychologie
1. Introductie
Voor een kinesitherapeut is ‘psychologie en psychopathologie’ misschien niet zo vanzelfsprekend. Het
gaat niet enkel over de rol van de psycholoog binnen het zorgteam van een revaliderende patiënt, maar
men is ook echt op zoek gegaan naar wat een kinesitherapeut kan betekenen voor de psyché van de
mens in dit verhaal.
Als men aan psychologen vraagt wat nu het psychologische aspect is waar kinesitherapeuten zich op
kunnen focussen, dan vinden zij dat wij dat ‘in ons’ hebben. We doen automatisch in onze handelingen
bepaalde gedragingen of we houden rekening met de persoonlijkheid van onze patiënt. Er zijn natuurlijk
nooit twee exact dezelfde karakters in een ziekenhuissetting of in een privépraktijk. Daar houden wij
automatisch rekening mee. Het is goed om ons ervan bewust te zijn dat die verschillen bestaan en dat
die patiënten ook een andere aanpak nodig hebben.
2. ECTS-fiche
- Handboek (vereist): Revalidatiepsychologie, Eric Kerckhofs en Christophe Lafosse, 2019
- WPO in kader van stage: telt voor 50% (géén video reportage zoals beschreven in OO-fiche)
- Examen: mondeling online
1
,3. Planning
- 21/10 Online (Nele Adriaenssens)
- 28/10 Livestream (Nele Adriaenssens)
- 04/11 Online (Vicky Van de Velde – verwerken van een verlieservaring: persoon of lidmaat);
- 04/11 Online (Joyce Renmans – de revalidant en zijn familie)
- 11/11 Geen les (feestdag)
- 18/11 Online (Nele Adriaenssens)
- 25/11 Livestream (Lien Van der Biest – Vlaams Instituut voor Gezond Leven: gedragswiel)
- 02/12 Livestream (Edgard Eeckman – Patient Empowerment)
- 09/12 Online (Liesbet De Baets)
- 16/12 Livestream (Liesbet De Baets)
4. Inhoud
5. (1) Revalidatie in een biopsychosociaal perspectief – inhoud
- H1: Het ICF-model als conceptueel kader
- H2: Gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit
- H3: Positieve psychologie – het ontwikkelen van de positieve krachten in de mens
2
,6. (2) De revalidant als mens – inhoud
- H4: Psychologie van de persoonlijkheid (belangrijk voor opdracht WPO)
- H5: Persoonlijkheidsstoornissen in de revalidatiepraktijk (belangrijk voor opdracht WPO)
- H6: Verwerken van een verlieservaring
- H7: De invloed van stress
- H8: Coping en stressmanagement strategieën
- H9: De rol van stemming en emotie
7. (3) De revalidant en zijn familie – inhoud
- H10: Belasting voor de gezinsleden en de familie
- H11: Aandachtspunten bij het omgaan met een belastende gezinssituatie
8. (4) De werkrelatie tussen hulpverlener en revalidant – inhoud
- H12: Het ontwikkelen van een adequate werkrelatie tussen hulpverlener en revalidant
- H13: Motivatie, gedragsverandering en therapietrouw in de revalidatie
3
,9. (5) Het revalidatieproces – inhoud
- H14: Komen tot gemeenschappelijke patiëntgeoriënteerde revalidatiedoelstellingen
- H17: Placebo- en nocebo-effecten en rol van aspecifieke en contextuele factoren in revalidatie
- H18: Cognitie- en gedragsgerichte interventies in de revalidatie
10. (6) De hulpverlener in beeld – inhoud
- H19: Multidisciplinaire samenwerking en overleg (al behandeld in integratieve kinesitherapie)
- H20: Burn-out bij hulpverleners
4
, Module psychologie en psychopathologie – H1: Het ICF-model als conceptueel kader
1. Inleiding
Biomedisch denkmodel
Vroeger bestond er een ander model dan het ICF-model, namelijk het ICIDH (international classification
of impairments disabilities and handicaps). Dat was ook een goed systeem maar dat was meer gericht
op enkel en alleen het biomedische denkmodel en niet zozeer op het holistische model zoals we dat de
dag van vandaag kennen. Het ging hierbij over: wat zijn de beperkingen, minderheden en aandoeningen
van de patiënt waaruit vertrokken wordt (en minder over het gevolg ervan).
