Sociaal recht
Deel 1: inleiding
Hoofdstuk 2: Bronnen van sociale wetgeving
1 Internationale rechtsbronnen
Verdragen, vooral de conventies in de schoot van de IAO (Internationale
Arbeidsorganisatie)
Bv. Conventie C190 in 2019 i.v.m. bestrijding van geweld en pesterijen op
het werk
Raad van Europa: EVRM en Europees Sociaal Handvest
Bv. Recht op arbeid, recht op geneeskundige bijstand, recht van
migrerende werknemers op sociale bescherming
Europese Unie: hiërarchie
Verordeningen: rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
Beslissingen: rechtstreekse toepassing op welbepaalde bestemmeling(en)
Aanbevelingen en adviezen: binden de lidstaten niet
2 Nationale rechtsbronnen
Artikel 23 van de Grondwet
Wetten en decreten
Koninklijke en ministeriële besluiten
Rechtspraak en rechtsleer
Individuele en collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s)
Wat is een CAO?
Achtergrond: 1134 BW: nuance!
Wat: een akkoord dat gesloten wordt tussen een of meer
werknemersorganisaties (bv. ABVV-ACLVB-ACV) en een of meer
werkgevers of werkgeversorganisaties (bv. Assuralia- Febelfin) (art. 5 CAO-
wet)
Inhoud: de relaties tussen WG en WN, en de rechten en plichten van de
partijen.
o Loonsvoorwaarden:
minimumloon/overloon/maaltijdcheques/eindejaarspremie
o Arbeidsvoorwaarden: rusttijden/refter/restaurant/extra
vakantiedagen
Het arbeidsreglement
o Wat: schriftelijke uiteenzetting van de arbeidsvoorwaarden in de
onderneming
o Maakt deel uit van de rechten en plichten van de werkgever en
werknemer
Het gebruik
2.1 Hiërarchie van de nationale rechtsbronnen
Art. 51 CAO-wet
1. Dwingende bepalingen van de wet (in brede zin)
2. Algemeen verbindend verklaarde CAO’s
3. Niet algemeen verbindend verklaarde CAO’s wanneer wel ondertekend
door de WG of zijn organisatie
4. Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
5. Niet algemeen verbindend verklaarde CAO als niet ondertekend door de
WG die echter wel tot het ressort van de PC behoort
1
, 6. Arbeidsreglement
7. Aanvullende bepalingen van de wet
8. Mondelinge individuele overeenkomst
9. Gebruik
Algemeen verbindend verklaarde CAO’s:
o Enkel sectorale en intersectorale CAO’s
o Dan zijn ze bindend voor alle werkgevers en werknemers binnen
deze betrokken sector
Niet algemeen verbindend verklaarde CAO’s:
o Blijven enkel bindend voor de ondertekenaars (art. 1134 BW)
o Zelfs voor werknemers en werkgevers die niet mee ondertekenden
maar wel in het ressort zitten van het PC waarin de CAO tot stand
kwam. De hiërarchische waarde van de CAO is beparkt: de
individuele AO staat hoger in rang.
een lagere bron kan niet afwijken van een hogere bron
Tenzij deze afwijking in het voordeel is van de werknemer
o Bv: extra rechten oplevert of verplichtingen vermindert
Bv: Cao zegt dat werknemers extra vakantiedag krijgen. Het is tegen de
hiërarchie maar het mag omdat het voordelen oplevert voor de werknemer
CAO’s kunnen op verschillende niveaus gesloten worden:
Ondernemings-CAO’s op het niveau van de onderneming, in de zogezegde
ondernemingsraad (OR) bv. Een CAO in koekjesfabriek Delacre
Sectoreale CAO’s op het niveau van een bedrijfssector in de zogenaamde
paritaire comité’s (PC) bv. Een CAO in PC nr. 112, dit is het PC voor
garagebedrijven
per sector is er een paritaire comité.
