Deze samenvatting is gemaakt door Samengevat. Daarbij heb ik de belangrijke personen, jaartallen en begrippen toegevoegd om extra informatie toe te lichten. Ook heb ik een overzicht van de kenmerkende aspecten toegevoegd die bij deze onderwerpen passen.
Kenmerkende aspecten 1-24
1. De levenswijze van jagers-verzamelaars
2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat
5. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
6. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in
Europa verspreidde
7. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van
Noordwest-Europa
8. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische
godsdiensten
9. De verspreiding van het christendom in geheel Europa
10. Het ontstaan en de verspreiding van de islam
11. De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door
een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
12. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
13. De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een
agrarisch-urbane samenleving
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandige steden
15. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de
geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
16. De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van
kruistochten
17. Het begin van staatvorming en centralisatie
18. Het begin van de Europese overzeese expansie
19. Het veranderde mens-en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling
20. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid
21. De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had
22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse
staat
23. Het streven van vorsten naar absolute macht
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek
, 1. Opstand in de Nederlanden
Kenmerkende aspecten:
14. de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
17. het begin van staatsvorming en centralisatie.
21. de protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg had.
23. het streven van vorsten naar absolute macht.
Jaartallen:
1515: Karel V wordt heerser over een groot deel van de Nederlanden.
1521: Luther verschijnt voor de Rijksdag in Worms.
1531: Instelling drie Collaterale Raden.
1543: Karel V heeft alle Nederlanden in handen.
1550: Instelling van de Bloedplakkaten.
1555: Filips II erft de Nederlanden.
1555: Vrede van Augsburg: cuius regio eius religio = de vorst van een gebied bepaalt welk
geloof zijn onderdanen volgen. Bepaling geldt binnen het Duitse Rijk.
1566: Smeekschrift der Edelen & Beeldenstorm.
1567: De Hertog van Alva komt aan in de Nederlanden.
1572: De geuzen ontketenen de Opstand in Holland en Zeeland. Willem van Oranje wordt
door de staten van enkele gewesten uitgeroepen tot stadhouder.
Begrippen:
Beeldenstorm: reeks vernielingen in katholieke kerken, door protestanten.
Calvinisme: protestantisme.
Centralisatie: het streven van heersers om hun gebied vanuit één punt te besturen en in het
hele grondgebied gelijke wetten en belastingen in te voeren.
Hagenpreek: protestantse prediking in de open lucht, buiten het bereik van het gezag.
Ketter: iemand die een andere geloofsleer aanhangt dan de officiële. De term werd vooral
gebruikt door katholieken ten opzichte van prostestanten.
Lutheranisme: protestantisme.
Privilege: een recht, toegekend door een heer, aan een bepaalde persoon, een groep
personen, een stad of een gewest.
Protestantisme: het geheel van stromingen en kerken die zijn ontstaan uit protest tegen
misstanden in de katholieke kerk. Er zijn belangrijke verschillen tussen lutheranen
(aanhangers van Maarten Luther) en calvinisten (aanhangers van Johannes Calvijn).
Raad van Beroerten: speciale rechtbank die schuldigen van de Beeldenstorm moest straffen.
Reformatie: het ontstaan van het protestantisme dat uiteindelijk leidde tot een scheuring in
de christelijke kerk.
Smeekschrift der Edelen: verzoek in 1566 aan Filips II om de kettervervolgingen in de
Nederlanden te staken.
Watergeuzen: opstandelingen die vanaf het water vochten tegen het leger van Filips II.
, Verklaring van de begin- en eindtijd
1515: als gevolg van erfenissen en huwelijken komen de Bourgondische Nederlanden onder
bestuur van het Huis van Habsburg in de persoon van Karel V. Als koning van Spanje, keizer
van Duitsland en zeer overtuigd katholiek komt Karel in conflict met de volgers van
godsdienstige hervormers als Luther en later Calvijn. Dit conflict staat aan de basis van de
opstand in de Nederlanden tegen de Spaanse overheersing.
1648: het Verdrag van Munster maakt een einde aan de oorlog tussen Spanje en de
voortaan internationaal erkende Republiek der Zeven Nederlanden.
Personen:
Karel V
Hertog der Nederlanden
Keizer van het Duitse Rijk
Aartshertog van Oostenrijk
Koning van Spanje
Het immense rijk van Karel V besloeg een
groot deel van Europa plus de Spaanse
bezittingen in Afrika, Azië en Amerika. Karel
V kreeg te kampen met grote problemen.
Zo werd de oostkant van zijn rijk bedreigd
door het groeiende Osmaanse (Turkse) rijk,
Deze foto van Onbekende auteur is
gelicentieerd onder terwijl in Centraal-Europa de Reformatie tot
oorlogen leidde.
Hertog van Alva
Hertog van Alva en Huéscar
Generaal
Landvoogd van de Nederlanden
De hertog van Alva kwam in 1567 naar de
Nederlanden om een einde te maken aan
de politieke onrust en de Beeldenstorm. Hij
wilde de onrust hard en snel de kop
indrukken door het instellen van de Raad
van Beroerten.
van Onbekende auteur is
gelicentieerd onder Filips II
Heer der Nederlanden
Koning van Spanje
Koning van Portugal
In 1555 nam Filips II de helft van het rijk
over van zijn vader Karel V, met de
bijbehorende problemen. Net als Karel
kwam hij in conflict met het Osmaanse rijk
en probeerde hij de Reformatie in zijn
landen te stoppen. Filips bracht zijn tijd
grotendeels in Spanje door. Na 1559 kwam
van Onbekende auteur is
hij nooit meer naar de Nederlanden.
gelicentieerd onder
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisewalstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
