Deel 2: arbeidsovereenkomsten
De arbeidsovereenkomst
Constitutieve elementen (hieraan moet voldaan zijn):
- Overeenkomst
- Het voorwerp van de overeenkomst
Gevolgen van een arbeidsovereenkomst:
- Het arbeidsrecht is van toepassing
- Voor werknemers is het socialezekerheidsrecht van toepassing
De overeenkomst
Een arbeidsovereenkomst is wederkerig: zowel de werknemer als de werkgever gaan ermee akkoord.
Om geldig te zijn moeten de beide partijen bekwaam zijn en moet er een geldige toestemming zijn van
de beide partijen. Er kan dus geen sprake zijn van dwaling, bedrog of geweld.
1
,In principe is iedereen bekwaam om een overeenkomst aan te gaan, behalve indien hij door de wet
hiertoe onbekwaam is verklaard. Een minderjarige werknemer is met uitdrukkelijke of stilzwijgende
machtiging van zijn ouders of voogd rechtsbekwaam een arbeidsovereenkomst te sluiten en te
beëindigen. Kinderen (beneden de 15 jaar of nog onderworpen aan de voltijdse leerplicht) mogen
echter geen enkele werkzaamheid verrichten buiten het kader van hun opvoeding of vorming.
Er moet sprake zijn van een zeker en bepaald voorwerp bij zowel de werknemer als de werkgever.
Langs de zijde van de werknemer zal dit de geoorloofde arbeid zijn en langs de zijde van de werkgever
het loon en het verschaffen van arbeid. Het voorwerp mag niet strijdig zijn met de openbare orde of
de goede zeden.
Er moet ook sprake zijn van een geoorloofde oorzaak. Dit is de reden waarom iemand werkt of waarom
men iemand tewerk stelt. Dit is meestal om arbeid te laten verrichten of zelf te verrichten en om geld
te verdienen. Je kan niet iemand tewerk stellen met als reden dat deze persoon dan een
verblijfsvergunning kan krijgen.
De hoofdverplichtingen van de werkgever zijn de betaling van het loon en het verschaffen van
tewerkstelling.
Als er niet voldaan wordt aan deze voorwaarden is de arbeidsovereenkomst nietig en kan dit eventueel
tot ontslag leiden.
Een arbeidsverhouding ontstaat bij wijze van een mondelinge of een schriftelijke overeenkomst.
4 voorwaarden voor de geldigheid van een overeenkomst
1) De toestemming van de partij die zich verbindt
2) Haar bekwaamheid om een contract aan te gaan
3) Een bepaald voorwerp
4) Een geoorloofde oorzaak
3 essentiële elementen van de arbeidsovereenkomst
1) De arbeid
2) Het loon
3) Het gezag van de werkgever of het zogezegde ondergeschikte verband
Deze 3 elementen moeten samen aanwezig zijn om van een arbeidsovereenkomst te kunnen
spreken.
Mensen die niet gezien worden als werknemers
Personen met een statutaire tewerkstelling worden niet gezien als werknemers. Ze hebben geen
arbeidsovereenkomst en kunnen bijvoorbeeld niet onderhandelen over het loon dat ze ontvangen.
Deze mensen hebben wel een eigen personeelsstatuut en een grotere bescherming tegen ontslag. De
personen die tewerkgesteld zijn bij de overheid die wel een arbeidsovereenkomst tekenden vallen wel
onder de arbeidsovereenkomstenwet. Het is een eenzijdige verbintenis.
Gevangen die werken in de gevangenis hebben ook geen arbeidscontract. Ze komen niet naar de
gevangenis met als reden om te werken en sluiten geen overeenkomst.
Vrijwilligers krijgen geen loon dus er is geen arbeidsovereenkomst. Zelfstandigen werken niet in een
ondergeschikt verband dus werken ook niet met een arbeidsovereenkomst.