Intersectorale CAO’s op nationaal niveau in de zogenaamde Nationale
Arbeidsraad (NAR)
Deel 2:
arbeidsrecht
Hoofdstuk 1: algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978
1 Toepassingsgebied van de Arbeidsovereenkomst
1.1 Wat is een arbeidsovereenkomst?
Een arbeidsoverreenkomst is:
Een wederkerige overeenkomst >< eenzijdig statuut (ambtenaar)
2
, Voor het verrichten van arbeid >< volgen van opleiding
(leerovereenkomst)
Tegen loon >< onkostenvergoeding (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever >< geen gezag (zelfstandige
aannemingsovereenkomst)
Het ondergeschikte verband:
Essentieel kenmerk van de arbeidsovereenkomst = ondergeschikt verband
Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer
o Bevelrecht van de werkgever over de organisatie en uitvoering van
het werk
o Plicht van de werknemer om deze instructies op te volgen
Toepassingsgebied arbeidsovereenkomstenwet
Volgens artikel 1: Werklieden, bedienden, handelsvertegenwoordigers en
dienstboden
Hoofdzakelijk de privésector
Uitgebreid tot het personeel van de publieke sector wiens toestand niet
statutair geregeld is
o De zogenaamde “contractuelen”
Het aangaan van de arbeidsovereenkomst: geldigheidsvereisten:
Partijen moeten bekwaam zijn:
o Algemeen principe: Iedereen is bekwaam om een overeenkomst af
te sluiten, tenzij hij door de wet hiertoe onbekwaam is verklaard
o Minderjarigen
Zijn in beginsel rechtsbekwaam om arbeidsovereenkomsten
af te sluiten tenzij er uitdrukkelijk verzet is van de vader, de
moeder of de voogd (door art. 43 tot 46bis WAO)
Maar let op: verbod op tewerkstelling van kinderen in de
Arbeidswet
Kind = minderjarigen beneden de 15 jaar, of nog voltijds
leerplichtig (tem tweede jaar secundair onderwijs)
Geldige toestemming:
o Geweld
Kan van fysieke of morele aard zijn
Aanzienlijk en dadelijk kwaad
o Dwaling
Zich vergissen, een verkeerde mening toegedaan zijn
Moet een belangrijke dwaling over een essentieel element zijn
o Bedrog
Het opzettelijk misleiden van de andere partij
Leugens of bedrieglijk verzwijgen
Moet van die aard zijn dat de overeenkomst zonder het
bedrog nooit tot stand zou zijn gekomen
Voorwerp en oorzaak
o Voorwerp = datgene tot wat men zich verbindt= arbeiden tegen
loon onder gezag
o Oorzaak = het doel van de verbintenis
o Moeten zeker en bepaald zijn
o Moeten mogelijk en geoorloofd zijn
3
, 1 Sanctie: de nietigheid van de overeenkomst
Absolute nietigheid
o Ter bescherming van de openbare orde of goede zeden
o Kan door derden of door de rechter ingeroepen worden
o Kan niet gedekt worden door de benadeelde partij
Relatieve nietigheid
o Voor de bescherming van private belangen
o Kan enkel door de benadeelde partij ingeroepen worden
o Kan gedekt worden door de benadeelde partij
2 Soorten arbeidsovereenkomsten
manieren om de arbeidsovereenkomst te kwalificeren:
inhoud
duur
omvang
wijze
2.1 soorten naargelang de beoogde arbeid
2.1.1 arbeiders
hoofdzakelijk handenarbeid: art. 2 WAO
2.1.2 bedienden
hoofdzakelijk hoofdarbeid: art. 3 WAO
2.1.3 handelsvertegenwoordigers
Hoofdzakelijk opsporen én bezoeken van cliënteel om te onderhandelen over
afsluiten van zaken: art. 4 WAO
variabel loon
speciale ontslag procedures
2.1.4 dienstboden
hoofdzakelijk huishoudelijke handenarbeid in het gezin van de werkgever: art. 5
WAO
2.1.5 studenten
gewone arbeidsovereenkomst als arbeider, bediende, dienstbode of
handelsvertegenwoordiger: art. 120 WAO
minimumleeftijd: 15 jaar en niet onderworpen aan voltijdse leerplicht
uitsluitingen: te veel werken of te weinig studeren en enkel tijdens
vakantie
vormvereisten van de overeenkomst: art. 122 WAO en verplichte
vermeldingen: art. 123 WAO met sanctie in art. 126 WAO
proefperiode: eerste 3 dagen: art. 127 WAO
Tewerkstellingsperiode: bepaalde duur, geen maximumtermijn, maar na 12
maanden automatisch gewone arbeidsovereenkomst
Loon:
Meestal bij specifieke ondernemings- of sectorale cao bepaald
Rekeninghoudend met absoluut minimumloon bepaald door de NAR
Gevolgen:
Op het vlak van sociale bijdragen: max 475 uur per jaar werken
Op het vlak van kinderbijslag: arbeidsduurgrenzen per kwartaal en per jaar
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiarajennes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.