Daarnaast is er ook de DSM, de diagnostic en statistical manual of mental disorders. We hebben dus
enerzijds puur de medische pathologieën, die in een codex zijn ondergebracht en die vanuit de wereld-
gezondheidsorganisatie ook echt effectief allemaal een code hebben (voor internationale uniformiteit
binnen de geneeskunde). Daarnaast heeft men voor het psychologische en psychiatrische luik ook de
mentale pathologieën die ook in dergelijk boek zijn ondergebracht.
Het was een auteur, een psycholoog, dokter Maddux, die begin de jaren 2000 rond de ziekte-ideologie
ging werken en hij vertrok echt vanuit: wat is de pathologie, wat scheelt er met de patiënt en hoe kunnen
we daar een oplossing voor bieden. Men vertrok dus echt vanuit het mechanische om op die manier
een oplossing te zoeken. Tegenwoordig kan men dat nog altijd wat terugvinden in de farmacologische
en in de chirurgische sector. Chirurgen zijn zeer praktisch gericht en die kijken: wat is het probleem met
bv. dat kniegewricht en die kunnen daar een aantal onderdelen vervangen zodat het probleem opgelost
is. Binnen de farmacologie is dat hetzelfde: men heeft pijn, men neemt een pilletje en de pijn is weg.
Voor hun werkt dat ook perfect, maar in een revalidatiesetting bijvoorbeeld gaan we veel breder moeten
kijken en hierbij is het niet enkel: wat is het deficit en hoe kunnen we dat wegnemen. Hierbij speelt het
biopsychosociaal denkmodel een grote rol waarbij de patiënt één groot geheel is en we dus niet enkel
naar zijn knie kijken. Dat is ook eerder een concept dat gekomen is vanuit de natuurwetenschappen en
het is doorheen de geschiedenis, en zeker de laatste decennia, meer en meer gaan ontwikkelen dankzij
het psychosociale denkmodel.
5
, Psychosociaal denkmodel
Dit was in het begin een beetje de tegenhanger van het medische denkmodel. Het psychosociale
denkmodel is voornamelijk vanuit de humane en menswetenschappen ontstaan, maar ook vanuit de
psychologie en de sociologie. Hoewel, vroeger in de klinische psychologie, ging men er ook vanuit: wat
is het deficit en wat is oorzaak-gevolg zonder eigenlijk echt naar externe invloeden of naar de omgeving
van de patiënt te kijken. Dat werd dan ook vooral op neurowetenschappelijke basis bekeken. Men heeft
dan toch ingezien dat beide modellen belangrijk zijn en men is die dan gaan integreren.
Biopsychosociaal denkmodel
Als we de voorbije modellen samenvoegen, komen we tot het biopsychosociaal denkmodel, het ICF.
Dat is ook iets dat gestuurd is door de wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Een belangrijk kenmerk
hiervan is: het holistische. We gaan de patiënt in zijn geheel bekijken en we gaan niet langer werken
vanuit een mobiliteitsbeperking van een gewricht. We gaan hierbij ook kijken welke persoon erachter zit
en ook de fysieke en mentale omgeving nemen we erbij. Daarnaast zijn ook het welbevinden en de
quality of life (QoL) heel belangrijk binnen het ICF-model. Hierbij gaat het onder andere over: hoe voelt
de patiënt zich, is de patiënt tevreden met zijn situatie en de levenskwaliteit maakt hier ook een groot
deel van uit.
Ook patient centered is een belangrijk kenmerk. Vroeger werd er vanalles beslist boven het hoofd van
de patiënt maar vandaag de dag betrekken we echt de patiënten in het behandel- of revalidatietraject.
De patiënt zal dus ook een stem krijgen en kan ook mee denken rond de doelstellingen (zijn hulpvraag
zal ook zeer belangrijk zijn). We zullen hierbij ook meer overleggen met de patiënt en die krijgt ook meer
zelfstandigheid, autonomie en verantwoordelijkheid.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper falkedeprins. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