2
,Arbeid
Een werknemer verbindt zich om te werken en niet om een resultaat te bereiken. Ervaring opdoen is
ook geen arbeid waardoor stagiaires niet gezien worden als werknemers en niet onder de
arbeidsovereenkomstenwet vallen. Arbeid moet ook geoorloofd en bepaalbaar zijn. Prostitutie wordt
dus niet gezien als arbeid omdat dit niet geoorloofd is.
Loon
Het loon moet bepaald of bepaalbaar zijn. Een vrijwilliger is dus geen werknemer want deze wordt niet
betaald. Lonen zijn onder andere bepaalbaar door de minimumlonen.
Gezag
Een werkgever heeft recht om bevelen te geven en controle uit te oefenen. Arbeid wordt dus
gepresteerd in band van ondergeschiktheid.
De aan- of afwezigheid van gezag wordt beoordeeld aan de hand van de keuze van de partijen of in
sommige actoren aan de hand van wettelijke criteria. De gezagsrelatie kan beoordeelt worden door
een administratieve commissie of in het geval van een geschil door de arbeidsrechtbank.
Als er geen gezag is dan wordt men tewerkgesteld als een zelfstandige. De strenge regels uit het
arbeidsrecht en de sociale zekerheid van werknemers zijn dan niet van toepassing. Hierdoor wordt
arbeid goedkoper.
Er is een gevaar voor schijnsituaties zoals schijnzelfstandigen en schijnwerknemers. Door te werken
met schijnzelfstandigen probeert men arbeidskosten te vermijden. Het zijn werknemers die slechts
formeel het statuut van zelfstandigen krijgen terwijl ze op dezelfde wijze als werknemers arbeid
verrichten voor een werkgever. Ze krijgen opeenvolgende opdrachten van dezelfde opdrachtgever en
zijn economisch volledig afhankelijk van hem.
Schijnwerknemers worden onterecht ingeschreven als werknemer bij de RSZ met de bedoeling om
bepaalde voordelen uit sociale zekerheid te kunnen krijgen. Deze werknemers worden ook
pseudowerknemers genoemd.
Vb van schijnwerknemers: CASE DELIVEROO. De fietskoeriers moeten eten brengen van resto naar
klant via kortste weg en kortst mogelijke weg. Ze staan onder gezag van deliveroo, want ze worden
gecontroleerd. En toch zijn ze zelfstandig. Deliveroo wil zodanig veel controle oefenen etc, deliveroo
zei indien dit worden gezien als werknemers stoppen we ermee, want anders is dit financieel niet
haalbaar. Dit is een case dat nog loopt. Werken met zelfstandigen is voor een bedrijf veel gemakkelijker
en goedkoper.
Vorm en bewijs
De arbeidsovereenkomstenwet voorziet in het algemeen geen vormvereisten op het gebied van het
aangaan van een arbeidsovereenkomst.
Vorm: een arbeidsovereenkomst is in principe mondeling of schriftelijk. Het bewijs van het bestaan
van een arbeidsovereenkomst is met alle middelen van recht. Aangezien het niet moet schriftelijk
gesloten worden, kan dit met getuigen.
Voor sommige zaken verplicht de wet wel om een geschrift op te stellen. Bepaalde soorten
overeenkomsten en bepaalde clausules moeten schriftelijk worden opgemaakt, anders zijn deze niet
geldig. Vb: tewerkstelling van studenten, voor bepaalde tijd, huisarbeiders, leercontract…
Soorten arbeidsovereenkomsten naar gelang de aard van het werk
Handenarbeid = werklieden:
3
, - Dienstboden, mensen die handenarbeid leveren in het huis van de werkgever. Is aan het
verdwijnen door de dienstencheques.
- Arbeiders
Intellectuele/ hoofd arbeid = bedienden:
- Handelsvertegenwoordigers, een verkoper die voor rekening van zijn werkgever klanten
bezoekt met als doel verkoop van producten en/ of diensten. Ze hebben recht op bijzondere
vergoeding als ze worden ontslagen en werken meestal met procenten op de verkoop,
commissies.
- Andere bedienden
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Handelswetenschapperugent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
